Ο τουρκικός ηγεμονισμός δημιουργεί πρόβλημα στη Μεσόγειο

Μετά από μια σειρά περιστατικών τις τελευταίες εβδομάδες, αρχίζει να δημιουργείται μια ισχυρή συμμαχία κατά της Τουρκίας, προκειμένου να την εκβάλλουν από την Ανατολική Μεσόγειο, απειλώντας να επιφέρουν σοβαρό πλήγμα στη ρητορική του Ερντογάν και το «Οθωμανικό όνειρο» του, γράφει ο αναλυτής γεωπολιτικής Malik Ayub Sumbal σε άρθρο του στην ιστοσελίδα του Ρωσικού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων (RIAC).

Όπως επισημαίνει, η Άγκυρα εξοπλίζεται για μάχη σε μια σειρά μετώπων, που θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην περίπτωση που οποιοδήποτε από τα «μέτωπα» αυτά γυρίσει «μπούμερανγκ» στην Τουρκία, με τις τρέχουσες οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Η Τουρκία βρίσκεται σε σύγκρουση στη Λιβύη με την Αίγυπτο, όπου ο Χαλίφα Χάφταρ έχει την ισχυρή στήριξη από την αιγυπτιακή συμμαχία. Στην περίπτωση πολέμου στη Λιβύη, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει μεγάλη καταστροφή που θα εμπλέξει την Τουρκία για πολλά ακόμα χρόνια σε πολέμους δι’ αντιπροσώπων.

Στην Τουρκία της Ανατολικής Μεσογείου, η θαλάσσια σύγκρουση με την Ελλάδα έγινε πρωτοσέλιδο όταν το τουρκικό σεισμογραφικό ερευνητικό πλοίο συνοδεύθηκε από ελληνικά πολεμικά πλοία στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ της Κρήτης και της Κύπρου. Η κατάσταση έγινε ακόμα πιο τεταμένη όταν ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν διέταξε τις δυνάμεις του να μεταφερθούν στην Ανατολική Μεσόγειο για να στηρίξουν την Ελλάδα. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν κατέβασε αργότερα τους τόνους και έδειξε ενδιαφέρον για μια λύση από την οποία μπορούν όλοι να βγουν κερδισμένοι.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο συναντήθηκε με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια στη Βιέννη για να συζητήσουν τη διαμάχη Ελλάδας-Τουρκίας στη θάλασσα, ενώ συναντήθηκε στη Δομινικανή Δημοκρατία με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου για να συζητήσουν τη σύγκρουση μεταξύ των δυο συμμάχων στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, η Τουρκία έχει σχέδια για την έκδοση αδειών για έρευνες και γεωτρήσεις για φυσικό αέριο στην περιοχή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη ένταση σε αυτή την εξελισσόμενη σύγκρουση, γράφει ο Malik Ayub Sumbal.

Όπως σχολιάζει, πρόσφατα η Τουρκία έχει αναπτύξει μια αντικρουόμενη συμπεριφορά προς τις μεγάλες συμμαχίες της, η οποία καθιστά την Άγκυρα έναν αναξιόπιστο σύμμαχο. Παρά το ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία φέρεται να εμπλέκεται σε διάφορες συγκρούσεις εντός του ΝΑΤΟ. Όντας μέλος του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC), η Τουρκία συμμετέχει σε συγκρούσεις κρατών μελών του OIC και προσπαθεί να δημιουργήσει ένα ξεχωριστό μπλοκ κατά των χωρών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, στο οποίο θα κατέχει ηγετικό ρόλο και θα ηγείται των Μουσουλμανικών χωρών.

Από την άλλη πλευρά, ο Ερντογάν δημιουργεί σοβαρό χάσμα μεταξύ της Τουρκίας και των Δυτικών συμμάχων της. Ονειρεύεται την αναβίωση της Οθωμανικής εποχής. Και αφού οι πράξεις μιλούν πιο δυνατά απ’ τα λόγια, η Τουρκία μετέτρεψε επισήμως το Μουσείο της Αγίας Σοφίας στο Μεγάλο Τέμενος της Αγίας Σοφίας. Αυτή η απόφαση προκάλεσε ποικίλες επικρίσεις από τους Δυτικούς συμμάχους της Τουρκίας, αλλά και από το εσωτερικό της χώρας.

Η Τουρκία έχει δημιουργήσει την εντύπωση στις Μουσουλμανικές χώρες ότι μπορεί να προκαλέσει μεγάλη στέρηση και δυστυχία, συγκριτικά με τη Σαουδική Αραβία η οποία έχει ηγετικό ρόλο στη μουσουλμανική Οργάνωση Ισλαμικής Συνεργασίας. Πρόσφατα, μετά την ιστορική ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Ισραήλ, η Τουρκία απείλησε να βάλει τέλος στις διπλωματικές της σχέσεις με τα ΗΑΕ. Ωστόσο, η Τουρκία ήταν η πρώτη χώρα με μουσουλμανική πλειονότητα που αναγνώρισε το Κράτος του Ισραήλ τον Μάρτιο του 1949. Η Τουρκία, εν τούτοις, έχει σοβαρές επιφυλάξεις ως προς το αν τα ΗΑΕ θα δημιουργήσουν δεσμούς με το Ισραήλ.

Υπό την ευρύτερη άποψη, η Τουρκία έχει ταραγμένες σχέσεις με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Λόγω της κατάστασης με τους S-400, οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ επιδεινώθηκαν. Στον απόηχο αυτού, η επιχείρηση της Τουρκίας στην Ιντλίμπ και η αντιμετώπιση του Σύριου προέδρου Μπασάρ αλ Άσσαντ οδήγησε σε αρνητική στροφή στις σχέσεις της Άγκυρας με τη Μόσχα. Ωστόσο, ο Ερντογάν προσπάθησε να διορθώσει τις σχέσεις αυτές, όμως τα Ρωσικά συμφέροντα στη Λιβύη μπορεί να δεχθούν επίθεση στην περίπτωση μιας επερχόμενης σημαντικής αντιπαράθεσης μεταξύ της Τουρκίας και άλλων συμμετεχόντων σε αυτή την αναδυόμενη ζώνη σύγκρουσης. Η Τουρκία προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή της και το Οθωμανικό της αποτύπωμα σε διάφορες κατευθύνσεις, Ανατολικά και Δυτικά. Ωστόσο, η οικονομική θέση της Τουρκίας και οι αυξανόμενες πολιτικές προκλήσεις μπορεί να σταθούν εμπόδιο στην Οθωμανική αναβίωση.

Διαμάχη έχει ξεσπάσει και εντός των μουσουλμανικών χωρών μετά τη στάση των ΗΑΕ προς την αναγνώριση του Ισραήλ και σε αυτό το «σταυροδρόμι» του χρόνου, σημαντική κριτική άσκησε η Τουρκία, η οποία έχει ήδη αναγνωρίσει το Ισραήλ και φιλοξενεί εδώ και δεκαετίες προξενείο και πρεσβεία του Ισραήλ στην Άγκυρα.

Το τρέχον σενάριο περιπλέκεται για ολόκληρη την περιοχή, με τις πιθανές επιπτώσεις και συνέπειες να έρχονται στο φως. Η Τουρκία θα ανοίξει πολλαπλά μέτωπα για να αντιμετωπίσει τα θέματα αυτά και οι επόμενες εβδομάδες μπορεί να είναι κρίσιμης σημασίας για την κατάσταση στη Μεσόγειο, αλλά και για το μέλλον των διμερών σχέσεων μεταξύ διαφόρων Μουσουλμανικών χωρών, καταλήγει ο Malik Ayub Sumbal.