Όσα πρέπει να ξέρετε για το «hung parliament»

Η Βρετανία έχει πλέον Βουλή χωρίς αυτοδυναμία (hung parliament), καθώς η αύξηση των εδρών των Εργατικών κατέστησε αδύνατο για το Συντηρητικό κόμμα να συγκεντρώσει τις 326 έδρες που απαιτούνταν για την επίτευξη απόλυτης πλειοψηφίας στη Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons).

Τι σημαίνει όμως αυτό και τι θα συμβεί τώρα, που κανένα κόμμα δεν κέρδισε στις εκλογές του 2017; Ποιος θα είναι πρωθυπουργός και πότε θα σχηματιστεί η νέα κυβέρνηση; Στα ερωτήματα αυτά απαντά η Telegraph:

Τι είναι το hung parliament

Μια Βουλή χωρίς αυτοδυναμία σημαίνει ότι κανένα κόμμα δεν κέρδισε αρκετές έδρες στις εκλογές, ώστε να έχει την πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων.

Ποιος θα είναι πρωθυπουργός, αν κανένας δεν εξασφαλίσει την πλειοψηφία;

Η Τερέζα Μέι. Σε μια Βουλή χωρίς αυτοδυναμία, ο νυν πρωθυπουργός παραμένει στη θέση του -και στη Ντάουνινγκ Στριτ- μέχρις ότου αποφασιστεί ποιος θα επιχειρήσει να σχηματίσει νέα κυβέρνηση.

Πώς αποφασίζεται αυτό;

Σύμφωνα με το υπουργικό «εγχειρίδιο», ο νυν πρωθυπουργός έχει δικαίωμα να προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση και να παραμείνει στη θέση του μέχρις ότου συνεδριάσει η Βουλή, η οποία θα ζητήσει από τους βουλευτές να εγκρίνουν την Ομιλία της Βασίλισσας (πρόκειται εν συντομία για μια λίστα νόμων που η κυβέρνηση ελπίζει ότι θα εγκρίνει η Βουλή το επόμενο έτος. Κατά συνθήκη, ανακοινώνεται από τη Βασίλισσα παρουσία των βουλευτών και άλλων αξιωματούχων στη Βουλή των Λόρδων. Αυτή σηματοδοτεί και την έναρξη της νέας κοινοβουλευτικής χρονιάς).  Η Βουλή αναμένεται να συνεδριάσει για πρώτη φορά μετά τις εκλογές την Τρίτη 13 Ιουνίου.

Άρα πρωθυπουργός θα παραμείνει η κα Μέι μέχρι να συνεδριάσει η Βουλή;

Όχι ακριβώς. Το «εγχειρίδιο» προβλέπει επίσης πως μια νυν κυβέρνηση «αναμένεται να παραιτηθεί, αν γίνει ξεκάθαρο πως είναι απίθανο να μπορέσει να εξασφαλίσει την απαιτούμενη εμπιστοσύνη και υπάρχει ξεκάθαρη εναλλακτική».

Αυτό θα μπορούσε να δώσει τη δυνατότητα στο Εργατικό κόμμα να υποστηρίξει ότι η κα Μέι θα πρέπει να παραιτηθεί πριν από μια συγκεκριμένη ημερομηνία, αν υπάρξει μια ξεκάθαρη πλειοψηφία κατά των Τόρις στη Βουλή των Κοινοτήτων, που θα απέρριπτε αναπόφευκτα την Ομιλία της Βασίλισσας και θα στήριζε τον κ. Κόρμπιν για πρωθυπουργό.

Τι θα συμβεί αν παραιτηθεί η κα Μέι;

Ο κ. Κόρμπιν θα ήταν ο πρώτος στη σειρά που θα είχε την ευκαιρία να σχηματίσει κυβέρνηση, και θα παρουσίαζε την Ομιλία της Βασίλισσας στη Βουλή των Κοινοτήτων για να δει αν θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη στήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών.

Βουλή χωρίς αυτοδυναμία σημαίνει και κυβέρνηση συνασπισμού;

Όχι απαραίτητα. Ένας πλειοψηφικός συνασπισμός είναι μια επίσημη συμφωνία μεταξύ δύο ή περισσότερων κομμάτων που συνολικά έχουν περισσότερους από 323 βουλευτές. Στη συνέχεια όλα τα κόμματα προτείνουν υπουργούς για την κυβέρνηση. Παράδειγμα αυτού είναι ο κυβερνητικός συνασπισμός Συντηρητικών-Φιλελεύθερων Δημοκρατών του 2010-2015.

