Ο κρυφός φόβος της Δύσης για τα πυρηνικά της Β. Κορέας

Η επερχόμενη πυρηνική δοκιμή της Βόρειας Κορέας αναμένεται να επιβεβαιώσει την εξάρτησή της από το δόγμα της "πυρηνικής αποτροπής" για την προστασία του καθεστώτος, ωστόσο είναι απίθανο να αλλάξει θεμελιωδώς τη δυναμική της ασφάλειας στην περιοχή - εφόσον είναι ανάλογη με προηγούμενες δοκιμές.

Στις 28 Σεπτεμβρίου, η υπηρεσία πληροφοριών της Νότιας Κορέας ενημέρωσε την κυβέρνηση της χώρας ότι ανέμενε η Βόρεια Κορέα να πραγματοποιήσει πυρηνική δοκιμή στο χώρο δοκιμών Punggye-ri μεταξύ 16 Οκτωβρίου και 7 Νοεμβρίου. Η Βόρεια Κορέα έχει να δοκιμάσει πυρηνικό όπλο από το 2017. Ωστόσο, έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 40 δοκιμές άλλων όπλων από τον Ιανουάριο του 2022, συμπεριλαμβανομένων νέων υπερηχητικών πυραύλων, διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων (ICBMs), πυραύλων κρουζ και βαλλιστικών πυραύλων που πετούν σε ακανόνιστες τροχιές με στόχο την αποφυγή συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας ικανά να αναχαιτίσουν πολεμικές πυρηνικές κεφαλές.

* Η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε την πρώτη της πυρηνική δοκιμή το 2006 και διεξήγαγε συνολικά έξι πυρηνικές δοκιμές μέχρι το 2017, όταν η Πιονγκγιάνγκ ξεκίνησε ένα αυτοεπιβεβλημένο μορατόριουμ για ICBM και πυρηνικές δοκιμές ζεσταίνοντας ξανά τις σχέσεις με τη Νότια Κορέα και τις ΗΠΑ υπό τον τότε πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. 

* Η Βόρεια Κορέα φέρεται να κατέστρεψε την περιοχή πυρηνικών δοκιμών Punggye-ri το 2018. Όμως, ενώ η Πιονγκγιάνγκ προσκάλεσε ξένους δημοσιογράφους να παρακολουθήσουν την έκρηξη, δεν επέτρεψε την ανεξάρτητη επιθεώρηση της εγκατάστασης.

* Στις 24 Μαρτίου, η Βόρεια Κορέα έσπασε το αυτοεπιβληθέν μορατόριουμ στις δοκιμές ICBM εκτοξεύοντας τον νέο Hwasong-17 ICBM, τον μεγαλύτερο πύραυλο που έχει δοκιμάσει μέχρι σήμερα. Ο πύραυλος έπεσε περίπου 106 μίλια δυτικά της περιφέρειας Αομόρι στο βόρειο άκρο του ιαπωνικού νησιού Χονσού.

* Στις 6 Οκτωβρίου, η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε την πρώτη πυραυλική δοκιμή της πάνω από την Ιαπωνία εδώ και πέντε χρόνια. Αφού εκτοξεύτηκε από μια περιοχή κοντά στα κεντρικά σύνορα της Βόρειας Κορέας με την Κίνα, ο βαλλιστικός πύραυλος μέσου βεληνεκούς πέταξε περίπου 4.600 χλμ. σε ύψος 1.000 χλμ, φτάνοντας σε τελική υπερηχητική ταχύτητα 17 Μαχ (20.825 χλμ./ώρα), προτού συντριβεί σε νερά ανατολικά του βορειότερου ιαπωνικού νησιού Χοκάιντο.

Η απόφαση της Βόρειας Κορέας να επαναλάβει τις δοκιμές επιβεβαιώνει την εξάρτηση του καθεστώτος στις πυρηνικές δυνατότητες, ως βασικό οδηγό της επιθετικής εξωτερικής πολιτικής απέναντι στη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία και τη Δύση. Οι πυρηνικές δοκιμές και η ανάπτυξη πυρηνικών της Βόρειας Κορέας πραγματοποιούνται τελικά στη βάση μιας εσωτερικής στρατηγικής επιλογής για αποτροπή οποιασδήποτε προσπάθειας βίαιης αλλαγής του καθεστώτος, προβάλλοντας ως αντιστάθμισμα την ισχυρή ικανότητα της χώρας για πυρηνικό χτύπημα.

