Πόσο πονούν την κινεζική οικονομία οι δασμοί των ΗΠΑ

Η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, αντιμετωπίζει τη σοβαρότερη επιβράδυνση των τελευταίων δεκαετιών.

Μετά από χρόνια ταχείας ανάπτυξης, η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με διαρθρωτικές οικονομικές προκλήσεις, μια παρατεταμένη κρίση στον τομέα των ακινήτων, εξασθένηση της παγκόσμιας ζήτησης και αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις, ιδιαίτερα με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο εμπορικός πόλεμος δασμών μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της πρώτης διακυβέρνησης Τραμπ και σε μεγάλο βαθμό διατηρήθηκε υπό τον Πρόεδρο Μπάιντεν, προσθέτει ένα ακόμη επίπεδο πολυπλοκότητας στην πορεία της κινεζικής οικονομίας.

Αυτό το άρθρο εξετάζει τις ρίζες της οικονομικής επιβράδυνσης της Κίνας, τον αντίκτυπο των αμερικανικών δασμών, την εξέλιξη των αμερικανικών επενδύσεων στην Κίνα και τις ευρύτερες επιπτώσεις για τις παγκόσμιες αγορές.

I. Οι κύριοι παράγοντες της οικονομικής επιβράδυνσης της Κίνας

1. Κρίση ακινήτων και χρέος

Ο τομέας των ακινήτων στην Κίνα, ο οποίος συνεισφέρει σχεδόν 30% του ΑΕΠ της χώρας, βρίσκεται στο επίκεντρο των οικονομικών της προβλημάτων. Η Κίνα, για την διασφάλιση βιώσιμης διαχείριση χρέους και ρευστότητας, τον Αύγουστο του 2020 επέβαλε τρεις χρηματοοικονομικούς περιορισμούς στις εταιρείες ακινήτων:

• λόγος υποχρεώσεων προς περιουσιακά στοιχεία ≤ 70%,
• καθαρός δανεισμός προς ίδια κεφάλαια ≤ 100% και
• δείκτης ρευστότητας ≥ 1

Η κρίση ξεκίνησε με τη χρεοκοπία της Evergrande το 2021, προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις στον κλάδο. Μέχρι το 2024, περισσότερες από 50 μεγάλες εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων είχαν χρεοκοπήσει ή μπήκαν σε διαδικασία αναδιάρθρωσης. Η πολιτική των «τριών κόκκινων γραμμών» της κινεζικής κυβέρνησης, που στόχευε στη μείωση του υπερβολικού δανεισμού, περιόρισε ακούσια τη ρευστότητα αυτών των εταιρειών, επιδεινώνοντας την κρίση.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

 3. Επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου και αναδιάρθρωση εφοδιαστικών αλυσίδων

Οι εξαγωγές της Κίνας, ένας κρίσιμος παράγοντας ανάπτυξης, έχουν μειωθεί σημαντικά. Οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 5,5% το 2023 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, λόγω της εξασθένησης της παγκόσμιας ζήτησης και της μεταφοράς των εφοδιαστικών αλυσίδων σε χώρες όπως το Βιετνάμ, η Ινδία και το Μεξικό.

Επιπλέον, το μερίδιο της Κίνας στις εισαγωγές των ΗΠΑ μειώθηκε από 22% το 2018 σε 13% το 2024.

II. Ο εμπορικός πόλεμος δασμών ΗΠΑ-Κίνας: Ενίσχυση των προβλημάτων

1. Ιστορικό του εμπορικού πολέμου

Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας ξεκίνησε το 2018 όταν η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε δασμούς σε κινεζικά προϊόντα αξίας 250 δισ. δολαρίων, επικαλούμενη αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. Η Κίνα απάντησε με δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 110 δισ. δολαρίων αμερικανικών προϊόντων. Αν και η εμπορική συμφωνία «Φάσης Ένα» τον Ιανουάριο του 2020 προσέφερε προσωρινή ανακούφιση, πολλοί δασμοί παραμένουν σε ισχύ.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν διατήρησε σε μεγάλο βαθμό τους δασμούς, εστιάζοντας παράλληλα σε περιορισμούς εξαγωγών σε κρίσιμους τομείς όπως οι ημιαγωγοί και οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης. Μέχρι το 2024, οι ΗΠΑ επέβαλαν πρόσθετους περιορισμούς σε εταιρείες όπως η Huawei και η SMIC, περιορίζοντας περαιτέρω την πρόσβαση της Κίνας σε προηγμένες τεχνολογίες.

2. Οικονομικός αντίκτυπος στην Κίνα

Οι δασμοί επηρέασαν σημαντικά τον μεταποιητικό και εξαγωγικό τομέα της Κίνας:

• Επιβράδυνση της Μεταποίησης: Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών Μεταποίησης (PMI) της Κίνας υποχώρησε στο 47,8 τον Δεκέμβριο του 2024, υποδηλώνοντας συρρίκνωση για έκτο συνεχόμενο μήνα.
• Μείωση Εξαγωγών: Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ έχουν μειωθεί κατά 17% από την έναρξη του εμπορικού πολέμου, με τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, όπως οι ημιαγωγοί και ο τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός, να πλήττονται περισσότερο.
• Μείωση Ξένων Επενδύσεων: Οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (FDI) στην Κίνα μειώθηκαν κατά 12% το 2023, καθώς οι εταιρείες αναζητούν να διαφοροποιηθούν από τους κινδύνους που προκαλούν οι δασμοί και οι γεωπολιτικές εντάσεις.

