Τη συνάφεια ανάμεσα στις πορείες των χρηματοοικονομικών αγορών στην ευρωζώνη και τις ΗΠΑ, εξετάζει το μηνιαίο δελτίο της Εθνικής Euro Area Monthly (Αύγουστος 2003), ενώ εστιάζει στους παράγοντες που επηρεάζουν τη μελλοντική κίνηση των ομολόγων, καθώς και στις μακροοικονομικές εξελίξεις στις δύο όχθες του Ατλαντικού.

Συγκεκριμένα, επισημαίνει η Εθνική Τράπεζα, τα επιτόκια των δεκαετών κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν κατά 70 μονάδες βάσης στην ευρωζώνη και 140 μονάδες βάσης στις ΗΠΑ. Η εξέλιξη αυτή χαρακτηρίζεται πολύ σημαντική, καθώς συνδυάζεται με το γεγονός ότι οι χρηματαγορές πλέον προεξοφλούν άμεση υιοθέτηση περιοριστικής πολιτικής και από τις δύο κεντρικές τράπεζες, εικάζοντας έτσι ότι οι αγορές στο σύνολό τους εμφανίζονται αισιόδοξες όσον αφορά την ανάπτυξη στην ευρωζώνη και τις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, οι χρηματαγορές προτρέχουν όσον αφορά την ανάγκη πιο περιοριστικής νομισματικής πολιτικής και ότι οι αγορές ομολόγων έχουν απλώς επιστρέψει σε επίπεδα συμβατά με ήπια ανάπτυξη μετά από μια ”φούσκα” μικρής διάρκειας.

Σύμφωνα με το υπόδειγμα της Διεύθυνσης Σχεδιασμού και Οικονομικής Ανάλυσης για τις αποδόσεις μακροχρόνιων ομολόγων, η αύξηση των αποδόσεων, από την αρχή του έτους, οφείλεται εν μέρει σε υψηλότερες πληθωριστικές προσδοκίες καθώς και στην αύξηση της αβεβαιότητας (άρα και του ασφάλιστρου κινδύνου) όσον αφορά την ένταση και τη διάρκεια της οικονομικής ανάκαμψης.

Επιπλέον, προτρέπει η Εθνική, ας μην ξεχνάμε ότι η πρόσφατη και ισχυρή αύξηση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων αποτελεί διορθωτική κίνηση μετά την κάθετη μείωση που παρουσίασαν κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2003.

Στη συνέχεια, εκτιμάται ότι τα πραγματικά και προσαρμοσμένα για τον κίνδυνο μακροχρόνια επιτόκια, τα οποία αντανακλούν αποκλειστικά τις προσδοκίες της αγοράς για την ανάπτυξη, είναι μειωμένα σε σχέση με τους μακροχρόνιους μέσους όρους τους και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού κατά 100 μονάδες βάσης.

Συνεπώς, οι ενσωματωμένες προσδοκίες στις αγορές ομολόγων συμβαδίζουν απόλυτα με την εύθραυστη εικόνα της πραγματικής οικονομίας, όπως αποτυπώνεται στους δείκτες οικονομικής συγκυρίας.

Παρόλα αυτά, συνεχίζει η μελέτη της Εθνικής τα επιτόκια των μακροχρόνιων κρατικών ομολόγων αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω, καθώς δέχονται την επίδραση της προβλεπόμενης ανάκαμψης των δύο οικονομιών, καθώς και της μείωσης της αβεβαιότητας.

Συγκεκριμένα, στο κεντρικό σενάριο προβλέπεται ο ρυθμός ανάπτυξης να φθάσει το 0,8% στην ευρωζώνη και το 2,5% στις ΗΠΑ το 2003 και το 2% και το 3,5%, αντίστοιχα, το 2004.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να κινηθεί πτωτικά γύρω στο 2% και στις δύο οικονομίες μέχρι το τέλος του 2003, και να μειωθεί περαιτέρω στο 1,6% το 2004 στην ευρωζώνη, ενώ να αυξηθεί στο 2,3% στις ΗΠΑ. Τέλος, η αβεβαιότητα στα χρηματιστήρια και στις αγορές κρατικών ομολόγων αναμένεται να μειωθεί στα μέσα επίπεδα της τελευταίας 20ετίας.

Στην περίπτωση αυτή, οι αποδόσεις των ομολόγων εκτιμάται ότι θα αυξηθούν σε 4,5% στην ευρωζώνη και 5% στις ΗΠΑ μέχρι το τέλος του έτους, και σε 4,7% και 5,5%, αντίστοιχα, μέχρι το τέλος του 2004.

Από την άλλη πλευρά, οι χρηματαγορές εμφανίζονται ιδιαίτερα αισιόδοξες όσον αφορά την ανάπτυξη τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ευρωζώνη. Σύμφωνα με την καμπύλη επιτοκίων της αγοράς χρήματος, οι αγορές αναμένουν άμεσα την υιοθέτηση περιοριστικής νομισματικής πολιτικής από τις δύο κεντρικές τράπεζες.

Συγκεκριμένα, η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ αναμένεται να αυξήσει τα επιτόκια κατά 125 μονάδες βάσης στους επόμενους δώδεκα μήνες και η ΕΚΤ κατά 75 μονάδες βάσης στο ίδιο διάστημα. Σύμφωνα, ωστόσο, με την παραπάνω ανάλυση, οι προσδοκίες αυτές της αγοράς δεν συμβαδίζουν με τη μακροοικονομική κατάσταση των δύο οικονομιών.

Με βάση τις προαναφερθείσες προβλέψεις, εκτιμήθηκαν οι συναρτήσεις αντίδρασης των δύο κεντρικών τραπεζών και συνάγονται τα εξής συμπεράσματα: Καθώς η βάση της ανάκαμψης παραμένει αδύναμη, η ΕΚΤ είναι πιθανό να μειώσει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες το τελευταίο τρίμηνο του έτους, οδηγώντας το επιτόκιο παρέμβασης στο 1,75%, και μόνο προς το τέλος του 2004 αναμένεται να αναστρέψει την πολιτική της σε περιοριστική.

Παράλληλα, η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ αναμένεται από το δεύτερο τρίμηνο του 2004 να προβεί σε διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων της τάξης των 50 μονάδων βάσης συνολικά, οδηγώντας το επιτόκιο παρέμβασης στο τέλος του 2004 στο 1,5%.