Το bitcoin και ο νέος θαυμαστός κόσμος των ICOs

Η εκτόξευση του bitcoin σε επίπεδα διπλάσια από την τιμή του χρυσού, συνοδεύτηκε από την εξάπλωση μιας νέας επενδυτικής πρακτικής που μιμείται την διαδικασία εισαγωγής μιας εταιρείας στο χρηματιστήριο.

Οι Αρχικές Προσφορές Νομισμάτων (Initial Coin Offerings) είναι η νέα «τρέλα» στο οικοσύστημα των ψηφιακών νομισμάτων, η οποία επιτρέπει σε νεοφυείς επιχειρήσεις να αντλήσουν κεφάλαια χωρίς την εμπλοκή τραπεζών και εταιρειών venture capital.

Μια εταιρεία αντλεί συνήθως κεφάλαια με τρεις τρόπους: την πώληση μετοχών, την έκδοση χρέους ή την προπώληση αγαθών και υπηρεσιών.

Σε μια ICO, η άντληση των κεφαλαίων γίνεται με την πώληση ψηφιακών στοιχείων ενεργητικού, των λεγόμενων token, σε ενδιαφερόμενους χρήστες και επενδυτές έναντι ψηφιακών νομισμάτων όπως το bitcoin ή το ether. Tα token μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών στην πλατφόρμα της εταιρείας ή να διατηρηθούν σαν επένδυση. Ο αγοραστής μπορεί να ανταλλάξει ανά πάσα στιγμή τα token στο διαδίκτυο, αλλά δεν γίνεται μέτοχος της εταιρείας.

Όπως αναφέρεται στο καταστατικό της Golem, μιας εταιρείας που φιλοδοξεί να δημιουργήσει έναν υπερυπολογιστή από τον συνδυασμό της υπολογιστικής δύναμης των συσκευών των χρηστών, τα token δεν έχουν να κάνουν «με την αγορά μετοχών ή οποιουδήποτε ισοδύναμου σε οποιαδήποτε υφιστάμενη ή μελλοντική ιδιωτική ή εισηγμένη εταιρεία, επιχείρηση ή οντότητα».

Το γνωστό οικονομικό περιοδικό Εconomist ορίζει την ICO ως εξής: «Τα νομίσματα των ICOs είναι ουσιαστικά ψηφιακά κουπόνια, tokens που έχουν εκδοθεί σε ένα ανεξίτηλο blockchain, σαν αυτό στο οποίο στηρίζεται το bitcoin, ένα εικονικό νόμισμα. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να ανταλλαχθούν εύκολα, αν και σε αντίθεση με τις μετοχές δεν προσφέρουν δικαιώματα ιδιοκτησίας. Οι επενδυτές ελπίζουν ότι τα επιτυχημένα projects θα κάνουν την αξία των tokens να αυξηθεί»

H Gnosis, μια εφαρμογή για προγνωστικές αγορές που βασίζεται σε τεχνολογία blockchain άντλησε 12,5 εκατ. δολάρια σε 12 λεπτά στις 24 Απριλίου. Τα token της εταιρείας, η οποία δεν έχει ακόμα έσοδα, θα επιτρέπουν στους χρήστες να στοιχηματίζουν στο αποτέλεσμα μιας εκλογικής αναμέτρησης, στην τιμή ενός εμπορεύματος ή στην πορεία ενός χρηματιστηριακού δείκτη.

Μέσα σε τρεις εβδομάδες, ένα token της Gnosis είχε αποκτήσει οκταπλάσια αξία και η αποτίμηση της εταιρείας είχε ανέλθει στα 2 δισ. δολάρια.

Η ICO της Gnosis είναι ένα μικρό μόνο παράδειγμα από τον «πυρετό» που έχει καταλάβει την αγορά των ψηφιακών νομισμάτων τον τελευταία μήνα, με την κεφαλαιαποίηση της να ξεπερνάει τα 90 δισ. δολάρια και το bitcoin να καταγράφει άλμα πάνω από 45%.

Στην αγορά κυκλοφορούν πλέον περισσότερα από 830 διαφορετικά ψηφιακά νομίσματα και ο αριθμός τους συνεχίζει να πολλαπλασιάζεται.

Σύμφωνα με την εταιρεία Smith + Crown, από την αρχή του 2017 πάνω από 180 εκατ. δολάρια έχουν αντληθεί σε ICOs, έναντι 110 εκατ. δολαρίων το 2016.

Η πλειοψηφία των traders συμφωνεί ότι οι ICOs είναι ένας από τους βασικούς λόγους πίσω από το άλμα του bitcoin, καθώς η χρηματοδότηση γίνεται σε bitcoin ή άλλα ψηφιακά νομίσματα, τα οποία συνήθως μπορούν να αγοραστούν μόνο με bitcoin.

