Πόσα χάνει η Ελλάδα από την φοροαποφυγή πολυεθνικών

Από το 1985 ως το 2018 ο μέσος συντελεστής εταιρικού φόρου παγκοσμίως υποχώρησε στο 24% από 49%, ενώ μόνο το 2018 οι ΗΠΑ μείωσαν τον συντελεστή στο 21% από 35%. Πρόκειται για μια παγκόσμια κούρσα ανταγωνισμού για την προσέλκυση κεφαλαίου και κερδών στην οποία πρωταγωνιστούν φορολογικοί παράδεισοι που παρέχουν ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση σε πολυεθνικές εταιρείες.

Αν και δεν πρόκειται, φυσικά, για παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, το βέβαιο είναι πως η κούρσα αυτή έχει κερδισμένους και χαμένους, με τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης να συγκαταλέγονται στην πρώτη κατηγορία. 

Το ελληνικό δημόσιο, για παράδειγμα, φέρεται να χάνει ετησίως έσοδα $431 εκατ. (€388 εκατ.) εξαιτίας της φοροαποφυγής πολυεθνικών εταιρειών, σύμφωνα πάντα με αναθεωρημένα στοιχεία έρευνας ακαδημαϊκών που παραθέτει η ιστοσελίδα missingprofits.world. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 9% των συνολικών εσόδων του ελληνικού κράτους από εταιρικούς φόρους.

Συνολικά τα εταιρικά κέρδη που μεταφέρονται από την Ελλάδα σε φορολογικούς παραδείσους αγγίζουν το $1,48 δισ., σύμφωνα με την ίδια έρευνα.

Το μεγαλύτερο μέρος των κερδών αυτών δηλώνονται σε φορολογικούς παραδείσους εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, στο Λουξεμβούργο φορολογούνται με συντελεστή 5% εταιρικά κέρδη $337 εκατ. τα οποία θα έπρεπε να είχαν φορολογηθεί στην Ελλάδα. Αντίστοιχα, στην Ιρλανδία φορολογούνται κέρδη $315 εκατ., στην Ολλανδία $311 εκατ., στο Βέλγιο $156 εκατ., στη Μάλτα $138 εκατ. και στην Κύπρο $86 εκατ.

Τα υπόλοιπα από τα εταιρικά κέρδη μεταφέρονται σε φορολογικούς παραδείσους εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Ελβετία, η Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ.

Η απώλεια φορολογικών εσόδων είναι πάντως σχετικά περιορισμένη σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στη Γερμανία για παράδειγμα αγγίζει το 29%, στη Γαλλία το 24%, στο Ηνωμένο Βασίλειο το 21%, στην Ιταλία το 19%, στην Ισπανία το 13% και στην Πορτογαλία το 11%.

Οι φορολογικοί παράδεισοι και οι αμερικανικές πολυεθνικές

Οι Zucman, Torslov και Wier υπολογίζουν ότι περίπου το 40% των κερδών των πολυεθνικών (πάνω από $650 δισ. το 2016) μεταφέρονται σε φορολογικούς παραδείσους. Η μεταφορά αυτή μειώνει τα παγκόσμια φορολογικά έσοδα κατά $200 δισ., ποσό που αντιστοιχεί στο 10% των συνολικών εσόδων από εταιρικό φόρο.

To 2017, η Google εμφάνισε έσοδα $23 δισ. στις Βερμούδες, ένα μικρό νησί στον Ατλαντικό με μηδενικό εταιρικό φόρο.

Η απώλεια φορολογικών εσόδων φαίνεται να είναι μεγαλύτερη για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξαιρουμένων φυσικά των φορολογικών παραδείσων. Οι αμερικανικές πολυεθνικές μεταφέρουν συγκριτικά μεγαλύτερο μερίδιο κερδών (περίπου το 60% των κερδών τους στο εξωτερικό) από ότι οι πολυεθνικές με έδρα άλλες χώρες (40% ο παγκόσμιος μέσος όρος). Ως εκ τούτου, οι μέτοχοι των αμερικανικών πολυεθνικών φαίνεται να είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι αυτής της μεταφοράς κερδών.

Μεγάλα οφέλη αποκομίζουν και οι κυβερνήσεις των φορολογικών παραδείσων, καθώς επιτυγχάνουν υψηλότερα έσοδα από εταιρικό φόρο ως ποσοστό του εθνικού εισοδήματος σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.