Επικίνδυνο μέτωπο ανοίγει το Ισραήλ στο Ιράκ

Υπάρχουν πολλές εικασίες αναφορικά με το ποιος είναι πίσω από τις τέσσερις εκρήξεις στο Ιράκ σε εγκαταστάσεις που συνδέονται με το Ιράν, αλλά καμιά απτή απόδειξη. Οι αρχές δεν έχουν καταλήξει ακόμα αν ήταν εσκεμμένες, αλλά τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι ήταν είτε σαμποτάζ, είτε επιθέσεις από αέρος και αν αυτό συνέβη, τότε το Ισραήλ είναι πρώτο στη λίστα των πιθανών δραστών (σ.σ. υπήρξαν μάλιστα δημοσιεύματα από NYT και Associated Press τα οποία επικαλούμενα ανώνυμες αμερικανικές πηγές επιβεβαίωσαν ότι το Ισραήλ ήταν πίσω από τις επιθέσεις).

Αυτό οδηγεί στην υποψία ότι το Ισραήλ μπορεί να επεκτείνει την εκστρατεία του κατά του Ιράν από τη Συρία στο Ιράκ, ως μέρος της στρατηγικής του για να ελέγξει την απειλή από την Ισλαμική Δημοκρατία. Αν, όμως, το Τελ Αβίβ σχεδιάζει να μεταφέρει την μάχη κοντύτερα στο Ιράν, επεκτείνοντας τις επιχειρήσεις του στο Ιράκ, θα ανακαλύψει ότι η χώρα είναι πολύ μεγαλύτερη πυριτιδαποθήκη από τη Συρία, μια πραγματικότητα που θα έχει τεράστιες επιπτώσεις για τον φανατικό του σύμμαχο, τις ΗΠΑ, αλλά και για την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή.

Μια ιστορία μυστηρίου

Ας δούμε τα επεισόδια. Μια έκρηξη σημειώθηκε σε βάση του Population Mobilization Unit (PMU) κοντά στην Amerli στην επαρχία Salahuddin βόρεια της Βαγδάτης στις 19 Ιουλίου. Κάποιες τοπικές πηγές κατηγόρησαν τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Αρκετές ημέρες αργότερα, εμφανίστηκαν αναφορές για εκρήξεις σε άλλη βάση του PMU στην Camp Ashraf, πιο κοντά στα ιρανικά σύνορα. Μετά, στις 12 Αυγούστου, μια πυροδότηση τίναξε στον αέρα μια αποθήκη πυρομαχικών που συνδέεται με το PMU, νότια της Βαγδάτης, κοντά στην στρατιωτική βάση al-Saqr. Πιο πρόσφατα, στις 20 Αυγούστου, σημειώθηκαν εκρήξεις σε εγκαταστάσεις όπλων κοντά στην ιρακινή αεροπορική βάση Balad, 80 χιλιόμετρα βόρεια της Βαγδάτης, σε σημεία που σχετίζονται με τον PMU.

Δορυφορικές φωτογραφίες έχουν δείξει ότι σε κάθε μια από αυτές τις τοποθεσίες υπήρξαν σημαντικές ζημιές, με κάποια στοιχεία να συνηγορούν ότι η καταστροφή οφείλεται σε αεροπορικά πλήγματα.

Η ιρακινή κυβέρνηση διστάζει να αποδώσει ευθύνες, αν και δήλωσε ότι η έκρηξη της 12 Αυγούστου οφείλεται σε επίθεση drone και ο πρωθυπουργός Adel Abdul-Mahdi απείλησε να καταρρίψει οποιοδήποτε αεροσκάφος ή ιπτάμενο αντικείμενο επιχειρήσει άλλη επίθεση.

Αν αποδειχθεί ότι οι εκρήξεις δεν ήταν απόρροια ατυχήματος τα βλέμματα θα στραφούν στο Ισραήλ, κυρίως επειδή έχει το κίνητρο, τα μέσα και την ευκαιρία να διεξάγει τέτοιες επιχειρήσεις. Κάθε ένα από τα σημεία έχει συνδεθεί με ιρανικούς βαλλιστικούς πυραύλους ή ρουκέτες, των οποίων η συσσώρευση στο Ιράκ έχει αποκαλυφθεί αρχικά από το Reuters τον Αύγουστο του 2018. Το περιστατικό στις 12 Αυγούστου, για παράδειγμα, συνέβη σε αποθήκη που σχετίζεται με την πολιτοφυλακή Sayyid al-Shuhada η οποία συνδέεται στενά με τους ιρανούς Φρουρούς της Επανάστασης (IRGC) και τη συμμαχική προς το Ιράν ιρακινή Badr Organization.

