Εμβόλια: Οι ίντριγκες, το παρασκήνιο και η ήττα της Ευρώπης

Με αλληλοκατηγορίες, προσπάθειες για απόδοση ευθυνών, «ξεσκόνισμα» των συμβολαίων και υπόγειες απειλές, συνεχίζεται το σίριαλ της οργάνωσης και διάθεσης εμβολίων μεταξύ της Κομισιόν και των φαρμακευτικών εταιρειών που έλαβαν εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να βρουν το εμβόλιο κατά της Covid-19.

Χθες το θέμα έφτασε στα όρια του «τραγελαφικού», όταν η Κομισιόν εκτόξευσε απειλές κατά της AstraZeneca (ΑΖ) ότι κωλυσιεργεί στις παραδόσεις των εμβολίων. Η ΑΖ αντέκρουσε τις κατηγορίες, λέγοντας ότι ήδη είχε ενημερώσει για τις καθυστερήσεις, ενώ «θιγόμενη» είπε ότι δεν θα παραστεί στη χθεσινοβραδινή συνάντηση των δύο πλευρών. Το πήρε πίσω, όμως, λίγο αργότερα, αφού προκλήθηκε κομφούζιο στις αγορές.

Υπήρχε βέβαια το ανάλογο παρασκήνιο: Τη Δευτέρα, η γερμανική πλευρά διέρρευσε ότι το εμβόλιο της AZ δεν είναι αποτελεσματικό για ηλικίες άνω των 65 ετών. Χθες, ήταν η σειρά του πρακτορείου Reuters να μεταδώσει τη διαρροή. Επισήμως διαψεύστηκαν όλα, όμως η ζημιά είχε γίνει. Χθες το απόγευμα πάλι, πηγή από τον ευρωπαϊκό FDA «έτυχε» να πει σε δημοσιογράφους ότι το εμβόλιο της ΑΖ, που αναμένεται να πάρει επίσημη έγκριση στο τέλος της εβδομάδας, ίσως εγκριθεί μόνο για ορισμένες ηλικιακές κατηγορίες.

Και το μπάχαλο συνεχίζεται...

Από την άλλη πλευρά, η Pfizer, η πρώτη εταιρεία που διασταύρωσε τα ξίφη της με την Κομισιόν, φαίνεται πως δεν ανησυχεί για τις απειλές ορισμένων χωρών-μελών ότι θα προσφύγουν νομικά για την καθυστέρηση παράδοσης των εμβολίων.

Τα σενάρια που επικρατούν για αυτή την καθυστέρηση ήταν δύο:

1. Υπάρχει έλλειψη σε πρώτες ύλες απαραίτητες για τη δημιουργία του εμβολίου.
2. Λόγω της μετάλλαξης του ιού που παρατηρήθηκε στη Βρετανία και την Αφρική, η Pfizer αποφάσισε να κρατήσει πίσω τις επόμενες δόσεις, ώστε να τις «ενισχύσει» για να είναι το εμβόλιο ανθεκτικό στη μετάλλαξη. Βέβαια αυτό, εάν ευσταθεί, δημιουργεί τεράστια νομικά και οικονομικά προβλήματα, σε περίπτωση που η Pfizer το παραδεχθεί δημόσια.

Το Euro2day.gr κατάφερε και ήρθε σε επαφή με υψηλόβαθμο στέλεχος της Pfizer, που δήλωσε ότι «ο λόγος της καθυστέρησης αφορά την έλλειψη πρώτων υλών, άρα και καθυστερήσεις στην απόκτησή τους».

«Το συμβόλαιό μας με την ΕΕ είναι ιδιωτικό. Αυτό όμως που μπορώ να σας πω, είναι ότι υπάρχει ο όρος "clause of force majeure", σε περίπτωση που υπάρξει πρόβλημα στην τροφοδοσία (supply problem)».

O αξιωματούχος δεν δίστασε να αφήσει αιχμές κατά του τρόπου διαπραγμάτευσης της Κομισιόν. «Η ΕΕ μπήκε στο πάρτι αργά. Θυμηθείτε ότι για πολύ καιρό η Ευρώπη έλεγε ότι τα εμβόλια μπορεί να μη δουλεύουν. Τελικά φαίνεται ότι δουλεύουν πολύ καλά. Άργησαν να διαπραγματευθούν με την Pfizer και τη Moderna».

Όσο για τον ισχυρισμό ότι καθυστερούν οι παραδόσεις γιατί οι εταιρείες θέλουν να ενισχύσουν τα εμβόλιά τους ώστε να «καλύπτουν» και τη μετάλλαξη, ο αξιωματούχος το αρνήθηκε και είπε ότι αυτή η διεργασία «προχωράει παράλληλα».