3. Μακροπρόθεσμος στρατηγικός αντίκτυπος

Οι δασμοί δεν έχουν απλώς μειώσει τα εξαγωγικά έσοδα της Κίνας, αλλά έχουν επίσης επιταχύνει την οικονομική αποσύνδεση από τις ΗΠΑ. Αυτή η αποσύνδεση ωθεί την Κίνα να:

• Εστιάσει στην εσωτερική κατανάλωση: Η στρατηγική της «διπλής κυκλοφορίας» δίνει έμφαση στην ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης και τη μείωση της εξάρτησης από τις εξαγωγές.
• Στρέψει το εμπόριο σε άλλες αγορές: Η Κίνα ενισχύει τις εμπορικές της σχέσεις με χώρες της ASEAN, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, αν και αυτές οι αγορές δεν μπορούν να καλύψουν πλήρως την απώλεια της αμερικανικής αγοράς.
• Επενδύσει στην τεχνολογική αυτονομία: Οι αμερικανικοί περιορισμοί εξαγωγών έχουν εντείνει την προσπάθεια της Κίνας για ανάπτυξη εγχώριας τεχνολογίας, ιδιαίτερα στους τομείς των ημιαγωγών και της τεχνητής νοημοσύνης.

III. Η εξέλιξη των αμερικανικών επενδύσεων στην Κίνα

1. Ιστορική ανάπτυξη 

Από την οικονομική φιλελευθεροποίηση της Κίνας στα τέλη της δεκαετίας του 1970, οι αμερικανικές εταιρείες αποτέλεσαν βασικούς επενδυτές στην κινεζική αγορά, προσελκυόμενες από το τεράστιο εργατικό δυναμικό, την αυξανόμενη μεσαία τάξη και τις δυνατότητες μεταποίησης.

2. Οι αλλαγές μετά τον εμπορικό πόλεμο

Ο εμπορικός πόλεμος και οι αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις έχουν μεταβάλει ριζικά το επενδυτικό τοπίο. Οι αμερικανικές εταιρείες διαφοροποιούν όλο και περισσότερο τις εφοδιαστικές αλυσίδες τους για να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα—αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως «China+1».

IV. Οι παγκόσμιες επιπτώσεις της επιβράδυνσης της Κίνας

1. Στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες

Η επιβράδυνση της Κίνας διαταράσσει τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, ιδιαίτερα στους τομείς των ηλεκτρονικών, των αυτοκινήτων και των καταναλωτικών αγαθών.

2. Αστάθεια στις αγορές εμπορευμάτων

Ως ο μεγαλύτερος εισαγωγέας εμπορευμάτων πρώτων υλών στον κόσμο, η μειωμένη ζήτηση της Κίνας οδηγεί σε πτώση των τιμών για πετρέλαιο, μέταλλα και αγροτικά προϊόντα, επηρεάζοντας οικονομίες εξαρτώμενες από εμπορεύματα.

3. Κίνδυνοι χρηματοοικονομικής μετάδοσης

Η κρίση στον τομέα των ακινήτων και το εταιρικό χρέος στην Κίνα προκαλούν ανησυχίες για χρηματοοικονομική μετάδοση, ιδιαίτερα στις αναδυόμενες αγορές με ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα.

V. Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον;

Η οικονομική επιβράδυνση της Κίνας δεν συνιστά απλώς μια προσωρινή καθυστέρηση, αλλά είναι η αντανάκλαση βαθύτερων διαρθρωτικών προκλήσεων που πλήττουν τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.

Παρά τις κυβερνητικές προσπάθειες για σταθεροποίηση μέσω δημοσιονομικών κινήτρων και νομισματικής χαλάρωσης, οι αμερικανικοί δασμοί και οι γεωπολιτικές εντάσεις συνεχίζουν να ασκούν πιέσεις, επηρεάζοντας αρνητικά την καταναλωτική εμπιστοσύνη και τα πρότυπα κατανάλωσης.

Η προσαρμογή στις νέες συνθήκες απαιτεί από την Κίνα να επαναστατήσει στρατηγικά, ενισχύοντας την εσωτερική ζήτηση και μειώνοντας την εξάρτησή της από τις εξαγωγές, καθώς οι προκλήσεις αυτές αναμένεται να επιδεινωθούν το 2025, με τις προβλέψεις ανάπτυξης να παραμένουν χαμηλές.

Πηγές: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Κίνας (NBS), Γραφείο Οικονομικής Ανάλυσης των ΗΠΑ (BEA), Δεδομένα Παγκόσμιας Τράπεζας (2023-2024), Δεδομένα Εμπορίου Γραφείου Απογραφής των ΗΠΑ, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμια Οικονομική Έκθεση (2024), Εκθέσεις Reuters, Bloomberg, Financial Times (2024), Εκθέσεις του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου στην Κίνα (2023-2024).

* Ο Νίκος Χαβούτης είναι διευθυντής της συμβουλευτικής εταιρείας SoZone Limited (nhavoutis@gmail.com).