Το Ισραήλ έχει ισχυρό στρατιωτικό κίνητρο να χτυπήσει αυτές τις θέσεις. Το Ιράν προσπαθεί να μεταφέρει κάποια από τα όπλα του στο Ιράκ, μετά τις επανειλημμένες ισραηλινές επιθέσεις που δέχθηκε στη Συρία. Το Ιράν, που προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή του στο Ιράκ, θέλει να εγκαταστήσει ένα νέο μέτωπο ώστε να αποτρέψει τις ισραηλινές επιθέσεις στον εξοπλισμό του. Το Ισραήλ, με τη σειρά του, έχει λόγους να τηρεί επιθετική στάση ώστε να αποτρέψει αυτή την συγκέντρωση οπλισμού και να σταματήσει την δημιουργία ενός νέου θεάτρου επιχειρήσεων διαχωρισμένου από το μέτωπο του Λιβάνου και την Χεζμπολάχ.

Επιπρόσθετα των στρατιωτικών κινήτρων, το Τελ Αβίβ έχει και πολιτικά κίνητρα για τις επιθέσεις. Το Likud, το κυβερνών κόμμα, αξιοποιεί τις προειδοποιήσεις του πρωθυπουργού Μπ. Νετανιάχου, από το Σεπτέμβρη του 2018, ότι το Ισραήλ θα αναλάβει δράση στο Ιράκ, προκειμένου να κερδίσει εθνικιστικές ψήφους στις εκλογές της 17ης Σεπτεμβρίου. Η αναμέτρηση θα είναι αμφίρροπη και κάθε ψήφος μετρά.

Το Ισραήλ έχει και τα μέσα για τέτοια χτυπήματα. Η αντικατασκοπία του θα μπορούσε να σκοπεύσει τους στόχους ή να διεξάγει επίγεια σαμποτάζ. Η αεροπορία του διαθέτει όπλα τελευταίας τεχνολογίας, τα οποία επέδειξε σε χτυπήματα στη Συρία εναντίων ιρανικών δυνάμεων.

Τέλος, το Ισραήλ έχει την ευκαιρία. Πετούν τα ίδια αεροσκάφη με τους συμμάχους τους, τις ΗΠΑ, κάτι που κάνει πιο δύσκολο να αποκαλυφθεί ότι τα χτυπήματα έγιναν από αυτό. Οι αμερικανοί είναι ενεργοί στο Ιράκ με συνεχείς επιθέσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους. Ακόμα και αν οι ιρακινοί μπορούσαν να αναγνωρίσουν τα αεροσκάφη ως «εχθρικά ισραηλινά», εν μέσω ίδιων τύπων αμερικανικών μαχητικών, δεν έχουν τα αντιαεροπορικά συστήματα ή αεροπορία ικανή να τα σταματήσει, μια χτυπητή αντίθεση με τη Συρία, όπου ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα παρεμποδίζουν τις ισραηλινές επιχειρήσεις. Επιπρόσθετα, η συσσώρευση ιρανικών πόρων στο Ιράκ είναι στα πρώτα στάδια. Χτυπώντας τώρα, έχει μεγαλύτερη δυνατότητα να πλήξει την Τεχεράνη απ’ ότι αν περίμενε να εγκατασταθούν πλήρως οι ιρανικές δυνάμεις.

Μπερδεμένο κουβάρι

Αν το Ισραήλ σκοπεύει να επεκτείνει τις αντι-ιρανικές επιχειρήσεις του στο Ιράκ, θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις για τις ΗΠΑ, το Ιράν, το Ιράκ και το Ισραήλ. Για τους ιρακινούς, η κίνηση του Τελ Αβίβ να μεταφέρει τη μάχη στα εδάφη της θα προκαλέσει πολιτικά προβλήματα τα οποία επηρεάζουν τις διεθνείς σχέσεις της Βαγδάτης, ειδικά καθώς οι περισσότεροι Ιρακινοί είναι απρόθυμοι να δεχτούν το ότι η χώρα τους θα πεδίο μάχης μεταξύ Ιράν, Ισραήλ και ΗΠΑ.

Σε ένα τέτοιο σενάριο ιρακινοί από διαφορετικές πολιτικές ομάδες (περιλαμβανομένων εθνικιστών όπως το Muqtada al-Sadr, φιλοιρανών όπως το Hadi al-Ameri και αντι-ιρανών) θα ενωθούν για να πιέσουν τον Abdul-Mahdi να αποτρέψει αυτές τις παραβιάσεις της εθνικής ανεξαρτησίας.

Η πίεση αυτή, βεβαίως, θα επιδεινώσει την αναταραχή στο ιρακινό πολιτικό σύστημα δημιουργώντας πολιτικά προβλήματα για τη Βαγδάτη με δυο πρωτεύουσες που δεν μπορεί να δυσαρεστήσει: την Ουάσιγκτον και την Τεχεράνη.

Κάποιοι θα επιδιώξουν να τιμωρήσουν τις ΗΠΑ, καθώς το Ιράκ δεν μπορεί άμεσα να αντεπιτεθεί στο Ισραήλ. Αυτό θα κάνει πιο περίπλοκες τις σχέσεις ασφαλείας με τη Βαγδάτη και θα εκθέσει αμερικανικές δυνάμεις στη χώρα στον κίνδυνο αντεκδίκησης. Μια τέτοια βίαια αντίδραση θα μπορούσε να προέρθει από το PMU που στοχοποιείται στις επιθέσεις των drones και των αεροσκαφών, ιρανικές δυνάμεις στο Ιράκ ή ιρακινούς διαδηλωτές. Ως αποτέλεσμα επιχειρήσεις που συνδέονται με τις ΗΠΑ και υποδομές της που υπάρχουν στη χώρα θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις εκδηλώσεις αντιαμερικανισμού.

Και ενώ οι ΗΠΑ είναι προφανής στόχος για τις φιλοιρανικές δυνάμεις στο Ιράκ, το ίδιο ισχύει και για άλλες χώρες που κινούνται πιο κοντά στο Ισραήλ, όπως η Σαουδική Αραβία, Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν. Τον Ιούνιο, ιρακινοί διαδηλωτές επιτέθηκαν στην πρεσβεία του τελευταίου στην Βαγδάτη όταν ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε δημοσίως στην ιδέα ομολοποίησης των σχέσεων με το Ισραήλ. Αλλες πρεσβείες και υποδομές θα μπορούσαν επίσης να γίνουν στόχος. Αυτή η οργή θα μπορούσε να τορπιλίσει επενδυτικά σχέδια, όπως η κατασκευή ενός τεράστιου σταδίου στο Ιράκ από την Σαουδική Αραβία.

Η πίεση στο Ιράν

Άλλες ομάδες, ωστόσο, θα μπορούσαν να κατηγορήσουν το Ιράν και να πιέσουν την Βαγδάτη για τις σχέσεις της με την Τεχεράνη. Το PMU ενοχλεί εθνικιστές, Σουνίτες και αντι-ιρανικές παρατάξεις.

Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες να φέρουν το PMU εντός του πλαισίου ασφαλείας του Ιράκ, οι δυνάμεις αυτές εξακολουθούν να αντιστέκονται στον έλεγχο της Βαγδάτης, κάτι που περιλάμβανε και την άρνηση των περισσότερων ομάδων να υπακούσουν σε διαταγή της 1ης Αυγούστου που αφορούσε σε ενιαίους κανόνες εμπλοκής. Αυτό ανησύχησε πολλούς ιρακινούς που δεν αισθάνονται καλά με τη δύναμη του PMU. Κάποιοι πολίτες πιθανότατα θα θεωρήσουν την σχέση τους με το Ιράν και την άρνηση να ενσωματωθούν στον ιρακινό στρατό ως αιτία για τις ισραηλινές επιθέσεις. Αυτό στη συνέχεια θα πυροδοτήσει εσωτερικές εντάσεις στο Ιράκ και θα απειλήσει την ικανότητα της Βαγδάτης να διεξάγει επιχειρήσεις κατά πολλών στρατιωτικών ομάδων (περιλαμβανομένου του Ισλαμικού Κράτους) που παραμένουν στη χώρα. Επιπλέον θα πλήξει τις σχέσεις με το Ιράν.

Αν οι ισραηλινές δυνάμεις ξεκινήσουν εκτεταμένη εκστρατεία κατά ιρανικών θέσεων στο Ιράκ θα δημιουργήσουν προβλήματα στην Τεχεράνη. Θα μειωθεί η αξιοπιστία της περιφερειακής στρατηγικής της να χρησιμοποιεί συμμάχους πέραν της Χεζμπολάχ για τον περιορισμό του Ισραήλ. Αυτό με τη σειρά του θα έχει αντίκτυπο στο εσωτερικό: το εκστρατευτικό τμήμα των IRGC θα αντιμετωπίσει προκλήσεις αν αποτύχει να παράξει τα αποτελέσματα κατά του Ισραήλ που έχει υποσχεθεί.

