Stratfor: Οι επιλογές της Μόσχας και το κρίσιμο θέμα των συνόρων

Η αναγνώριση από τη Ρωσία των «Λαϊκών Δημοκρατιών του Λουχάνσκ και του Ντόνετσκ» (LPR/DPR) στην Ανατολική Ουκρανία ως ανεξάρτητων χωρών οδηγεί τη σύγκρουση με την Ουκρανία σε μια νέα φάση, που πιθανότατα θα περιλαμβάνει την απειλή της Μόσχας για περαιτέρω στρατιωτική δράση κατά της Ουκρανίας, ώστε να περιορίσει τις κινήσεις του Κιέβου.

Η απόφαση της Μόσχας σηματοδοτεί το τέλος της Συμφωνίας Μινσκ ΙΙ, που η ίδια μέχρι πριν από λίγες ημέρες επέμενε ότι ήταν ο μόνος τρόπος για να ρυθμιστεί το ουκρανικό. Η εγκατάλειψη των ειρηνευτικών συμφωνιών του Μινσκ σηματοδοτεί το τέλος της προηγούμενης στρατηγικής της για την άσκηση πίεσης στην ουκρανική κυβέρνηση. Πλέον θα χρησιμοποιεί τις κυβερνήσεις των LDR/DPR ως «αντιπρόσωπους» (proxies) για διπλωματική πίεση και χαμηλού επιπέδου εντάσεις κατά του Κιέβου. Οι κινήσεις της της εξασφαλίζουν τη δυνατότητα είτε να αναλάβει πιο αποφασιστική στρατιωτική δράση στο εγγύς μέλλον, είτε να διατηρήσει μια βασική γραμμή πίεσης κατά της Ουκρανίας, προκειμένου να της προκαλέσει αστάθεια και, εάν κριθεί απαραίτητο, να κλιμακώσει εκ νέου στρατιωτικά.

Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των δημοκρατιών από τη Μόσχα θα μπορούσε απλώς να έχει σκοπό να επισημοποιήσει προηγούμενες τάσεις ευνοϊκές για τη Ρωσία. Λίγες χώρες θα ακολουθήσουν το παράδειγμά της, αναγνωρίζοντας την ανεξαρτησία των περιοχών, αλλά η κίνηση θα αφήσει τη σύγκρουση άλυτη, όπως άλλες στην περιοχή -στη Μολδαβία ή τη Γεωργία- και θα καταδείξει την αδυναμία και την απροθυμία της Δύσης να επέμβει αποτελεσματικά, τερματίζοντας επίσης ουσιαστικά την ήδη αμφίβολη προοπτική να μπει η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Τα ρωσικά στρατεύματα στο Ντονμπάς θα μπορούσαν επίσης να επιδιώξουν να περιορίσουν τους αυτονομιστές, αποτρέποντάς τους από το να παρασύρουν τη Μόσχα σε μια στρατιωτική ενέργεια που θα έθετε σε κίνδυνο το νέο status quo ή θα δημιουργούσε προϋποθέσεις για σκληρότερες δυτικές κυρώσεις.

Εναλλακτικά, η Μόσχα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις Συνθήκες που υπέγραψε, οι οποίες της επιτρέπουν να τοποθετήσει ρωσικά στρατεύματα στις αποσχισμένες δημοκρατίες για στρατιωτική δράση κατά της Ουκρανίας τις επόμενες ημέρες. Σε αυτό το σενάριο κλιμάκωσης, η Μόσχα θα μπορούσε να επιδιώξει να συνδυάσει την αναγνώριση των LPR/DNR με περαιτέρω στρατιωτική δράση κατά της Ουκρανίας, προκειμένου να αποκτήσει μεγαλύτερο έλεγχο της χώρας.