Εξωτερικοί παράγοντες επιβεβαιώνουν αυτή την εσωτερική επιταγή στρατηγική επιλογή, όπως ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία. Το 1994, οι δυτικές δυνάμεις έπεισαν την Ουκρανία να εγκαταλείψει οικειοθελώς τον πυρηνικό εξοπλισμό της, με την υπόσχεση να προστατεύσουν το πρώην σοβιετικό κράτος σε περίπτωση εισβολής. Ωστόσο, ως απάντηση στη συνεχιζόμενη επίθεση της Ρωσίας, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν έχουν ακόμη αναπτύξει στρατεύματα για να βοηθήσουν το Κίεβο, αντ' αυτού παρέχουν στα ουκρανικά στρατεύματα χρηματοδότηση και όπλα.

Για τους ηγέτες της Βόρειας Κορέας, ο δισταγμός της Δύσης να επέμβει άμεσα στην Ουκρανία αποκάλυψε περαιτέρω τον κίνδυνο να βασιστούν σε υποσχέσεις προστασίας από άλλα έθνη, στα οποία συμπεριλαμβάνεται ακόμη και η Κίνα. Για να μετριάσει αυτόν τον κίνδυνο, η Πιονγκγιάνγκ θα χρησιμοποιήσει τις ανανεωμένες πυρηνικές της ικανότητες στο πλαίσιο μιας σίγουρης εξωτερικής πολιτικής, η οποία δεν επιδιώκει υποσχέσεις περί σταθεροποίησης ασφαλείας του καθεστώτος από τη Δύση με αντάλλαγμα την αποπυρηνικοποίηση, ούτε δεσμεύσεις περί προστασίας από τη γειτονική Κίνα. Αυτό θα οδηγήσει τη Βόρεια Κορέα να απορρίπτει περαιτέρω εκκλήσεις για αποπυρηνικοποίηση από τη διεθνή κοινότητα και να επιδιώξει να σφυρηλατήσει νέους δεσμούς με ανεξάρτητες χώρες όπως η Αίγυπτος, καθώς και να αυξήσει τις οικονομικές και πολιτικές σχέσεις της με τη Ρωσία.

* Η απειλή πυρηνικών επιθέσεων κατά της Νότιας Κορέας, της Ιαπωνίας και των δυτικών συμμάχων τους αποτελεί κεντρικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής της Βόρειας Κορέας εδώ και δεκαετίες. Ενώ η Πιονγκγιάνγκ δέχεται σημαντική πίεση από τη διεθνή κοινότητα να εγκαταλείψει το πυρηνικό της πρόγραμμα, το καθεστώς το θεωρεί ζωτικό εργαλείο για να διασφαλίσει την επιβίωσή του.

* Στις 9 Σεπτεμβρίου, η Βόρεια Κορέα ανακοίνωσε έναν νέο νόμο που κατοχυρώνει το δικαίωμα να διεξάγονται προληπτικά πυρηνικά χτυπήματα εάν υπάρχει κίνδυνος επικείμενης επίθεσης είτε στη χώρα, είτε στους ηγέτες της ή εάν απειλείται η ύπαρξη του κράτους σε πόλεμο.

Εάν η Βόρεια Κορέα πραγματοποιήσει πυρηνική δοκιμή υψηλής απόδοσης, αυτό θα αντιπροσώπευε μια ελαφρά κλιμάκωση της έντασης, αλλά δεν θα άλλαζε θεμελιωδώς το status quo ασφαλείας στην περιοχή. Η Βόρεια Κορέα έχει ήδη αποδείξει ότι είναι μια πυρηνική δύναμη με προηγμένα εργαλεία υψηλής απόδοσης. Ακόμα κι αν η Πιονγκγιάνγκ δοκιμάσει μια πυρηνική συσκευή μεγαλύτερης απόδοσης από αυτές που έχει δοκιμάσει στο παρελθόν, δεν θα αντιπροσωπεύει απαραίτητα μια νέα απειλή για τους γείτονες της Βόρειας Κορέας ή τις ΗΠΑ και επομένως είναι απίθανο να αλλάξει ουσιαστικά τις αντιδράσεις της ασιατικής και δυτικής εξωτερικής πολιτικής στις πυρηνικές προόδους της Βόρειας Κορέας.