Υπάρχει επίσης η προοπτική να γίνει ακόμα χειρότερη η αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ. Αν η οργή των ιρακινών κατά του Ισραήλ αυξηθεί τόσο ώστε να υπάρξουν επιθέσεις σε αμερικανικές δυνάμεις ή εγκαταστάσεις, η απάντηση της υπερδύναμης ίσως ακόμα και να σύρει το Ιράν σε μια σύγκρουση η οποία θα μπορούσε να μετεξελιχθεί σε ευρύτερο πόλεμο ΗΠΑ-Ιράν. Δεδομένου ότι η Τεχεράνη δεν ασκεί τον πλήρη έλεγχο των συμμάχων της στο Ιράκ (πολλοί εκ των οποίων έχουν την δική τους εγχώρια ατζέντα), αυτό δημιουργεί έναν δυνητικό κίνδυνο καθώς εξελίσσονται τα πράγματα, ειδικά αν οι ισραηλινές επιδρομές σκοτώσουν μεγάλο αριθμό ιρακινών πολιτών ή χτυπήσουν ιδιαίτερα «ευαίσθητους» στοχους που ανήκουν στο PMU. Ακόμα και χωρίς ένα περιφερειακό πόλεμο, υπάρχει ξεκάθαρος κίνδυνος το Ιράν να βρεθεί σε μια υψηλού διακυβεύματος σύγκρουση με το Ισραήλ στο Ιράκ.

Τι σημαίνουν αυτά για το Ισραήλ

Τέλος, για το Ισραήλ, η επιτυχημένη επέκταση του μετώπου στο Ιράκ θα ενθαρρύνει την αντι-ιρανική του στρατηγική, ειδικά καθώς χαίρει σταθερής στήριξης από τον σημερινό Λευκό Οίκο. Η χώρα μπορεί ενθαρρυνθεί να εξετάσει περισσότερο αποφασιστική δράση κατά του Ιράν πέρα από το Ιράκ. Μια επιλογή περιλαμβάνει δράσεις αντικατασκοπείας στην Υεμένη, όπου οι Χούτι γίνονται περισσότερο απαραίτητοι στην περιφερειακή στρατηγική της Τεχαράνης (όπως αποδείχθηκε πρόσφατα από την δωρέα ενός Χούτι στην αυξανόμενα πιεσμένη σε ότι αφορά την οικονομική κατάσταση Χεζμπολάχ, μια υψηλού προφίλ επίσκεψη στο Ιραν ενός εκ των ηγετών των ανταρτών).

Το Τελ Αβίβ ανησυχεί για την Υεμένη λόγω του φόβου ότι οι Χούτι θα μπορούσαν να στοχεύσουν ισραηλινά πλοία που περνούν το Bab el-Mandeb, το πέρασμα μεταξύ Υεμένης και Τσιμπουτί. Οι στενοί δεσμοί μεταξύ Ιράν και Χούτι, καθώς και η επιθυμία να χτιστούν σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία εναντιώνονται στους Χούτι, έχουν ενθαρρύνει το Ισραήλ να επεκτείνει την διανομή πληροφοριών για την Υεμένη με τον συνασπισμό του οποίου ηγείται η Σαουδική Αραβία.

Σε κάθε περίπτωση οποιαδήποτε ισραηλινή δράση στο Ιράκ έχει υψηλό ρίσκο δεδομένης της πιθανότητας να πυροδοτήσει περιφερειακό πόλεμο. Χτυπώντας ένα στόχο υψηλής αξίας, προκαλώντας μεγάλο αριθμό απωλειών ή απλά υποδαυλίζοντας μεγαλύτερη οργή κατά του ίδιου ή των ΗΠΑ, είναι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε επιθέσεις κατά αμερικανικών στόχων και προσωπικού, αποσταθεροποιώντας το Ιράκ και δυνητικά αναγκάζοντας την Ουάσιγκτον να αντιδράσει με τρόπο που θα οδηγήσει την περιοχή σε πόλεμο.

Το Ισραήλ έχει καταφέρει να υλοποιήσει σημαντικό μέρος της αντι-ιρανικής στρατηγικής του στην Συρία χωρίς να προκαλέσει μεγάλη ανάφλεξη, αν όμως ξεκινήσει κάτι ανάλογο στο Ιράκ θα αντιμετωπίσει πολλούς νέους, αποκλειστικά ιρακινούς, κινδύνους.