Οι... τυχερές χώρες και η Κύπρος

Οι ΗΠΑ, η Βρετανία και το Ισραήλ φαίνονται να είναι οι ευνοημένες χώρες από πλευράς προμηθειών. Γι’ αυτό, ο πρόεδρος της Κύπρου Ν. Αναστασιάδης αποφάσισε να παρακάμψει το αλαλούμ της ΕΕ και να ζητήσει απευθείας επιπλέον εμβόλια από το γειτονικό Ισραήλ. Αυτό υποτίθεται, βάσει των κανόνων της ΕΕ, απαγορεύεται. Ο Κύπριος πρόεδρος όμως είπε: «Έχω έρθει σε επαφή με τον κύριο Νετανιάχου και τον παρακάλεσα να εξετάσει το ενδεχόμενο προμήθειας μίας ποσότητας για την Κυπριακή Δημοκρατία».

«Δεν είναι θέμα (παράβασης) της ΕΕ. Η ουσία είναι τα εμβόλια να είναι εγκεκριμένα από την ΕΕ. Είναι μια προσπάθεια που καταβάλλει η χώρα μας ενόψει και της καθυστέρησης στην παραγωγή των εμβολίων για να επισπεύσει τον εμβολιασμό», υποστήριξε ο κ. Αναστασιάδης.

Σήμερα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Κύπρος έχει καταφέρει να υπερκαλύψει των αριθμό των εμβολίων που χρειάζεται ο κυπριακός πληθυσμός.

Υψηλά ιστάμενος αξιωματούχος της Κομισιόν σημείωσε στο Euro2day.gr ότι παρόμοιο τρόπο σκέψης με τον κ. Αναστασιάδη είχαν και άλλες χώρες, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται διμερείς ανταλλαγές. Υπάρχει χώρα μάλιστα που δεν δίστασε να προσεγγίσει τη Ρωσία για το δικό της εμβόλιο.

Και τι αποφάσισε να κάνει η Κομισιόν για όλα αυτά; Να στείλει φρουρούς, για να περιφρουρήσει τις αποθήκες που έχουν τα εμβόλια, ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε διαρροή ή μαύρη αγορά.

Όμως, όπως γράφει ο ευρωπαϊκός Τύπος, η μπάλα έχει χαθεί από πλευράς Κομισιόν. Και όλοι «δείχνουν» την επίτροπο Υγείας, Κύπρια Στέλλα Κυριακίδου, προσάπτοντάς της ανικανότητα στις διαπραγματεύσεις. Αυτό που ξεχνούν, όμως, είναι ότι κάθε Τετάρτη, στην Κομισιόν πραγματοποιείται η συνεδρίαση του Κολεγίου των Επιτρόπων. Και όταν ο/η πρόεδρος της Κομισιόν αντιλαμβάνεται ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά σε ένα σοβαρό θέμα, το αναλαμβάνει αυτός/αυτή. Κάτι που ο κ. Γιούνκερ το έκανε πολλές φορές, με τελευταίο επεισόδιο τη συμφωνία για πάγωμα των δασμών μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν όμως δεν φαίνεται ικανή να ελέγξει την κατάσταση, εξαγριώνοντας ακόμα και τη χώρα της, τη Γερμανία. Και αυτό γιατί η Pfizer έλαβε τον τεχνολογικό εξοπλισμό από τη Γερμανία. Όμως επειδή η χρηματοδότηση έγινε εξολοκλήρου από την Pfizer και την αμερικανική κυβέρνηση, οι ΗΠΑ πήραν σειρά προτεραιότητας στη διανομή εμβολίων και οι Γερμανοί ακόμα ψάχνονται…

Η Σουηδία πάντως σταμάτησε προσωρινά τις πληρωμές για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού στην Pfizer, ζητώντας διευκρινίσεις για τον αριθμό των δόσεων που έχει χρεωθεί. H απάντηση όμως που ήρθε από τον εκπρόσωπο της Κομισιόν περιέπλεξε ακόμα περισσότερο τα πράγματα, λέγοντας ότι «τα συμβόλαια έχουν γίνει με βάση τον αριθμό των δόσεων και όχι των φιαλιδίων»! Χωρίς μάλιστα να μπορεί να εξηγήσει την ίδια του την απάντηση, δεδομένου ότι εν τω μεταξύ ο EMA ενέκρινε τη χρήση 6 αντί 5 δόσεων ανά φιαλίδιο, κάτι που όμως προϋποθέτει τη χρήση ειδικής σύριγγας.

