Πώς πνίγει την ανάπτυξη η φορολογική πολιτική στην Ελλάδα

Το σημερινό μας άρθρο έρχεται κατόπιν εισήγησης πολλών αναγνωστών από την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό οι οποίοι αναζητούν έκφραση με αδιαμφισβήτητα επιχειρήματα για την ανάγκη αλλαγής της οικονομικής πολιτικής στην χώρα.

Από τα λεγόμενα τους, συμπεραίνουμε ότι αναζητούν μια στροφή στο προφίλ ηγεσίας και ένα μακροπρόθεσμο οικονομικό σχεδιασμό, διότι αναγνωρίζουν ότι η Ελλάδα έχει αρχίσει ήδη να μένει πίσω, σε έναν κόσμο που καθορίζεται από την καινοτομία, την ανάπτυξη και την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο της οικονομικής της ιστορίας. Δεκαετίες εξάρτησης από τη βαριά φορολογία για τη διατήρηση των δημόσιων οικονομικών έχουν αφήσει τη χώρα σε στασιμότητα, με μειούμενα διαθέσιμα εισοδήματα, ένα επίμονο εμπορικό έλλειμμα και μειωμένη παγκόσμια ανταγωνιστικότητα.

Οι διαδοχικές κυβερνήσεις απέτυχαν να αντιμετωπίσουν τις συστημικές αναποτελεσματικότητες ή να εμπνεύσουν μακροπρόθεσμες λύσεις, βασιζόμενες αντ' αυτού σε βραχυπρόθεσμα δημοσιονομικά μέτρα. Αυτή μας η επισκόπηση παρουσιάζει μια ανάλυση, βασισμένη σε δεδομένα, συγκρίσεις αλλά και πραγματικές επιπτώσεις, για να υπογραμμίσει ότι η τρέχουσα πορεία είναι μη βιώσιμη αφήνοντας τους πολίτες και την οικονομία σε μια επισφαλή κατάσταση.

1. Υπερφορολόγηση: Ένα σύστημα που τιμωρεί την ανάπτυξη

Α. Υπερβολική εξάρτηση από τη φορολογία

Τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας φαίνεται ότι βασίζονται υπερβολικά στη φορολογία, ξεπερνώντας τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους σε όλους τους βασικούς τομείς.

Οι έμμεσοι φόροι, όπως ο ΦΠΑ, αποτελούν το 15% του ΑΕΠ, πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 11.2%. Με συντελεστή ΦΠΑ 24%, έναν από τους υψηλότερους στην ΕΕ, το φορολογικό σύστημα της Ελλάδας επιβαρύνει δυσανάλογα, ιδίως τα χαμηλότερα εισοδήματα, επιδεινώνοντας την ανισότητα και μειώνοντας το διαθέσιμο εισόδημα.

Β. Η διάχυση της φορολογίας

Η φορολογία επεκτείνεται σχεδόν σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής στην Ελλάδα, αυξάνοντας το κόστος διαβίωσης και περιορίζοντας τη δραστηριότητα των επιχειρήσεων. Στον πίνακα που ακολουθεί δίνουμε μια ένδειξη κατ' ελάχιστον επιπτώσεων επί κάποιων κρίσιμων παραγόντων.

Η διάχυση της φορολογίας σε όλο το φάσμα της καθημερινότητας, από την κατανάλωση, έως την ενέργεια, αλλά και οι επιπλέον εισφορές υψηλών δημοτικών τελών, διοδίων και ειδικών φόρων, αυξάνει το κόστος διαβίωσης για τους πολίτες σε βαθμό υψίστης υπερβολής, ενώ ταυτόχρονα περιορίζει την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας στις παγκόσμιες αγορές αυξάνοντας το κόστος παραγωγής.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

2. Διαθέσιμο εισόδημα: Τα νοικοκυριά σε πίεση

Α. Μειούμενο διαθέσιμο εισόδημα

Μία από τις πιο ορατές συνέπειες της φορολογικής πολιτικής της Ελλάδας είναι η σταθερή μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, περιορίζοντας την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.

Β. Οικονομική πίεση στα νοικοκυριά

Η αύξηση του κόστους διαβίωσης και οι στασιμότητες στους μισθούς αναγκάζουν τις οικογένειες να διαθέτουν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους για βασικές ανάγκες, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια ευελιξίας ή αποταμίευσης.

Η καταπίεση της αγοραστικής δύναμης των ελληνικών νοικοκυριών αποδυναμώνει περαιτέρω την κατανάλωση, η οποία αποτελεί σχεδόν 70% του ΑΕΠ της χώρας, εμβαθύνοντας τη στασιμότητα της οικονομίας.

3. Δημογραφική κρίση: Μειούμενος πληθυσμός, φθίνουσα εργατική δύναμη

Α. Γήρανση και μείωση πληθυσμού

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μία από τις πιο απότομες δημογραφικές μειώσεις στην Ευρώπη, με τα χαμηλά ποσοστά γεννήσεων και την υψηλή μετανάστευση (προς τα έξω) να επιδεινώνουν το πρόβλημα.

Β. Το φαινόμενο της διαρροής εγκεφάλων

Από το 2010, πάνω από 500.000 νέοι επαγγελματίες και εξειδικευμένοι εργαζόμενοι έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό. Αυτή η απώλεια όχι μόνο μειώνει την εργατική δύναμη της Ελλάδας, αλλά ταυτόχρονα στερεί την οικονομία από καινοτομία και μελλοντική ηγεσία.

4. Εμπορικό έλλειμμα: Εισαγωγές που υπερβαίνουν τις εξαγωγές

Α. Ένα Αυξανόμενο Έλλειμμα

Η αδυναμία της Ελλάδας να αναπτύξει ανταγωνιστικές βιομηχανίες έχει οδηγήσει σε αυξανόμενες εισαγωγές και ένα διευρυνόμενο εμπορικό έλλειμμα.

Το εμπορικό έλλειμμα της Ελλάδας για το 2024 εκτιμάται στα €40.5 δισ., ποσό που είναι περίπου υπερ-δεκαπλάσιο από τον αμυντικό προϋπολογισμό της χώρας, ο οποίος ανέρχεται σε €3,6 δισ. Αυτό και μόνο το στοιχείο υπογραμμίζει την ανάγκη για επαναξιολόγηση της στρατηγικής οικονομικής πολιτικής, ώστε να μειωθούν οι εξαρτήσεις και να ενισχυθεί η εγχώρια παραγωγική δυναμική.

Β. Γιατί υπερισχύουν οι εισαγωγές

• Υψηλά Κόστη Παραγωγής: Οι υψηλές τιμές ενέργειας και οι αναποτελεσματικοί φόροι καθιστούν την εγχώρια παραγωγή μη ανταγωνιστική.

• Εξάρτηση από Εισαγόμενα Αγαθά: Τα καταναλωτικά αγαθά, τα μηχανήματα και η ενέργεια κυριαρχούν στις εισαγωγές, περιορίζοντας τη δημιουργία τοπικών θέσεων εργασίας.

• Χαμένες Ευκαιρίες: Η Ελλάδα βασίζεται υπερβολικά στον τουρισμό, παραμελώντας τη βιομηχανική δυναμική της, όπως για παράδειγμα η πράσινη ενέργεια, αλλά και την τεχνολογία.

Α. Γιατί η Ελλάδα υστερεί

• Ανεπαρκείς Μεταρρυθμίσεις: Παρά τις επανειλημμένες κρίσεις, το συνταξιοδοτικό, το εργατικό και το φορολογικό σύστημα παραμένουν ανεπαρκή.

• Εξάρτηση από Υπηρεσίες Χαμηλής Αξίας: Ο τουρισμός και οι υπηρεσίες χαμηλής προστιθέμενης αξίας κυριαρχούν στην οικονομία.

• Απουσία Στρατηγικών Επενδύσεων: Μικρή επένδυση σε τεχνολογία, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή εξαγωγικούς τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας.

