Goldman Sachs: Ποιοι θα πληρώσουν ακριβότερα το ράλι στα τρόφιμα

Η άνοδος των τιμών των βασικών προϊόντων διατροφής είναι μεγάλη, αλλά όχι πρωτοφανής και για την ώρα είναι πιο συγκρατημένη από την άνοδο των τιμών της ενέργειας, εξηγεί η αμερικανική επενδυτική τράπεζα Goldman Sachs.

Οι διαταραχές του εφοδιασμού που σχετίζονται με την εισβολή στην Ουκρανία έχουν αυξήσει τις τιμές του σιταριού και των σπορέλαιων (oilseeds) και οι στρατηγικοί αναλυτές της τράπεζας για τα βασικά εμπορεύματα αναμένουν ότι οι τιμές του σιταριού θα αυξηθούν έως και 15% το επόμενο διάστημα. Περαιτέρω αύξηση των τιμών των τροφίμων θα ασκήσει πιθανότατα ανοδικές πιέσεις στα επιτόκια και θα έχει πιο αρνητικές επιπτώσεις στο συναλλαγματικό ισοζύγιο.

Η Yulia Zhestkova, αναλύτρια στην ομάδα Global Economics της Goldman Sachs, υπογράφει το σχετικό report με το οποίο η αμερικανική τράπεζα προσπαθεί να απαντήσει στις ερωτήσεις των επενδυτών.

Πόσο μεγάλο είναι το σοκ στις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων;

Αρκετά μεγάλο, αλλά όχι πρωτοφανές, και λιγότερο μεγάλο από το σοκ στις τιμές της ενέργειας. Ο δείκτης GSCI Agriculture and Livestock έχει αυξηθεί κατά 17% το τελευταίο έτος και κατά 75% από την έναρξη της πανδημίας. Οι κινήσεις αυτές είναι παρόμοιες με εκείνες του 2008 και του 2012, αλλά λιγότερο μεγάλες από την τρέχουσα άνοδο των τιμών της ενέργειας.

Ο δείκτης GSCI Energy index έχει αυξηθεί κατά 70% το τελευταίο έτος και κατά 110% από την έναρξη της πανδημίας. Οι τιμές του σιταριού αυξήθηκαν ιδιαίτερα απότομα από το δεύτερο εξάμηνο του 2020, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών και του υψηλότερου κόστους εισροών.

Πώς επηρεάζει ο πόλεμος στην Ουκρανία τις τιμές των τροφίμων και ποιες είναι οι προοπτικές;

Οι διαταραχές του εφοδιασμού που σχετίζονται με τον πόλεμο έχουν συμβάλει στην άνοδο των τιμών του σιταριού και των σπορέλαιων. Η συνδυασμένη ναυτιλιακή δραστηριότητα ξηρού φορτίου στα λιμάνια της Ρωσίας και της Ουκρανίας έχει μειωθεί κατά 50% σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 2021 και ο πόλεμος είναι επίσης πιθανό να συμπιέσει τη μελλοντική παραγωγή, διαταράσσοντας την ουκρανική εαρινή σπορά καλαμποκιού και ηλιόσπορου και την άροση (σ.σ. όργωμα της γης) του σιταριού.

Η Ρωσία και η Ουκρανία αντιπροσωπεύουν από κοινού το 13% και το 8% της παραγωγής σιταριού και σπορέλαιων. Το μερίδιο της Ρωσίας στην παγκόσμιας παραγωγής ενέργειας είναι ακόμη υψηλότερο και αυτό εξηγεί γιατί οι τιμές της ενέργειας έχουν γενικά αυξηθεί περισσότερο μετά την εισβολή από ό,τι οι τιμές των τροφίμων.

Πώς επηρεάζει το χτύπημα από τις υψηλότερες τιμές των τροφίμων στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών μεταξύ των οικονομιών;

Η συμβολή των τροφίμων και των ποτών στον ετήσιο πληθωρισμό είναι η μεγαλύτερη στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (7,1% σταθμισμένος μέσος όρος), ακολουθούμενη από τη Λατινική Αμερική (2,8%). Ανά χώρα, η συμβολή των τροφίμων είναι η μεγαλύτερη στην Τουρκία και τη Ρωσία, αλλά αρνητική στην Κίνα. Η πολύ μεγάλη συμβολή στην Τουρκία αντανακλά την απότομη υποτίμηση του νομίσματος, την εξάρτηση από τις εισαγωγές δημητριακών, σπορέλαιων και ελαίων από τη Ρωσία και την Ουκρανία.

Πώς συγκρίνονται οι επιπτώσεις των τροφίμων με τις επιπτώσεις της ενέργειας;

Η τρέχουσα συμβολή των τροφίμων στον γενικό πληθωρισμό τείνει να είναι πολύ μεγαλύτερη από την ενεργειακή συμβολή στις αναδυόμενες αγορές (EM), αλλά μικρότερη στις ανεπτυγμένες αγορές (AA).

Η τρέχουσα συμβολή των τροφίμων στον δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) είναι περίπου δυόμισι φορές μεγαλύτερη από την ενεργειακή συνεισφορά στην αναδυόμενη Ασία εκτός Κίνας και τη Λατινική Αμερική και μιάμιση φορά μεγαλύτερη στις χώρες της Νοτιανατολικής Ευρώπης. Αντίθετα, η συμβολή της ενέργειας είναι τρεισήμισι φορές μεγαλύτερη από τη συμβολή των τροφίμων στις ανεπτυγμένες αγορές. Η σημαντικότερη εξήγηση για την αντίθεση αυτή είναι ότι ο συντελεστής στάθμισης του ΔΤΚ για τα τρόφιμα είναι πολύ υψηλότερος στις αναδυόμενες αγορές από ό,τι στις ανεπτυγμένες αγορές.

Σε ποιες οικονομίες η άνοδος των τιμών των τροφίμων μπορεί να βελτιώσει τους όρους εμπορίου;

Στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Λατινική Αμερική, δεδομένου ότι οι περιοχές αυτές είναι καθαροί εξαγωγείς τροφίμων. Μια πιθανή βελτίωση των όρων εμπορίου στις οικονομίες που εξάγουν τρόφιμα μπορεί εν μέρει να αντισταθμίσει την αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη από τον υψηλότερο πληθωρισμό των τροφίμων, μέσω του πραγματικού εισοδήματος των νοικοκυριών και των καταναλωτικών δαπανών.

Ποιες είναι οι βασικές επιπτώσεις του αυξημένου πληθωρισμού τροφίμων στις χρηματοπιστωτικές αγορές;

Ανοδικές πιέσεις στα επιτόκια και αρνητικές επιπτώσεις στις αγορές ομολόγων και συναλλάγματος σε οικονομίες που αντιμετωπίζουν απότομη επιδείνωση των όρων εμπορίου από τα τρόφιμα. Περαιτέρω αυξήσεις των τιμών των τροφίμων θα ασκήσουν πιθανότατα ανοδικές πιέσεις στις παγκόσμιες και ιδίως στις ΕΜ. Ο αντίκτυπος στα επιτόκια πολιτικής των «ΑΑ» αναμένεται να είναι πιο περιορισμένος, αν και οι τιμές των τροφίμων επηρεάζουν επίσης τις βραχυπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό.