Νέα προσέγγιση στη φροντίδα υγείας: Ασθενής, γιατρός και... τεχνητή νοημοσύνη

Φοιτητές ιατρικής του ΑΠΘ εκπαιδεύονται στη νευροανατομία του ανθρώπινου σώματος, μέσω τεχνολογιών εμβύθισης με ειδικά γυαλιά VR σε περιβάλλον εικονικής, επαυξημένης και μικτής πραγματικότητας, που τους επιτρέπει να μελετούν, να κατανοούν και να επεξεργάζονται με λεπτομέρεια ένα δαιδαλώδες δίκτυο νευρώνων.

Πιάνουν στα χέρια τους τρισδιάστατες εκτυπώσεις ανθρώπινων οργάνων, φροντίζουν εικονικούς ασθενείς και «ζωντανά» ανθρώπινα προπλάσματα, με δυνατότητες αντίδρασης σε ερεθίσματα, στα οποία προσομοιώνονται ασθένειες και συμπτώματα. Παρακολουθούν σε real time χειρουργικές επεμβάσεις από τις οθόνες του αμφιθεάτρου, σε ζωντανή σύνδεση με τις χειρουργικές αίθουσες του ΑΧΕΠΑ. Δίνουν εξετάσεις με tablet και μαθαίνουν το αποτέλεσμα πέντε λεπτά μετά την ολοκλήρωσή τους, ενώ ενσωματώνουν την Τεχνητή Νοημοσύνη ως τεχνολογία αιχμής, που σύντομα θα αλλάξει ριζικά την παραδοσιακή θεραπευτική σχέση γιατρού – ασθενούς.

Κοινωνοί των σύγχρονων μορφών ιατρικής εκπαίδευσης γίνονται περισσότεροι από 550 συμμετέχοντες στο συνέδριο της Ένωσης Ιατρικών Σχολών της Ευρώπης (Association of Medical Schools in Europe-AMSE), που φιλοξενείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ.

Η πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου, καθηγήτρια ΩΡΛ, Αθανασία Πρίντζα, μιλά στο iatronet.gr για τις προκλήσεις του σήμερα και του αύριο στην φροντίδα υγείας και τους τρόπους με τους οποίους ανταποκρίνεται σε αυτές η ιατρική εκπαίδευση. Αναφέρεται στην ανάγκη – στόχο της εγγραμματοσύνης υγείας του ασθενή, ο οποίος οφείλει να έχει γνώση και λόγο για την ιατρική φροντίδα που θα του παρασχεθεί, ενώ προβλέπει πως η Τεχνητή Νοημοσύνη θα προστεθεί στο μέλλον ως τρίτος παράγοντας στο δίπτυχο της σχέσης γιατρού – ασθενούς.

Ο ασθενής γνωρίζει και συναποφασίζει

Κεντρική θεματική του συνεδρίου είναι ο μετασχηματισμός της ιατρικής εκπαίδευσης ώστε να έχει τον άνθρωπο στο επίκεντρο και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες υγείας της κοινωνίας του μέλλοντος.

«Ο ασθενής στο επίκεντρο σημαίνει ότι κάθε φροντίδα υγείας που του παρέχεται πρέπει να έχει ως βάση τις αξίες, τις ιδιαιτερότητές του, τις προτιμήσεις του και το πολιτισμικό του πλαίσιο», εξηγεί η κ.Πρίντζα, συμπληρώνοντας πως ο ίδιος ο ασθενής πρέπει να έχει λόγο στη λήψη της απόφασης.

«Δεν μιλάμε πλέον για την συμμόρφωση των ασθενών στις οδηγίες που τους δίνουμε. Είναι απαραίτητο να εκπαιδευτούμε κι εμείς και οι ασθενείς σε αυτό που ονομάζεται από κοινού λήψη αποφάσεων, κι αυτό περιλαμβάνει και την εγγραμματοσύνη υγείας των ασθενών. Συναποφασίζει ο ασθενής με τον γιατρό, αφού πρώτα του εξηγηθεί με γλώσσα κατανοητή και κατάλληλη, και στη συνέχεια ο ασθενής τηρεί αυτές τις αποφάσεις που ελήφθησαν με τη δική του συμμετοχή. Δεν συμμορφώνεται σε εντολές».