* Η πυρηνική δοκιμή της Βόρειας Κορέας το 2017 ήταν μια υποτιθέμενη βόμβα υδρογόνου με απόδοση 50-60 κιλοτόνους, αλλά ορισμένες εκτιμήσεις την ανεβάζουν έως και 250 κιλοτόνους.

Ωστόσο, εάν η Βόρεια Κορέα πραγματοποιήσει μια δοκιμή πυρηνικής κεφαλής σε σμίκρυνση (σ.σ. πρόκειται για πυρηνικό όπλο με μέγεθος που μπορεί να χωρέσει σε πύραυλο-φορέα), θα άλλαζε σημαντικά τη δυναμική ασφάλειας στην περιοχή, καταδεικνύοντας μια νέα απειλή για τις ηπειρωτικές περιοχές των ΗΠΑ, η οποία θα μπορούσε να ωθήσει την Ουάσιγκτον να σκεφτεί την αναδιάταξη πυρηνικών όπλων στη Νότια Κορέα. Εάν η Πιονγκγιάνγκ πραγματοποιήσει επιτυχώς μια τέτοια δοκιμή, θα επιβεβαιώσει προηγούμενες εκτιμήσεις των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας για τις δυνατότητες του καθεστώτος υποδηλώνοντας ότι η Βόρεια Κορέα μπορεί να τοποθετήσει πυρηνικές κεφαλές πάνω σε ICBM οι οποίες θα μπορούσαν στη συνέχεια να πλήξουν ηπειρωτικές περιοχές των ΗΠΑ ή άλλους μη περιφερειακούς στόχους.

Μια τέτοια νέα απειλή θα φέρει αναγκαστικά θεμελιώδεις αλλαγές στην αμερικανική πολιτική πυρηνικής και αντιπυραυλικής άμυνας όσον αφορά τη Βόρεια Κορέα, όπως να ωθήσει την κυβέρνηση Μπάιντεν να συζητήσει την αναδιάταξη πυρηνικών όπλων στη Νότια Κορέα. Εναλλακτικά, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να άρουν τους περιορισμούς στους βαλλιστικούς πυραύλους που τέθηκαν στον στρατό της Νότιας Κορέας. Ωστόσο, η Νότια Κορέα παραμένει εξαιρετικά απίθανο να επιδιώξει την ανάπτυξη των δικών της πυρηνικών όπλων, ακόμη κι αν η Βόρεια Κορέα επιδείξει την ικανότητα να δοκιμάζει πυρηνικές κεφαλές σε σμίκρυνση, καθώς οι πολίτες της είναι σθεναρά αντίθετοι με τη δημιουργία ενός εγχώριου πυρηνικού προγράμματος και η χώρα είναι μέρος της Συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών.

* Το 2017, αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Βόρεια Κορέα ήταν πιθανώς ικανή να μικρύνει πυρηνικές κεφαλές. Το 2019, η Ιαπωνία επιβεβαίωσε αυτήν την αξιολόγηση στην ετήσια Λευκή Βίβλο της για την άμυνα, η οποία ανέφερε ότι η Βόρεια Κορέα πιθανότατα είχε επιτύχει τις απαραίτητες ικανότητες για να κατασκευάσει πυρηνικές κεφαλές σε σμίκρυνση.

* Οι ΗΠΑ αφαίρεσαν τα πυρηνικά τους όπλα από τη Νότια Κορέα το 1991.