6. Ηγεσία και όραμα: Ο δρόμος προς την ανάπτυξη

Α. Από τη διαχείριση στη στρατηγική ανασυγκρότηση

Η ελληνική πολιτική σκηνή χαρακτηρίζεται από βραχυπρόθεσμες τακτικές που αποσκοπούν στη διατήρηση της εκλογικής υποστήριξης, αντί να προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Οι συνέπειες αυτής της προσέγγισης είναι προφανείς:

• Φορολογική επιβάρυνση χωρίς αναπτυξιακή προοπτική: Η οικονομία πλήττεται από υψηλή φορολογία, η οποία αποθαρρύνει την επιχειρηματικότητα και περιορίζει την επενδυτική δραστηριότητα.
• Έλλειψη επενδύσεων σε κρίσιμους τομείς: Η ανεπαρκής χρηματοδότηση στην παιδεία, την έρευνα και τις υποδομές περιορίζει τις δυνατότητες καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας.

Β. Η ηγεσία δεν λείπει, λείπει όμως η πολιτική βούληση

Το πρόβλημα δεν είναι η απουσία ανθρώπων που κατανοούν τις προκλήσεις, αλλά η αδυναμία ανάληψης ευθύνης και λήψης αποφάσεων. Η ηγεσία κρίνεται από την ικανότητα να εφαρμόζει στρατηγικές που εξυπηρετούν το εθνικό συμφέρον.

• Όραμα χωρίς υλοποίηση είναι αδράνεια: Η διαπίστωση των προβλημάτων δεν έχει αξία αν δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένες λύσεις.
• Ο φόβος του πολιτικού κόστους υπονομεύει την πρόοδο: Η αναβλητικότητα διατηρεί τις δυσλειτουργίες και επιτείνει τη στασιμότητα.
• Ηγέτης είναι αυτός που εφαρμόζει λύσεις: Οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις απαιτούν ξεκάθαρη στρατηγική και αποφασιστική δράση.

Γ. Ελλάδα: Από παθητικός παρατηρητής σε δυναμικό παίκτη

Η χώρα δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ως διαχειριστής κρίσεων, προσαρμοζόμενη σε εξωτερικές πιέσεις. Πρέπει να διαμορφώσει μια αυτόνομη αναπτυξιακή στρατηγική, επενδύοντας στους ανθρώπους και τις δυνατότητές της.

Η Ελλάδα δεν είναι απλώς μια οικονομική οντότητα υπό διαχείριση. Διαθέτει ισχυρό ιστορικό και πολιτισμικό υπόβαθρο, καθώς και τις προϋποθέσεις να διαμορφώσει το μέλλον της με δυναμικό και ανταγωνιστικό τρόπο.

Δ. Η ώρα της απόφασης: Η Ελλάδα χρειάζεται ηγεσία με σχέδιο

Η πρόοδος δεν επιτυγχάνεται με θεωρητικές προσεγγίσεις. Απαιτεί ηγεσία που δρα, σχεδιάζει και υλοποιεί. Χρειάζονται άνθρωποι με στρατηγική σκέψη, αλλά και πολιτική βούληση για να υλοποιήσουν τις μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε ουσιαστική ανάπτυξη.

Η Ελλάδα δεν μπορεί να συνεχίσει να ισορροπεί μεταξύ εξωτερικών πιέσεων και εσωτερικής αδράνειας. Η ηγεσία της χώρας οφείλει να προτάξει το εθνικό συμφέρον, να χαράξει μια σαφή πορεία και να την εφαρμόσει χωρίς υπαναχωρήσεις.

Οι αποφάσεις του σήμερα καθορίζουν το αύριο. Η Ελλάδα χρειάζεται δράσεις που θα διαμορφώσουν θετικά το μέλλον της χώρας, με υπευθυνότητα και αποτελεσματικότητα.

* Ο Νικόλαος Χαβούτης είναι διευθυντής της συμβουλευτικής εταιρείας SoZone Limited. nhavoutis@gmail.com