Η τεχνολογία blockchain

Οι ICOs βασίζονται στην τεχνολογία blockchain (αλυσίδα των μπλοκ), η οποία βρίσκεται πίσω από την επιτυχία του bitcoin. Η τεχνολογία επιτρέπει την πραγματοποίηση μιας συναλλαγής μεταξύ δύο μερών χωρίς τη μεσολάβηση ενός τρίτου.

Το blockchain είναι ένα δίκτυο υπολογιστών στο οποίο όλοι οι χρήστες πρέπει να εγκρίνουν την πραγματοποίηση μιας συναλλαγής προτού αυτή καταγραφεί σε μια «αλυσίδα» υπολογιστικού κώδικα. Οι λεπτομέρειες κάθε συναλλαγής καταγράφονται σε μια δημόσια βάση δεδομένων που είναι προσβάσιμη από κάθε χρήστη. Η τεχνολογία χρησιμοποιεί την κρυπτογραφία για να καταστήσει ασφαλείς τις συναλλαγές.

Σε μια ICO, ένα start up πουλάει ένα ψηφιακό στοιχείο ενεργητικού, δηλαδή ένα token, το οποίο δίνει θεωρητικά την δυνατότητα στον αγοραστή να συμμετάσχει σε ένα αποκεντροποιημένο δίκτυο, όπως αυτό του bitcoin.

Για παράδειγμα, η Storj, μια πλατφόρμα αποθήκευσης δεδομένων σε cloud, ολοκλήρωσε στις 25 Μαϊου μια ICO αξίας 30 εκατ. δολαρίων στην οποία πούλησε token που θεωρητικά θα προσφέρουν στους χρήστες τη δυνατότητα να αποθηκεύουν δεδομένα σε ένα αποκεντροποιημένο δίκτυο cloud.

Σύμφωνα με τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από την Storj, η χρήση της τεχνολογίας blockchain μπορεί να καταστήσει πιο ασφαλή την αποθήκευση δεδομένων σε cloud γιατί βασίζεται σε μια αποκεντροποιημένη δομή.

Διαχείριση χωρίς μεσάζοντες

Ένας από τους βασικούς λόγους που ένας όλο και μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων βρίσκει ελκυστικές τις ICOs αφορά τα πιθανά πλεονεκτήματα που προσφέρει αυτή η αποκεντροποιημένη δομή, η οποία επιτρέπει την πραγματοποίηση συναλλαγών χωρίς κεντρική διαχείριση.

Η δομή αυτή επιτρέπει σε πολλούς να φαντάζονται τη δημιουργία ενός νέου Uber ή Airbnb όπου τα έσοδα θα μοιράζονται ισόποσα ανάμεσα στους χρήστες και τους ιδρυτές ή θα χρησιμοποιούνται για την μείωση των τιμών.

Είναι μια ιδέα που βρίσκει μεγάλη απήχηση στους αναρχοκαπιταλιστές (ancap) της Silicon Valley, οι οποίοι παραδοσιακά νιώθουν απέχθεια απέναντι στο κράτος και τις μεγάλες εταιρείες. 

«Αν έχεις το δικό σου νόμισμα, έχεις την δική σου διακυβέρνηση, οπότε κάθε νόμισμα γίνεται η δική του μίνι-κυβέρνηση. Είναι ένα σώμα που διοικείται με αποκεντροποιημένο τρόπο όπου οι χρήστες έχουν λόγο, όπου υπάρχει εποπτεία και διαφάνεια» δηλώνει στο Forbes o William Mougayar, συγγραφέας του The Business Blockchain και στέλεχος στο fund Virtual Capital Ventures.

Σύμφωνα με τον Nick Tomaino, αρθρογράφο του The Control, ενός blog που ειδικεύεται στην «token economy», οι εταιρείες που πραγματοποιούν τις ICOs δεν είναι στην πραγματικότητα εταιρείες αλλά «αποκεντροποιημένοι αυτόνομοι οργανισμοί όπου υπάρχει ένας επιχειρηματίας και μια ιδρυτική ομάδα, αλλά όχι και μια νομική οντότητα».

Αλλά όπως επισημαίνει και η ιστοσελίδα CryptoHustle δεν είναι όλοι όσοι συμμετέχουν σε ICOs μακροπρόθεσμοι χρήστες μιας εφαρμογής, ενθουσιώδεις υποστηρικτές μιας νέας ιδέας ή οραματιστές ενός νέου μοντέλου επιχειρήσεων.

Αντίθετα, στο παιχνίδι συμμετέχουν και όσοι βλέπουν προοπτικές για γρήγορα και τεράστια κέρδη, πιθανότατα εντυπωσιασμένοι από τις αστρονομικές αποδόσεις που είχαν όσοι επένδυσαν στο Ethereum. Η ICO του ψηφιακού νομίσματος άντλησε αρχικά 18 εκατ. δολάρια στα 0,40 δολάρια το ένα token, το οποίο σήμερα αποτιμάται στα 92 δολάρια.

