Κακά μαντάτα για την ελληνική, την ιταλική και την αυστριακή βιομηχανία ζάχαρης επιφυλάσσει –σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς– η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης να εντάξει από τα μέσα του 2001 έως και το 2005 τις χώρες προτιμησιακής συμφωνίας που θα διαθέτουν στην ευρωπαϊκή αγορά ζάχαρη με ειδική ενισχυμένη τιμή, δηλαδή τη Σερβία, την Κροατία, τη Βοσνία Ερζεγοβίνη, τα Σκόπια και το Μαυροβούνιο.

Η ομάδα αυτή των χωρών ονομάζεται από την Ευρωπαϊκή Ενωση Δυτικά Βαλκάνια και η απόφαση αυτή που υπαγορεύεται από την κοινοτική οδηγία 2007/2000 (έτσι όπως συμπληρώθηκε από την 2563/2000) θεωρείται κάτι σαν ”δωράκι” προς τους κατατρεγμένους από τον πόλεμο (με αντίπαλους το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.), οικονομικά ασθενείς, βαλκανικούς λαούς.

Αυτό σημαίνει ότι οι παραπάνω βαλκανικές χώρες μπορούν να εξάγουν και να πωλούν τη ζάχαρή τους κατά προτίμηση στην ευρωπαϊκή αγορά μέχρι 750 ευρώ τον τόνο, από 280 δολάρια τον τόνο που είναι η τρέχουσα διεθνής -μη επιδοτούμενη- τιμή που έχει διαμορφωθεί στις αγορές.

Μάλιστα οι Σέρβοι άρχισαν ήδη να πωλούν τη ζάχαρή τους σε τιμές χαμηλότερες κατά 50 ευρώ –όπως τα 700 ευρώ τον τόνο– γεγονός που έκανε πολλες κοινοτικές χώρες να την προτιμήσουν. Φυσικά το ίδιο έκανε και η Ελλάδα μέσω της ΕΒΖ, η οποία δείχνει να ”χαίρεται” που βρίσκει φθηνή ζάχαρη. Η ελληνική βιομηχανία προμηθεύτηκε 10.000 τόνους από τους 15.000 που χρειάζεται φέτος για να καλύψει τις ανάγκες της εγχώριας αγοράς.

Βέβαια αυτή η χαρά –για όσους γνωρίζουν τις επιπτώσεις της ευρωπαϊκής απόφασης- θυμίζει τον πρωταγωνιστή της παροιμίας που πριονίζει αμέριμνος το κλαδί του δένδρου στο οποίο κάθεται. Και αυτό γιατί τις επόμενες χρονιές που η ΕΒΖ θα έχει πλεόνασμα ζάχαρης, θα περιμένει να πουλήσουν τις ποσότητές τους πρώτα η Σέρβοι και οι Κροάτες και μετά θα πουλήσει αυτή. Το πρόβλημα το αντιλήφθηκαν οι Ιταλοί και οι Αυστριακοί, που επίσης πλήττονται από τα προτιμησιακά καθεστώτα της Ε.Ε. και έχουν προσφύγει εντόνως διαμαρτυρόμενοι στην Κομισιόν, χωρίς όμως να έχουν στο πλευρό τους και την Ελλάδα. Ακόμη και η Βραζιλία κατήγγειλε την Ε.Ε. στη Διεθνή Οργάνωση Εμπορίου, επειδή έδωσε προτιμησιακές τιμές σε χώρες της Αφρικανικής και της Καραϊβικής, υποστηρίζοντας ότι έτσι παραβιάζει τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς.

Στο ελληνικό υπουργείο Γεωργίας, και συγκεκριμένα στην ΕΒΖ, δείχνουν να αγνοούν το πρόβλημα της πλημμυρίδας από τριτοκοσμική, επιδοτούμενη από την Κομισιόν, ζάχαρη, που κατακλύζει την ευρωπαϊκή και φυσικά και την ελληνική αγορά.

Η ΕΒΖ θα μπορούσε να είναι ο αγοραστής ορισμένων σημαντικών βαλκανικών ζαχαρουργείων, για να μπορέσει να πρωταγωνιστήσει αύριο στην απελευθερωμένη αγορά, η οποία από το 2009 και πλέον θα λειτουργεί και χωρίς το κοινοτικό καθεστώς των ποσοστώσεων και των επιδοτούμενων τιμών. Ωστόσο, και να υπήρχαν τέτοιες σκέψεις, έχουν πλέον εγκαταλειφθεί, μόλις έγινε και επισήμως γνωστή η πρόθεση της ΑΤΕ να ρευστοποιήσει εντός του 2002 το πλειοψηφικό πακέτο που κατέχει στη βιομηχανία. Το ερώτημα είναι εάν μετά τις ανακατατάξεις στην ευρωπαϊκή αγορά ζάχαρης και την προνομιακή είσοδο σε αυτήν προϊόντων από χώρες του τρίτου κόσμου, θα υπάρξουν υποψήφιοι αγοραστές που θα ενδιαφέρονται για την παραγωγική δυναμικότητα της ΕΒΖ και όχι ενδεχομένως για τις χρηματιστηριακές αποδόσεις που μπορεί να έχει η υπόθεση της εξαγοράς της.

Γιάννης Τσαραγκλής