Το τρίπτυχο ασθενής – γιατρός – Τεχνητή Νοημοσύνη

Ο τρόπος εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας αλλάζει άρδην, με την ενσωμάτωση σύγχρονων τεχνολογιών εκπαίδευσης.

«Αυτές εξομοιώνουν όχι μόνο την εκμάθηση γνωστικών πεδίων όπως π.χ. η ανατομία, αλλά και την ίδια την κλινική διαγνωστική προσέγγιση», επισημαίνει η καθηγήτρια, προσθέτοντας ότι οι σύνεδροι θα έχουν μια βιωματική εμπειρία χρήσης τεχνολογιών αιχμής που εφαρμόζονται στο ΑΠΘ, όπως εφαρμογές που βασίζονται σε τεχνολογίες εμβύθισης, και μάλιστα από εταιρεία – παγκόσμιο ηγέτη σε παγκόσμια κλίμακα, που ξεκίνησε από απόφοιτους του Τμήματος Ιατρικής της Θεσσαλονίκης.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη από μόνη της αποτελεί μια πρόκληση πρώτου μεγέθους, δημιουργώντας την προφανή ανάγκη εκπαίδευσης μελλοντικών, αλλά και εν ενεργεία, επαγγελματιών υγείας στη χρήση και την αξιοποίησή της προς όφελος των ασθενών.

Όπως υπογραμμίζει η κ.Πρίντζα, η συγκεκριμένη τεχνολογία μετασχηματίζει και την παραδοσιακή θεραπευτική σχέση μεταξύ ασθενούς – γιατρού, που υπήρχε και υπάρχει εδώ και χιλιετίες. «Στο μέλλον αυτό που προβλέπεται να συμβεί είναι μια νέα σχέση ασθενούς, γιατρού και Τεχνητής Νοημοσύνης, η οποία θα μπορεί να παρέχει κάποιες διευκολύνσεις, ή και να αναλάβει κάποια κομμάτια της σύγχρονης παροχής υπηρεσιών υγείας», επισημαίνει.

Burnout, συναισθηματική νοημοσύνη, συμπερίληψη

Στις θεματικές ενότητες του συνεδρίου περιλαμβάνονται, επίσης ζητήματα που σχετίζονται με την ψυχοσωματική υγεία φοιτητών και επαγγελματιών υγείας, την ανθεκτικότητά τους, καθώς και την εκπαίδευσή τους σε πεδία όπως η συναισθηματική νοημοσύνη και η συμπερίληψη.

«Εξίσου σημαντική με την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας είναι η ενδυνάμωσή τους και η διαφύλαξη της ψυχοσωματικής τους υγείας, η οποία έχει αντανάκλαση και στην υγεία των ασθενών. Εξουθενωμένοι επαγγελματίες υγείας δεν μπορούν να διασφαλίσουν την ασφάλεια των ασθενών που φροντίζουν υγείας», αναφέρει η καθηγήτρια του ΑΠΘ.

Η Σχολή έχει υιοθετήσει εδώ και 25 χρόνια –παράλληλα με άλλες χώρες του εξωτερικού- προγράμματα εκπαίδευσης εκπαιδευτών σε διάφορα πεδία, μεταξύ αυτών η συναισθηματική νοημοσύνη και ο σεβασμός της διαφορετικότητας. «Εκπαιδεύουμε με πυξίδα την συμπερίληψη, γιατί οι επαγγελματίες υγείας δεν θα λειτουργήσουν στις κλειστές αίθουσες μιας βιβλιοθήκης, θα είναι έξω στην κοινωνία, όπου αυτά στις μέρες μας είναι αυτονόητες αρχές», σημειώνει.

Στο συνέδριο συμμετέχει ενεργά η Student TaskForce, μια δραστήρια και δυναμική ομάδα 25 φοιτητών και φοιτητριών Ιατρικής, που έχει αναλάβει σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία των γεγονότων του AMSE 2024. «Η σύγχρονη εκπαίδευση αντιλαμβάνεται τη μάθηση ως μια διαρκή και δυναμική διαδικασία, και όχι με όρους θεωρίας της εκπαίδευσης, αλλά για το πώς λειτουργούν οι επιστήμονες δια βίου. Συνεπώς είναι μεγάλη μας χαρά ότι οι φοιτητές συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες δικές τους και παίρνουν αυτενέργεια για τη εκπαίδευσή τους και τη μάθηση», καταλήγει η κ. Πρίντζα.