«Απλά κοιτούν αν θα είναι δημοφιλή, σου πουλάνε ένα όνειρο. Το όνειρο είτε θα συμβεί είτε όχι και αυτό είναι που ενθουσιάζει τους ανθρώπους» σύμφωνα με τον Arthur Hayes, trader σε ένα ανταλλακτήριο ψηφιακών νομισμάτων.

Σε πολλές βέβαια περιπτώσεις, οι ICOs χρησιμοποιούνται για χρηματοδότηση υπηρεσιών που συνδέονται με την «μαύρη οικονομία», καθώς ένα από τα πλεονεκτήματα των ψηφιακών νομισμάτων είναι ότι προσφέρουν ανωνυμία.

H στήλη Alphaville των F.T. υποστηρίζει πως μια πιθανή κατάληξη των ICOs είναι μια παράλληλη αγορά όπου κάθε υπηρεσία που είναι διαθέσιμη σε μια ρυθμισμένη αγορά γίνεται διαθέσιμη και σε μια αγορά χωρίς ρυθμίσεις, μαζί βέβαια με όλες τις υπηρεσίες που είναι παράνομες.

H έλλειψη ρυθμιστικού ελέγχου και οι φόβοι για φούσκα

Η ταχύτατη ανάπτυξη των ICOs έχει λάβει ώθηση και από την ευκολία με την οποία μπορεί να διεξαχθεί η όλη διαδικασία. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα μη κοστολογημένο επιχειρηματικό σχέδιο που δημοσιεύεται στο διαδίκτυο, κάποιος που να μπορεί να γράφει κώδικα και μια διαδικτυακή δημοπρασία που μπορεί να γίνει μέσα σε λίγα λεπτά.

Τα φιλόδοξα startup δεν χρειάζεται να περάσουν εβδομάδες επαφών με εταιρείες venture capital και τράπεζες, ούτε να δημοσιεύσουν οικονομικά στοιχεία. «Δεν χρειάζεται να περιορίσεις τον εαυτό σου» ανέφερε στο Bloomberg ο Jae Kwon, ο οποίος άντλησε 16,8 εκατ. δολάρια σε μια πώληση νομισμάτων για την Cosmos. «Απλά δεν υπάρχουν τόσο venture capitals και δεν υπάρχουν ειδικοί. Οι άνθρωποι που συνέβαλαν στην χρηματοδότηση είναι οι ειδικοί», σημείωσε.

Η όλη διαδικασία γίνεται μακριά από τα βλέμματα των ρυθμιστικών αρχών, καθώς τα token δεν θεωρούνται ομόλογα και μετοχές και άρα δεν υπάγονται στην εποπτεία της SEC.

Ωστόσο, η ταχύτατη ανάπτυξη και η απουσία ρυθμιστικού ελέγχου δημιουργεί φόβους για μια «φούσκα».

Η συντάκτρια των Financial Times, Izabella Kaminska, εκτιμά ότι η «μεγαλύτερη αξία των token φαίνεται να είναι η κερδοσκοπική τους προοπτική και η ευκαιρία να τα ανταλλάξεις με premium σε οποιαδήποτε από τα ανταλλακτήρια στη δευτερογενή αγορά των ψηφιακών νομισμάτων».

«Η ΙCO απευθύνεται σε ανθρώπους που έχουν πολύ μικρότερη ικανότητα να αξιολογήσουν σε τι επενδύουν» υποστηρίζει στους Financial Times ο Jorge Stolfi, καθηγητής προγραμματισμού σε πανεπιστήμιο στη Βραζιλία.

Ακόμα χειρότερα, πολλά από τα επιχειρηματικά σχέδια είναι τα ίδια εξαιρετικά ασαφή ή υπερβολικά φιλόδοξα. «Aν δει κανείς τα prospectus από πολλά από αυτά τα πράγματα είναι σαν να λένε ότι θα εφεύρουν τη μηχανή του χρόνου» τονίζει αναλυτής στους F.T. «Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τη λέξη “αποκεντροποιημένο” χωρίς να σημαίνει τίποτα» προσθέτει.

Σύμφωνα με τον ίδιο κάποια από αυτά τα εγχειρήματα ίσως επιτύχουν βραχυπρόθεσμα γιατί φαίνονται εντυπωσιακά, αλλά μακροπρόθεσμα δεν πρόκειται να είναι βιώσιμα.

Στην περίπτωση που αποδειχθούν μη βιώσιμα, όσοι έχουν επενδύσει σε αυτά έχουν πολλή μικρότερη προστασία από ότι σε άλλου είδους επενδύσεις καθώς τα token βρίσκονται σε νομικό επίπεδο σε μια «γκρίζα ζώνη».

Την προηγούμενη εβδομάδα αξιωματούχος της SEC κάλεσε τις εταιρείες που δημιουργούν και εκδίδουν token για την άντληση κεφαλαίων να προστατέψουν τους επενδυτές τους. «Είτε υπάγεστε στην εποπτεία της SEC είτε όχι, έχετε καθήκοντα απέναντι στους επενδυτές σας» δήλωσε η Valerie Szczepanik της SEC.