Stratfor: Ποια είναι τα μεγάλα μέτωπα της Ευρώπης για το 2023

Η κρίση του κόστους διαβίωσης στην Ευρώπη θα διατηρήσει υψηλά τον κίνδυνο κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας σε όλη την Ευρώπη και θα έχει ως αποτέλεσμα ισχυρότερες πιέσεις από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στην Ουκρανία για να καταλήξουν σε διακανονισμό με τη Ρωσία.

Ο υψηλός πληθωρισμός (με «οδηγό» κυρίως τις υψηλές τιμές ενέργειας), η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η σφιχτή νομισματική πολιτική θα επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα στην Ευρώπη καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, με αποτέλεσμα πολύ χαμηλή ή αρνητική ανάπτυξη.

Οι προμήθειες ενέργειας θα παραμείνουν περιορισμένες και ακριβές, επηρεάζοντας ιδιαιτέρως τους ενεργοβόρους βιομηχανικούς τομείς και οδηγώντας σε μείωση της παραγωγής. Θα υπάρξει συνεχής κίνδυνος κοινωνικών αναταραχών και εργατικών δράσεων, καθώς η κρίση του κόστους διαβίωσης θα οδηγεί σε λαϊκές απαιτήσεις για κρατική βοήθεια και υψηλότερους μισθούς. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης (και ιδιαίτερα οι ακροδεξιές και ακροαριστερές πολιτικές ομάδες) θα χρησιμοποιήσουν διαδηλώσεις, ψήφους μομφής στη βουλή και άλλες τακτικές για να επισπεύσουν αλλαγές στη διακυβέρνηση ή να οδηγήσουν σε πρόωρες εκλογές.

Παρά το περίπλοκο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα περισσότερα κράτη μέλη της θα συνεχίσουν να παρέχουν στην Ουκρανία πολιτική, οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη και θα συνεχίσουν τις πιέσεις στη Ρωσία μέσω κυρώσεων. Ωστόσο, θα αυξήσουν επίσης την πίεση προς το Κίεβο να καταλήξει σε συμβιβασμό με τη Μόσχα για να τερματιστούν οι εχθροπραξίες και να μειωθούν οι γεωπολιτικοί παράγοντες του υψηλού πληθωρισμού και των διαταράξεων στην ενέργεια. Αυτή η πίεση θα είναι κυρίως πολιτική, καθώς η Ευρώπη δεν θα κάνει πίσω στην στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη της Ουκρανίας, αλλά θα αυξηθεί καθώς η Ευρώπη θα βιώνει έναν ακόμα χρόνο οικονομικών προβλημάτων που σχετίζονται με τον πόλεμο.

H EE επιδιώκει να αυξήσει τη στρατηγική της αυτονομία

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επικεντρώσει την πολιτική της στην προστασία του μπλοκ από τις κρίσεις ενέργειας και κόστους διαβίωσης, αλλά και να αυξήσει την αυτονομία της σε τομείς όπως η τεχνολογία και οι πρώτες ύλες. Οι Βρυξέλλες θα χαλαρώσουν τους κανόνες για το κρατικό χρέος και το δημοσιονομικό έλλειμμα των κρατών μελών για να επικεντρωθούν στους μακροπρόθεσμους στόχους μείωσης του χρέους, και θα επιτρέψουν στις κυβερνήσεις να διατηρούν υψηλά επίπεδα δαπανών βραχυπρόθεσμα για να αντιμετωπίσουν την οικονομική κάμψη.

Οι κυβερνήσεις της Βόρειας Ευρώπης θα πιέσουν ώστε να συνδεθούν οι νέο στόχοι με αυστηρότερες ποινές για τις χώρες που δεν τους πετυχαίνουν, και οι κυβερνήσεις της Νότιας Ευρώπης θα πιέσουν για να εξαιρεθούν πολλοί τομείς δαπανών (σε ζητήματα όπως η ενεργειακή μετάβαση και η άμυνα) από τους υπολογισμούς του ελλείμματος. Είναι πιθανόν να υπάρξει ένας συμβιβασμός διότι οι κακές οικονομικές συνθήκες θα δώσουν κίνητρο στις κυβερνήσεις της ΕΕ να δώσουν περιθώριο για συνεχιζόμενα υψηλά επίπεδα δημοσίων δαπανών.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει ακόμα να εκταμιεύει χορηγήσεις και δάνεια ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ από το ταμείο NextGenerarionEU (που θα δώσει κάποια δημοσιονομική ανακούφιση στα κράτη μέλη) και θα υιοθετήσει μια πιο ευέλικτη προσέγγιση έναντι της χορήγησης επιδοτήσεων και υποστήριξης προβληματικών εταιρειών από τις εθνικές κυβερνήσεις.

