Stratfor: Τι σημαίνει η νέα αμυντική συμφωνία Ρωσίας-Βόρειας Κορέας

Στις 19 Ιουνίου, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν υπέγραψαν μια συμφωνία ολοκληρωμένης διμερούς στρατηγικής συνεργασίας με πλέον βασικό σημείο την απαίτηση η Μόσχα και η Πιονγκγιάνγκ να προστρέχουν η μια σε βοήθεια της άλλης στην περίπτωση εκδήλωσης επιθετικών ενεργειών εναντίον οποιασδήποτε από τις δυο χώρες. Και οι δυο ηγέτες περιέγραψαν τη συμφωνία ως μια σημαντική αναβάθμιση των σχέσεών τους, ιδιαίτερα των δεσμών ασφαλείας, ενώ επίσης ανέφεραν την εμβάθυνση των εμπορικών, οικονομικών και ανθρωπιστικών και πολιτιστικών δεσμών, καθώς και τη συνεργασία στην πυρηνική ενέργεια, την εξερεύνηση του διαστήματος και άλλους τομείς.

* Ο Κιμ υπογράμμισε την «πλήρη υποστήριξη» της Βόρειας Κορέας στη λεγόμενη «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας στην Ουκρανία (που υποδηλώνει πως η Πιονγκιάνγκ περιμένει παρόμοια υποστήριξη από τη Ρωσία εν μέσω αυξημένων εντάσεων με τη Νότια Κορέα και πιθανές προκλητικές κινήσεις από τη Βόρεια Κορέα τα επόμενα χρόνια). Ο Κιμ εξέφρασε επίσης  την υποστήριξή του  στην «εδαφική ακεραιότητα» της Ρωσίας, που υποδηλώνει την αναγνώριση της προσάρτησης ουκρανικών εδαφών από τη Μόσχα.

* Η συμφωνία της 19ης Ιουνίου αντικαθιστά μια διμερή συμφωνία που είχαν υπογράψει οι δυο χώρες την τελευταία φορά που είχε επισκεφθεί ο Πούτιν τη Βόρεια Κορέα, το 2000. Εκείνη η συμφωνία δεν προέβλεπε ρωσική στρατιωτική επέμβαση ή στρατιωτική βοήθεια στην περίπτωση έκτακτης ανάγκης ασφαλείας στην κορεατική χερσόνησο, αλλά προέβλεπε μόνο αμοιβαία «επαφή» στην περίπτωση που προέκυπτε μια τέτοια έκτακτη ανάγκη. Η συμφωνία του 2000 είχε αντικαταστήσει το Σύμφωνο Φιλίας, Συνεργασίας και Αμοιβαίας Βοήθειας του 1961 μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Βόρειας Κορέας, που περιελάμβανε άρθρο που υποχρέωνε τη Σοβιετική Ένωση να υπερασπιστεί αμέσως τη Βόρεια Κορέα.

Η επίσκεψη του Πούτιν στην Πιονγκγιάνγκ και η υπογραφή του νέου αμυντικού συμφώνου έχουν στόχο να προκαλέσουν φόβο για μια νέα σύρραξη στην Κορεατική Χερσόνησο, που θα μπορούσε να ωθήσει τις ΗΠΑ και τους περιφερειακούς συμμάχους της να μειώσουν την υποστήριξή τους προς την Ουκρανία.

Από τότε που η Ρωσία εξαπέλυσε την εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η Βόρεια Κορέα έχει γίνει βασικός προμηθευτής πυρομαχικών στη Ρωσία, τα οποία είναι ουσιώδη για τις πολεμικές επιχειρήσεις της Μόσχας στην Ουκρανία. Και, σε αντάλλαγμα, η Βόρεια Κορέα έχει πρόσβαση σε ρωσικά τρόφιμα, προϊόντα διύλισης καυσίμων και συμβόλαια απασχόλησης  βορειοκορεατικού εργατικού δυναμικού, καθώς και ρωσική υποστήριξη στην αναβάθμιση των δυνατοτήτων της αμυντικής της βιομηχανίας.

Αυτή η εμβάθυνση της συνεργασίας στον τομέα των εξοπλισμών άρχισε το φθινόπωρο του 2023 χωρίς να απαιτηθεί επίσκεψη από τον Πούτιν και ένα νέο σύμφωνο για την ασφάλεια. Ως εκ τούτου, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία στην επίσκεψη Πούτιν και στη νέα συμφωνία είναι ότι ενισχύει την κίνηση της Βόρειας Κορέας να εγκαταλείψει τις προσπάθειες εξομάλυνσης των σχέσεων με τη Νότια Κορέα τον Ιανουάριο εν μέσω ενίσχυσης των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Πιονγκγιάνγκ. Εξέλιξη που έχει επιτρέψει στη Βόρεια Κορέα να επιδιώξει μια πιεστική αποτρεπτική στρατηγική από το 2022 ως μέθοδο εξαναγκασμού της Δύσης να εμπλακεί σε συζητήσεις για τους εξοπλισμούς.

Η Ρωσία υποστηρίζει τις προσπάθειες της Βόρειας Κορέας προς τον σκοπό αυτόν, καθώς η Μόσχα προσπαθεί να απαντήσει στη συνεχιζόμενη υποστήριξη της Ουκρανίας από το ΝΑΤΟ, δημιουργώντας πιο στρατηγικές απειλές για τις ΗΠΑ και τους εταίρους τους σε γεωγραφικά σημεία μακριά από την Ευρώπη, όπως η Κορεατική Χερσόνησος.

Πράγματι, η Μόσχα πιθανόν πιστεύει πως η αύξηση των εντάσεων μεταξύ της Βόρειας και της Νότιας Κορέας μπορεί να λειτουργήσει υπέρ της, όπως και το ξέσπασμα του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα στις αρχές Οκτωβρίου, αυξάνοντας τον διεθνή ανταγωνισμό για ανεπαρκείς στρατιωτικούς πόρους και τροφοδοτώντας τα αιτήματα στο αμερικανικό Κογκρέσο να μειωθεί η υποστήριξη προς την Ουκρανία προς όφελος του Ισραήλ και άλλων προτεραιοτήτων.  

Τούτων λεχθέντων, το γεγονός πως η Ρωσία υπέγραψε σύμφωνο που την υποχρεώνει να υπερασπιστεί στρατιωτικά τη Βόρεια Κορέα δείχνει πως η Μόσχα πιστεύει ότι οι εντάσεις στην Κορεατική Χερσόνησο είναι απίθανο να κλιμακωθούν σε έναν πυρηνικό ή συμβατικό πόλεμο, καθώς η εμπλοκή της Ρωσίας σε μια τέτοια σύρραξη θα κινδύνευε να εκτρέψει κρίσιμους πόρους σε μεγάλο βαθμό.

Ωστόσο η Ρωσία θέλει οι ΗΠΑ να πιστέψουν πως είναι πιθανός ένας τέτοιος ολοκληρωτικός πόλεμος, ο οποίος θα μπορούσε να αυξήσει τις φωνές στις ΗΠΑ που θα ζητούσαν μετατόπιση των πόρων προς τη Νότια Κορέα, την Ταϊβάν και άλλες προτεραιότητες στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού.

Για να κάνει πιο αξιόπιστη την απειλή μιας τέτοιας σύρραξης, ο Πούτιν θα μπορούσε να προχωρήσει σε περισσότερες προφορικές συμφωνίες με τον Κιμ σχετικά με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις προετοιμασίες της Βόρειας Κορέας για σύγκρουση με τη Νότια Κορέα. Η Βόρεια Κορέα θα μπορούσε επίσης να εμπλακεί σε προκλητικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών ασκήσεων στα σύνορα, καθώς και δοκιμές και εκτοξεύσεις πυραύλων και δορυφόρων.