Οι υλικοτεχνικές δυσκολίες και η κινεζική αντίθεση πιθανότατα θα εμποδίσουν τη Βόρεια Κορέα να πραγματοποιήσει μια υπέργεια πυρηνική δοκιμή. Για τη Βόρεια Κορέα, η διεξαγωγή μιας υπέργειας πυρηνικής δοκιμής στην Ανατολική Θάλασσα/Θάλασσα της Ιαπωνίας (είτε μέσω εκτόξευσης βαλλιστικού πυραύλου είτε με άλλο τρόπο) θα κινδύνευε να οδηγήσει σε παράπλευρες ζημιές σε κορεατικά, ιαπωνικά και δυνητικά κινεζικά αλιευτικά σκάφη στην περιοχή, καθώς και σε τυχόν διεθνείς πτήσεις στην περιοχή.

Πιθανότατα η Πιονγκγιάνγκ θα διεξήγαγε μια τέτοια δοκιμή στον Ειρηνικό Ωκεανό, η οποία θα απαιτούσε το όπλο να πετάξει στην επιλεγμένη περιοχή δοκιμών ή να το εκτοξεύσει πάνω από την Ιαπωνία. Αυτό, ωστόσο, θα εξακολουθούσε να είχε το ρίσκο να θέσει σε κίνδυνο την κρίσιμη υποστήριξη από την Κίνα, καθώς το Πεκίνο δεν μπορεί να υποστηρίξει δημόσια μια κλιμακούμενη ενέργεια χωρίς να εκτεθεί σε πιθανή σκληρή διεθνή καταδίκη.

Οι υπέργειες πυρηνικές δοκιμές μπορούν επίσης να έχουν ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην περιοχή, όπως η ακτινοβολία σε κατοικημένες περιοχές που θέτει κινδύνους για την υγεία όσων ζουν εκεί. Δεδομένου αυτού του κινδύνου αύξησης των περιφερειακών εντάσεων, με απρόβλεπτους τρόπους, καθώς και του κινδύνου απώλειας της βασικής κινεζικής υποστήριξης, η Βόρεια Κορέα παραμένει επομένως εξαιρετικά απίθανο να πραγματοποιήσει μια υπέργεια πυρηνική δοκιμή.

Ανεξάρτητα από το είδος της δοκιμής, η Βόρεια Κορέα θα παραμείνει πυρηνική δύναμη και η Δύση δεν θα αλλάξει την πολιτική της στάση για την αποπυρηνικοποίηση, πράγμα που σημαίνει ότι οι διπλωματικές σχέσεις θα παραμείνουν παγωμένες και οι εντάσεις στο μέτωπο της περιφερειακής ασφάλειας θα αυξηθούν.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν τις εκκλήσεις τους για αποπυρηνικοποίηση στη χερσόνησο, προσφέροντας οικονομική και επισιτιστική βοήθεια, ελάφρυνση κυρώσεων και άλλα προγράμματα σε μια προσπάθεια να επηρεάσουν το καθεστώς. Αλλά η Βόρεια Κορέα είναι απίθανο να εγκαταλείψει τα πυρηνικά όπλα μετά τη διεξαγωγή κι άλλης επιτυχημένης δοκιμής.

Πράγματι, η Πιονγκγιάνγκ έχει υπομείνει την πείνα και άλλες τρομερές συνθήκες για δεκαετίες και οι ηγέτες της παραμένουν πρόθυμοι να αποδεχθούν το ανθρώπινο κόστος της κακής οικονομικής διαχείρισης και των σκληρών διεθνών κυρώσεων με αντάλλαγμα τη σταθερότητα του καθεστώτος. Η άρνηση του Βορρά να ξανανοίξει τον διάλογο με τον Νότο, παρά τις πολλαπλές προσφορές, επιβεβαιώνει περαιτέρω ότι η ηγεσία της Βόρειας Κορέας δεν ενδιαφέρεται για την τρέχουσα δυτική ιδέα της ειρήνης στη χερσόνησο (η οποία θα είχε ως αποτέλεσμα μια στρατιωτικά ευάλωτη Βόρεια Κορέα).

Αυτό θα οδηγήσει τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία να κλιμακώσουν τη δική τους κούρσα μη πυρηνικών εξοπλισμών για να ενισχύσουν τις αμυντικές αποτρεπτικές τους ικανότητες, κίνηση που με τη σειρά της θα αυξήσει τις περιφερειακές εντάσεις και θα κλιμακώσει την πιθανότητα στρατιωτικών επεισοδίων χαμηλού επιπέδου.