Ξεχωριστά, οι Βρυξέλλες θα κινηθούν για να αυξήσουν την αυτονομία τους σε θέματα όπως οι κρίσιμες πρώτες ύλες και η τεχνολογία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προωθήσει τις επενδύσεις, την έρευνα και τις στρατηγικές συμμαχίες με τρίτες χώρες σε τομείς συμπεριλαμβανομένων των μπαταριών, μικροτσίπ και του υδρογόνου, και θα προωθήσουν επιπλέον επενδύσεις, αποθηκευτική δυνατότητα και διαφοροποίηση προμηθειών (μέσω συμμαχιών με χώρες συμπεριλαμβανομένων της Χιλής, του Μεξικό και της Αυστραλίας) για προϊόντα όπως το λίθιο και οι σπάνιες γαίες.

Σε αυτό το φόντο, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα μεγαλύτερα κράτη μέλη της θα συνεχίσουν να περιορίζουν την πρόσβαση των κινεζικών εταιρειών στους στρατηγικούς οικονομικούς τομείς του μπλοκ, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανιών υψηλής τεχνολογίας, και επίσης θα είναι πρόθυμη να υιοθετήσει μέτρα προστατευτισμού για να προστατεύσει περαιτέρω κρίσιμους τομείς της οικονομίας της ΕΕ.

Μια ταραχώδης χρονιά στη Γαλλία, την Ιταλία και την Πολωνία

Οι πολιτικοί κίνδυνοι θα είναι μέτριοι στην Ιταλία και στην Πολωνία και ιδιαίτερα υψηλοί στη Γαλλία, όπου η κυβέρνηση θα βρίσκεται υπό μόνιμο κίνδυνο κατάρρευσης και θα αναγκαστεί να κάνει παραχωρήσεις σε βασικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Στη Γαλλία, οι πολιτικές πιέσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Εθνοσυνέλευση θα διατηρήσουν την κυβέρνηση υπό τη συνεχή απειλή της κατάρρευσης. Μια επιτυχημένη πρόταση μομφής ενάντια στον πρωθυπουργό είναι πιθανή, όπως επίσης και η διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και οι πρόωρες εκλογές. Αν συμβεί αυτό, πιθανότατα θα φέρει μια ακόμα κατακερματισμένη Εθνοσυνέλευση που θα δυσκολεύεται να περάσει νόμους.

Με ή χωρίς εκλογές, ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν θα επιμείνει στη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση για να κάνει το σύστημα πιο βιώσιμο, αλλά θα αναγκαστεί να κάνει παραχωρήσεις στην αντιπολίτευση προκειμένου να την περάσει. Τα συνδικάτα θα διαμαρτυρηθούν κατά της μεταρρύθμισης, οδηγώντας σε συχνές διαταράξεις στη διακίνηση αγαθών και ανθρώπων.

Στην Ιταλία, οι διαμάχες εντός του κυβερνητικού συνασπισμού πιθανότατα θα έχουν ως αποτέλεσμα μια αυξανόμενα εξαρθρωμένη διαδικασία χάραξης πολιτικής που θα αποτυγχάνει να εφαρμόσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις και, αν δεν ελεγχθεί αυτό, θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την κατάρρευση του συνασπισμού. Ενώ η πολιτική αβεβαιότητα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναταράξεις στις χρηματαγορές (που ανησυχούν για τη βιωσιμότητα του κρατικού χρέους της Ιταλίας), μια χρηματοπιστωτική κρίση είναι απίθανη το 2023 λόγω της χρηματοοικονομικής βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την προθυμία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να βοηθήσει τη Ρώμη εάν χρειαστεί.