Υπάρχουν όμως και άλλες επιλογές. Ένας νέος πρωθυπουργός θα μπορούσε να αποφασίσει να μη συνασπιστεί με οποιοδήποτε άλλο κόμμα και, αντιθέτως, να βασιστεί σε μια συμφωνία παροχής εμπιστοσύνης από μικρότερους συμμάχους.

Αυτό σημαίνει πως  τα μικρότερα κόμματα θα στήριζαν την κυβέρνηση σε οικονομικά θέματα, όπως ο προϋπολογισμός, και σε ψήφους εμπιστοσύνης, που διαφορετικά θα έριχναν την κυβέρνηση. Τα μικρότερα κόμματα δεν θα έχουν υπουργούς, όμως θα περιμένουν παραχωρήσεις σε επιλεγμένες πολιτικές τους.

Υπάρχει επίσης η επιλογή του μειοψηφικού συνασπισμού, όπου το κυβερνών κόμμα συνάπτει επίσημη συμφωνία με ένα μικρότερο κόμμα, όμως μαζί εξακολουθούν να μη συγκεντρώνουν την πλειοψηφία, που σημαίνει ότι πρέπει να ζητούν στήριξη στη Βουλή των Κοινοτήτων σε κάθε ψήφο.

Τέλος, ένα κόμμα που δεν συγκεντρώνει την πλειοψηφία μπορεί απλά να προσπαθήσει να κυβερνήσει μόνο του ως κυβέρνηση μειοψηφίας, η οποία όμως θα είναι ευάλωτη και θα προσπαθεί να εξασφαλίσει στήριξη των άλλων κομμάτων σε κάθε ψηφοφορία. Οι κυβερνήσεις μειοψηφίας σπανίως αντέχουν για πολύ.

Πόσο καιρό θα χρειαστεί για να ξεκαθαριστεί η κατάσταση;

Το 2010, οι Συντηρητικοί και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες συμφώνησαν τον συνασπισμό τους μέσα σε πέντε μέρες, κυρίως διότι φοβούνταν ότι ίσως προκαλούνταν πανικός στις αγορές, αν δεν σχημάτιζε γρήγορα κυβέρνηση η Βρετανία.

Όμως όλοι οι εμπλεκόμενοι συμφωνούν τώρα πως η συμφωνία έκλεισε υπερβολικά γρήγορα, που σημαίνει ότι υπήρξε πρόβλημα σε ορισμένες σημαντικές αποφάσεις. Φέτος, οι διαπραγματεύσεις μπορεί να κρατήσουν πολύ περισσότερο.

Θα μπορούσε ο Κόρμπιν να είναι πρωθυπουργός παρά το ότι οι Εργατικοί δεν είναι πρώτο κόμμα;

Τεχνικά, ναι. Ένας πρωθυπουργός απλώς πρέπει να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής των Κοινοτήτων: το μέγεθος του κόμματός του είναι συνταγματικά άσχετο.

Θα ήταν βιώσιμη μια τέτοια λύση;

Πιθανότατα, όχι. Ο Κόρμπιν στη θέση του πρωθυπουργού θα μπορούσε να είναι ευάλωτος στο να πέσει από έναν συνδυασμό ψήφων των Συντηρητικών και του SNP. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση του πρώτου Εργατικού πρωθυπουργού ΜακΝτόναλντ (1924) άντεξε μόνο δέκα μήνες. Τον Οκτώβριο της χρονιάς εκείνης οι Συντηρητικοί του Μπόλντουιν κέρδισαν άνετα τις εκλογές.

Μπορεί, τότε, να έχουμε σύντομα νέες εκλογές;

Είναι πιο απίθανο απ’ ό,τι το 1924. Η πράξη ορισμένου χρόνου για το κοινοβούλιο, που ψηφίστηκε το 2011, σημαίνει πως αν μια κυβέρνηση χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης, τότε οι εναλλακτικοί πρωθυπουργοί έχουν περιθώριο 14 ημερών για να σχηματίσουν δική τους κυβέρνηση. Μόνο αν χαθεί η δεύτερη ψήφος εμπιστοσύνης κηρύσσονται πρόωρες εκλογές. Διαφορετικά, οι επόμενες εκλογές θα διενεργηθούν τον Μάιο του 2020.