Η Μόσχα θα μπορούσε, επίσης, να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις που εξακολουθούν να συγκεντρώνονται γύρω από τα σύνορα της Ουκρανίας για μια μεγάλης κλίμακας στρατιωτική επιχείρηση κατά του Κιέβου ή να λάβει μέτρα στρατιωτικής-τεχνικής απάντησης, όπως ανάπτυξη στρατευμάτων και πυραύλων για να καταστήσει αυτή την απειλή μοχλό νέας πίεσης στο Κίεβο και στη Δύση.

Η Ρωσία πιθανότατα θα αναπτύξει τη δύναμή της σε έναν αποκαλούμενο «ειρηνευτικό» ρόλο κατά μήκος της γραμμής επαφής στο Ντονμπάς και θα μπορούσε να αρχίσει να εμπλέκει ουκρανικά στρατεύματα σε μια υποτιθέμενη επιθετική ενέργεια των τελευταίων κατά του Ντονμπάς, παρέχοντας στη Ρωσία δικαιολογία για περαιτέρω στρατιωτική δράση.

Το ερώτημα είναι εάν μια ρωσική στρατιωτική επιχείρηση θα αποτελούσε μια προσπάθεια επέκτασης του εδάφους των αυτονομιστικών δημοκρατιών στα όρια που αυτές διεκδικούν από την Ουκρανία (και είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά που κατέχουν σήμερα) ή για την κατάκτηση πολύ μεγαλύτερων κομματιών της Ανατολικής και Νότιας Ουκρανίας (για παράδειγμα, μια χερσαία σύνδεση με την Κριμαία). Μια ρωσική επίθεση που ξεκινά στο Ντονμπάς θα μπορούσε να εμπλέξει την πλειονότητα των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων εκεί και να τις αποτρέψει από το να υποχωρήσουν για να υπερασπιστούν το Κίεβο.

Οι συνθήκες που υπογράφτηκαν δεν δηλώνουν συγκεκριμένα ποια σύνορα αναγνωρίζει η Ρωσία, αφήνοντας ασαφή την ακριβή θέση της Μόσχας σχετικά με τα εδάφη που διεκδικούν οι αυτονομιστές. Ο Αντρέι Κλίμοφ, αντιπρόεδρος της επιτροπής διεθνών υποθέσεων του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας, δήλωσε στις 21 Φεβρουαρίου ότι οι συνθήκες φιλίας και συνεργασίας θα αφορούν «εκείνα τα εδάφη που βρίσκονται εντός των ορίων που έχουν καθοριστεί σήμερα». Η αναγνώριση από τη Ρωσία μόνο των «Δημοκρατιών» στα σημερινά de facto σύνορά τους θα μείωνε κάπως την επικείμενη πιθανότητα μιας ρωσικής στρατιωτικής δράσης, ενώ μια γλώσσα που υποστηρίζει ρητά τις εδαφικές διεκδικήσεις τους στην Ουκρανία θα αύξανε την πιθανότητα σύγκρουσης τώρα ή στο μέλλον.

Η Δύση θα λάβει κάποια μέτρα κατά της Ρωσίας, αλλά είναι απίθανο να υπάρχουν μεγάλες κυρώσεις, εφόσον η τελευταία δεν επιχειρήσει να καταλάβει περισσότερα ουκρανικά εδάφη. Η Ρωσία θα δικαιολογήσει τις ενέργειές της ως απλή επισημοποίηση του status quo που υπήρχε εδώ και πολλά χρόνια, εν μέσω της άρνησης του Κιέβου να εφαρμόσει την ερμηνεία της Μόσχας για τις συμφωνίες του Μινσκ. Δεδομένου ότι η τελευταία απροκάλυπτη κίνηση της Ρωσίας στο Ντονμπάς προς το παρόν δεν περιλαμβάνει την κατάληψη οποιουδήποτε νέου εδάφους υπό τον έλεγχο της ουκρανικής κυβέρνησης, πολλοί δυτικοί ηγέτες θα είναι απρόθυμοι να επιβάλουν σκληρές κυρώσεις. Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη θεσπίσει κάποια συμβολικά μέτρα και το Κογκρέσο πιθανότατα θα πιέσει για ένα νέο πακέτο κυρώσεων στη Ρωσία.