Στην Πολωνία, οι γενικές εκλογές (που πρέπει να πραγματοποιηθούν πριν το τέλος του έτους) θα φέρουν την εθνικιστική κυβέρνηση απέναντι από την φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση. Η πιθανή νίκη του κυβερνώντος κόμματος θα παρέτεινε τις εντάσεις μεταξύ της Πολωνίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την πιθανότητα οι Βρυξέλλες να αναστείλουν τη χρηματοδότηση για την Βαρσοβία, αλλά όχι σε σημείο που να διακινδυνεύσουν την συμμετοχή της Πολωνίας στο μπλοκ.

Το Ηνωμένο Βασίλειο επιδιώκει επαναπροσέγγιση με την ΕΕ

Η δημοσιονομική προσαρμογή και μια επαναπροσέγγιση με την Ευρωπαϊκή Ένωση θα βοηθήσουν να σταθεροποιηθεί η βρετανική οικονομία αλλά επίσης θα αυξήσουν τον κίνδυνο νέων πολιτικών κρίσεων.

Τα ζητήματα του κόστους διαβίωσης και μια πιθανό ύφεση στο Ηνωμένο Βασίλειο θα δώσουν κίνητρο στην κυβέρνηση να αποφύγει έναν εμπορικό πόλεμο με την Ευρωπαϊκή Ένωση που θα έβλαπτε και τις δυο οικονομίες. Ένας συμβιβασμός μεταξύ του Λονδίνου και των Βρυξελλών για τους τελωνειακούς ελέγχους στην Ιρλανδική Θάλασσα είναι πιθανός, κάτι που πιθανόν θα διατηρήσει την συμφωνία ελεύθερου εμπορίου.

Το Λονδίνο θα επιδιώξει επίσης μεγαλύτερη συνεργασία με τις Βρυξέλλες σε θέματα όπως η ενέργεια, η έρευνα, η μετανάστευση και η ρύθμιση των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, αν και η ευθυγράμμιση πέραν αυτού παραμένει απίθανη υπό μια Συντηρητική κυβέρνηση. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα πιέσει επίσης ώστε να ολοκληρωθούν νέες συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, ακόμα και με τίμημα να υπογράψει συμφωνίες που δεν είναι οι βέλτιστες. Είναι πιθανόν να υπάρξει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με χώρες συμπεριλαμβανομένων του Καναδά, του Μεξικό και του Ισραήλ και οι διαπραγματεύσεις με την Ολοκληρωμένη και Προοδευτική Συμφωνία για την Δια-Ειρηνική Συνεργασία θα συνεχίσουν στο πλαίσιο της στρατηγικής του Λονδίνου να αυξήσει το εμπόριο και τις επενδύσεις στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, ακόμα και αν μια συμφωνία δεν υλοποιηθεί το 2023.

Στο εσωτερικό, η κυβέρνηση θα εφαρμόσει αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών που θα καθησυχάσουν τις χρηματαγορές, θα μειώσουν τον κρατικό δανεισμό και θα μειώσουν την πίεση στην Τράπεζα της Αγγλίας να αυξήσει τα επιτόκια. Αλλά αυτή η δημοσιονομική σύσφιξη είναι επίσης πιθανόν να οδηγήσει σε ύφεση και να περιορίσει το αντικείμενο των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων για να αναζωογονηθεί η βρετανική οικονομία.

Αυτό το οικονομικό περιβάλλον είναι πιθανό να έχει ως αποτέλεσμα συνεχιζόμενες κλαδικές δράσεις και διαδηλώσεις. Το μείγμα των αυξήσεων φόρων και της βελτίωσης των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση θα ανοίξει την πόρτα σε νέες ανταρσίες εντός του Συντηρητικού Κόμματος και σε κυβερνητικές κρίσεις, αλλά είναι απίθανο να οδηγήσουν σε πρόωρες εκλογές, επειδή οι Τόρις δεν θα θελήσουν να διακινδυνεύσουν μια ήττα.