Επικίνδυνες απειλές της Τουρκίας για νέα επέμβαση στη Βόρεια Συρία

Αν η Τουρκία πραγματοποιήσει τις απειλές της να ανταποδώσει τις επιθέσεις Κούρδων μαχητών στη Συρία θα μπει ξανά σε ένα συγκρουσιακό μονοπάτι με τη Ρωσία και το καθεστώς της Δαμασκού, σε μια στιγμή που οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι τεταμένες.

Προ ημερών ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι θα ανταποδώσει τα χτυπήματα στη Βόρεια Συρία που είχαν ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν δυο Τούρκοι αστυνομικοί. Υποστήριξε ότι «εξαντλήθηκε η υπομονή» και ότι είναι έτοιμος να πάρει την κατάσταση στα χέρια του αν άλλες χώρες (Ρωσία και ΗΠΑ) δεν συνεργαστούν με την Αγκυρα για να λυθεί το ζήτημα.

Ως αντίδραση στην επίθεση, ο πρόεδρος της Τουρκίας εμφανίστηκε να υπονοεί πιθανή επίθεση στην περιοχή της Tal Rifaat, ένα θύλακα βόρεια από το Χαλέπι που ελέγχεται από Κούρδους και ο οποίος λειτουργεί ως «μαξιλάρι» ανάμεσα στη Συρία και τους συμμάχους της και στις τουρκικές δυνάμεις. Ενώ η Tal Rifaat δεν είναι υπό την προστασία των ΗΠΑ, άλλες περιοχές, όπως η Manbij στα ανατολικά είναι.

• Η Τουρκία εξαπέλυσε διάφορες επιθέσεις στη Συρία για να περιορίσει την εξάπλωση των μαχητών που ευθυγραμμίζονται με τους Κούρδους του YPG και του PKK οι οποίοι έχουν προχωρήσει σε επιθέσεις κατά της Τουρκίας τόσο από τη Συρία, όσο και από το Ιράκ.

• Το 2018 η Αγκυρα εξαπέλυσε επίθεση κατά της Afrin, μιας πόλης στη Βόρεια Συρία για να την καθαρίσει από Κούρδους μαχητές της YPG και του PKK. Οι στρατιώτες της, όμως, δεν κινήθηκαν στην περιοχή Tal Rifaat, αφήνοντας τον θύλακα υπό κουρδικό έλεγχο.

• Οι Κούρδοι μαχητές είναι μέρος των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), βασικού συμμάχου των ΗΠΑ στην αντιτρομοκρατική στρατηγική στη Συρία. Προηγούμενες επιθέσεις προκάλεσαν σφοδρό αντι-τουρκικό κλίμα στο αμερικανικό Κογκρέσο, ειδικά τον Οκτώβριο του 2019, όταν μια επίθεση οδήγησε στη δημιουργία μιας ημιτελούς ζώνης ασφαλείας στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας.

Η Τουρκία ίσως ρισκάρει μια στρατιωτική επιχείρηση στην Tal Rifaat δεδομένου ότι οι συζητήσεις με τη Ρωσία έχουν επανειλημμένα αποτύχει να οδηγήσουν στον τερματισμό των επιθέσεων από τον θύλακα. Δεδομένων των απωλειών που είχε και των αλλεπάλληλων αποτυχιών στις διαβουλεύσεις, η Αγκυρα έχει όλο και μεγαλύτερο κίνητρο να προχωρήσει σε αντίποινα κατά των μαχητών στην Tal Rifaat μέσω περιορισμένων χερσαίων εφόδων και αεροπορικών χτυπημάτων.

Υπάρχει επίσης περίπτωση η Τουρκία να επιχειρήσει να καταλάβει το σύνολο του θύλακα, κάτι που όμως απαιτεί την συγκατάθεση της Μόσχας. Μετά από μεγάλη τουρκική πίεση η Ρωσία της επέτρεψε να καταλάβει την γειτονική Afrin τον Ιανουάριο του 2019, εν μέρει προκειμένου να αποφύγει μια μεγάλη στρατιωτική αντιπαράθεση με την Αγκυρα για το θέμα των Κούρδων, κάτι που αυξάνει την πιθανότητα να κάνει ξανά το ίδιο.

Το 2019 δυνάμεις που στηρίζονται από την Τουρκία συγκρούστηκαν με μαχητές της YPG στην Tal Rifaat αλλά η παρουσία ρωσικών και συριακών δυνάμεων απέτρεψαν μια επίθεση πλήρους κλίμακας στον θύλακα. Η Δαμασκός στηρίζει την διατήρηση της ζώνης ασφαλείας εν μέρει γιατί θέλει να συνεχιστούν οι επιθέσεις στις φιλοτουρκικές δυνάμεις, καθώς απώτερος στόχος είναι να εκδιώξει τους Τούρκους από τα εδάφη της.

YPG/PKK εν πολλοίς αποφεύγουν να πολεμήσουν ενάντια των συριακών δυνάμεων και των συμμάχων τους σε όλη τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Σε αντίδραση στην τουρκική επίθεση του 2019 διευκόλυναν την άφιξη ρωσικών και συριακών δυνάμεων στη βορειοανατολική Συρία και τους τοποθέτησαν σε θέσεις όπου μπορούσαν να μπλοκάρουν τις κινήσεις του τουρκικού στρατού.

Μια επίθεση στην Tal Rifaat θα αυξήσει τον κίνδυνο οι τουρκικές δυνάμεις να συγκρουστούν με Σύρους και Ρώσους στρατιώτες στην περιοχή. Η Τουρκία δεν θα στοχεύσει απευθείας σε αυτούς κατά την διάρκεια μιας επιχείρησης, αν όμως δεν επιτύχουν διαπραγματεύσεις για αποχώρηση τους, ακόμα και μια περιορισμένη επίθεση θα δημιουργήσει τον κίνδυνο κατά λάθος απωλειών οι οποίες είναι πιθανό να προκαλέσουν μεγάλη κλιμάκωση.

Θα είναι πολύ δύσκολο να πειστεί η Δαμασκός να εγκαταλείψει την περιοχή, καθώς θέλει να υπονομεύσει όσο το δυνατόν περισσότερο τη ζώνη ασφαλείας της Τουρκίας στο έδαφος της Συρίας, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει σε συγκρούσεις με τις δυνάμεις της, ενώ οι Ρώσοι θα υποχωρούν.

Οι μαχητές των YPG/PKK, ίσως εξαπολύσουν ως αντίποινα επιθέσεις στο έδαφος της Τουρκίας. Μπορεί επίσης να προσπαθήσουν να σύρουν το καθεστώς της Δαμασκού στη σύγκρουση για να περιορίσουν την προέλαση της Τουρκίας στην Tal Rifaat, δημιουργώντας βαθύτερους δεσμούς οι οποί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ευρύτερο συμβιβασμό στο μέλλον.

Μια επίθεση στον θύλακα θα μπορούσε να προκαλέσει και αντίδραση των ΗΠΑ και να πυροδοτήσει νέο κύκλο πιέσεων στην Ουάσιγκτον ώστε να επιβληθούν κυρώσεις στην Αγκυρα. Οι ΗΠΑ θα είναι πιθανότατα επικριτικές απέναντι σε μια επιχείρηση κατά των Κούρδων αυξάνοντας την πίεση φωνών του Κογκρέσου που θέλουν η χώρα να κρατήσει αποστάσεις από την αμφιλεγόμενη τουρκική στάση έναντι των Κούρδων σε Συρία, Ιράκ και Τουρκία.