Η τριμερής συνεργασία μεταξύ της Ρωσίας, της Βόρειας Κορέας και της Κίνας επίσης θα αυξηθεί σταδιακά καθώς διευρύνεται η θεώρηση του Πεκίνου για δυτικές απειλές στην ασφάλειά του.

Η Κίνα, από την πλευρά της, θα παραμείνει συγκρατημένη στην αντίδρασή της στη νέα συμφωνία Ρωσίας-Βόρειας Κορέας, προκειμένου να αποφύγει να δημιουργήσει την εντύπωση πως ενθαρρύνει την εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών, ώστε να μην προκαλέσει περαιτέρω ένταση στις σχέσεις της Κίνας με τη Νότια Κορέα και άλλα κράτη του Ινδο-Ειρηνικού.

Αλλά ενώ ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έχει δείξει πως προσωπικά αντιπαθεί τον Κιμ Γιονγκ Ουν, οι προσπάθειες του Πεκίνου να δείξει πως κρατά αποστάσεις από την Πιονγκγιάνγκ πιθανόν δεν θα είναι αποτελεσματικές, καθώς η Κίνα ήδη είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Βόρειας Κορέας και παραμένει κύριος εγγυητής του καθεστώτος της.

Πράγματι, τον Απρίλιο, το Πεκίνο σηματοδότησε τη δική του επιθυμία να «αγκαλιάσει» πιο ανοιχτά τη Βόρεια Κορέα, στέλνοντας στη χώρα ένα μέλος της ισχυρής Μόνιμης Επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου του, σηματοδοτώντας, έτσι, την υψηλότερου επιπέδου διπλωματική επίσκεψη στην Πιονγκγιάνγκ από το 2019.

Σε κάθε περίπτωση, σε σύγκριση με την Κίνα, η Ρωσία είναι πιθανό να προσυπογράψει μια πιο προκλητική στάση της Βόρειας Κορέας και να διευρύνει τα όρια των μέτρων στήριξης της χώρας σε βασικούς στρατιωτικο-τεχνικούς τομείς.

Μακροπρόθεσμα, όμως, η Μόσχα, το Πεκίνο και η Πιονγκγιάνγκ θα μπορούσαν να αυξήσουν σταθερά τη στρατιωτική και άλλη συνεργασία τους, προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τις ενέργειες των Ηνωμένων Πολιτειών και των περιφερειακών συμμάχων τους που θεωρούν προκλητικές, προκειμένου να αποτρέψουν την αμερικανική επέλαση στον Ινδο-Ειρηνικό.

* Σε απάντηση στη νέα συμφωνία Ρωσίας-Βόρειας Κορέας, ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στη Νότια Κορέα θα υποστηρίξουν πιθανότατα την αυτοσυγκράτηση και τη συνεχή συνεργασία με τη Ρωσία, επειδή η απομάκρυνση της Μόσχας από την Πιονγκγιάνγκ είναι θεμελιώδης για τις προσπάθειες της Σεούλ να απομονώσει τη Βόρεια Κορέα. Αλλά η συμφωνία θα επιδεινώσει και πάλι τους δεσμούς της Ρωσίας με τη Νότια Κορέα, ειδικά αν ωθήσει τη Σεούλ να εξετάσει το ενδεχόμενο άρσης της απαγόρευσης των άμεσων πωλήσεων όπλων στην Ουκρανία. Οι τεταμένες σχέσεις με τη Νότια Κορέα θα έχουν περιορισμένο συνολικό αντίκτυπο στην εξωτερική πολιτική της Ρωσίας, η οποία καθοδηγείται από μακροπρόθεσμες στρατηγικές κινήσεις για την αντιμετώπιση της Δύσης και την εμβάθυνση των σχέσεων με την Κίνα - κάτι που η Σεούλ δεν μπορεί να αντιμετωπίσει.