Τη Σουηδία αναμένεται να ακολουθήσουν κι άλλες χώρες, εάν η παραλαβή των εμβολίων δεν αποκατασταθεί άμεσα και εντός των πλαισίων που έχουν συμφωνηθεί.

Επίσης, οι Γερμανοί και οι Γάλλοι είχαν την «ιδέα» -εκτός από τους ελέγχους στα εργοστάσια παραγωγής- να μπει εμπάργκο στη μεταφορά εμβολίων εκτός ΕΕ, προκαλώντας την άμεση αντίδραση της Βρετανίας. Ανοίγοντας έτσι και άλλα, αχρείαστα μέτωπα...

Τα πυρά

Ο γερμανικός Τύπος πάντως συνεχίζει να εκτοξεύει βολές κατά της AstraZeneca. H Süddeutsche Zeitung έγραψε ότι «υπάρχει η υποψία ότι η εταιρεία προσπαθεί να κοροϊδέψει την ΕΕ. Η επιχείρηση έχει εισπράξει σημαντική προπληρωμή, αλλά προφανώς δεν άρχισε να παρασκευάζει εγκαίρως τις δόσεις που είχαν παραγγελθεί ή ενδεχομένως το πολύτιμο εμπόρευμα έχει πωληθεί αλλού».

Από την άλλη, εκπρόσωπος της AstraZeneca μίλησε στην Die Welt και έδωσε μια αποστομωτική απάντηση. Στο ερώτημα, εάν είχε δώσει συγκεκριμένες υποσχέσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο κ. Σοριό απαντά: «Αυτό δεν ισχύει. Αυτό που υποσχεθήκαμε ήταν να καταβάλλουμε "best effort", τη μέγιστη δυνατή προσπάθεια. Ο λόγος ήταν ότι οι Βρυξέλλες ήθελαν να παραλάβουν τα εμβόλια λίγο-πολύ ταυτόχρονα με τους Βρετανούς, παρότι εκείνοι είχαν υπογράψει τρεις μήνες νωρίτερα. Γι’ αυτό είπαμε ότι θα το προσπαθήσουμε, αλλά δεν είχαμε δεσμευθεί με κάποιο συμβόλαιο. Μας αρέσουν οι φιλόδοξοι στόχοι, αλλά δεν είχαμε δώσει καμία εγγύηση».

Με τα λεγόμενα τόσο του αξιωματούχου της Pfizer στο Euro2day.gr όσο και του εκπροσώπου της AstraZeneca στην Die Welt προκύπτει το εξής ενδεχόμενο: Ακόμα και αν οι φαρμακευτικές εταιρείες άργησαν να ξεκινήσουν τη δημιουργία του εμβολίου -παρά τις υποσχέσεις-, ακόμα και αν δεν έχουν τώρα επαρκείς πρώτες ύλες για να βελτιώσουν την παραγωγή, τα συμβόλαια που έχουν υπογράψει με την ΕΕ τις καλύπτουν πλήρως και αφήνουν εκτεθειμένη την Ευρώπη και βεβαίως την Κομισιόν.

Και εάν περάσει η πρόταση του γαλλογερμανικού άξονα να μπουν «τροχονόμοι» στα λιμάνια και τα εργοστάσια για να γίνεται καταγραφή στο πότε/πόσα εμβόλια έρχονται ή φεύγουν, τότε η ΕΕ θα φθάσει σε νέα χαμηλά «ήθη και έθιμα» και θα πετάξει το ελεύθερο εμπόριο στις καλένδες.

Να υπενθυμίσουμε μόνο ότι τον περασμένο Μάρτιο, όταν υπήρχε το πρώτο lockdown, Γαλλία και Γερμανία εμπόδισαν τις εξαγωγές μάσκας εκτός των συνόρων τους. Φοβούμενη την κατάρρευση της ενιαίας αγοράς, η Επιτροπή ζήτησε δημοσίως την άρση αυτών των περιορισμών, αλλά το Βερολίνο συμφώνησε να καταργήσει την απαγόρευσή του μόνο αφού η Επιτροπή επέβαλε περιορισμούς στις εξαγωγές εκτός της ΕΕ.

Αυτό ίσως συνδέεται με το γεγονός ότι πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, αναγκάστηκαν να συστήνουν στους πολίτες να μη χρησιμοποιούν μάσκες. Ποιος δεν θυμάται τον κ. Τσιόδρα, επικαλούμενος τις συστάσεις του ΠΟΥ, να ενημερώνει τον ελληνικό λαό ότι οι μάσκες είναι περίπου αχρείαστες, για να γίνουν μετά απαραίτητες, όταν Γαλλία και Γερμανία ήραν το εμπάργκο και δημιουργήθηκε και εγχώρια παραγωγή.