του Ιεροκλή Καπογιάννη

** O πίνακας με τις αποτιμήσεις των ελληνικών τραπεζών δημοσιεύεται στη διπλανή στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.

Mπαράζ εξελίξεων στις τράπεζες, που θα επηρεάσουν δραστικά τον συγκεκριμένο κλάδο, αναμένεται μέσα στο 2008, καθώς πολλοί ισχυρίζονται ότι το επόμενο έτος θα πραγματοποιηθεί αυτό που τελικά δεν έγινε μέσα στο τρέχον: ο τελικός γύρος συγκέντρωσης των μεγάλων δυνάμεων μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων.

Παράλληλα, οι δραστικές αλλαγές στο διεθνές περιβάλλον θα επηρεάσουν πιθανότατα και τις ελληνικές τράπεζες:

* Το κόστος άντλησης χρήματος όπως και τα επιτόκια φαίνεται ότι θα αυξηθούν και πολλοί υποστηρίζουν ότι θα δούμε και συρρίκνωση στα τραπεζικά spreads.

* Οι δείκτες των επισφαλειών στις χορηγήσεις ενδέχεται να επιδεινωθούν.

Παρ’ όλα αυτά, όμως, οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι φαίνονται ικανοί να συνεχίσουν και το νέο έτος την ανοδική πορεία των οικονομικών επιδόσεών τους, ωθούμενοι σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά τους να μετακυλίουν στους πελάτες τους το δικό τους κόστος, από τη νέα αύξηση του όγκου των χορηγήσεων καθώς και από τα ολοένα και αυξανόμενα κέρδη των θυγατρικών τους στην ανατολική Ευρώπη.

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες χρονιές, από κάθε άποψη -στρατηγική και όχι μόνο-, αναμένεται ότι θα είναι το 2008 για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για πιθανές μεταβολές στην ιεραρχική πυραμίδα του κλάδου, για προσεγγίσεις με εξαιρετικό ενδιαφέρον αλλά και για από καιρό αναμενόμενες μεταβολές εντός και εκτός συνόρων, που ήρθε η ώρα να δρομολογηθούν.

Όπως και φέτος, έτσι και τη νέα χρονιά οι μεγάλοι όμιλοι αναμένεται ότι θα είναι αυτοί που θα πρωταγωνιστήσουν στις εξελίξεις, οι οποίες θα κρατήσουν το ενδιαφέρον της αγοράς αμείωτο έως και την ύστατη στιγμή. Ήδη, τα στρατόπεδα προετοιμάζονται για την επόμενη μέρα, που -σύμφωνα με όλες τις έως τώρα ενδείξεις- δεν θα μοιάζει σε τίποτα με την προηγούμενη.

Αναλυτικά, η κατάσταση αυτήν τη στιγμή, ανά... ενδιαφερόμενο, διαμορφώνεται ως εξής:

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Στον όμιλο της Εθνικής Τράπεζας τα πράγματα είναι λίγο έως πολύ δεδομένα. Ο στόχος είναι ξεκάθαρος και προβλέπει διατήρηση της πρωτιάς και αύξηση της διαφοράς από τον δεύτερο, όποιος και αν είναι αυτός, κατά τη διάρκεια του 2008. Για να γίνει αυτό υπάρχουν δύο εναλλακτικά σχέδια.

Το πιθανότερο είναι αυτό που προβλέπει την αυτόνομη ανάπτυξη εντός των ελληνικών συνόρων, με παράλληλη επιθετική κίνηση εκτός και όπου χρειαστεί (π.χ. στην Αίγυπτο, στην Ουκρανία, στη Ρουμανία κ.α.), μέσω εξαγορών τοπικών πιστωτικών ιδρυμάτων.

Το εναλλακτικό σενάριο προβλέπει στρατηγική συμμαχία και εντός των ελληνικών συνόρων, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί απαραίτητο λόγω των συνθηκών. Πιθανότερη εκδοχή είναι αυτή που προβλέπει σύμπλευση με την Alpha Bank, όμως υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις.

Σε ό,τι αφορά το συγκεκριμένο θέμα, υπάρχουν διιστάμενες απόψεις. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Εθνική Τράπεζα θα κινηθεί προς την κατεύθυνση της Alpha Bank μόνο στην περίπτωση που η τελευταία δεχτεί επιθετική κίνηση από κάποιον τρίτο, την οποία μάλιστα η διοίκησή της θα χαρακτηρίσει εχθρική. Αυτό, πρακτικά, συνεπάγεται ότι -όντως- δεν υπάρχει σχέδιο συγχώνευσής τους, αλλά μόνο ”στρατηγικής βοήθειας”, αν θα μπορούσε κάποιος να το χαρακτηρίσει έτσι, στην περίπτωση που η Alpha Bank δεχόταν επίθεση από κάποιον τρίτο ο οποίος θα ήταν ανεπιθύμητος.

Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι ”προσεγγίσεις” που κάποια στιγμή ξεκίνησαν συνεχίζονται και η προσπάθεια είναι να ξεπεραστούν υπάρχοντα σημεία τριβής.

Κατά τα άλλα, στην Εθνική Τράπεζα δεν δείχνουν και δεν πρόκειται να δείξουν ούτε το 2008 κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για άλλη στρατηγική κίνηση εντός των ελληνικών συνόρων.

Βασικό μέλημα της διοίκησης θα είναι να πιάσει τον στόχο της κερδοφορίας των 2 δισ. ευρώ, πράγμα όχι και τόσο δύσκολο, αν συνυπολογίσει κανείς ότι η φετινή χρονιά θα κλείσει πάνω και από το 1,5 δισ. ευρώ.

Κατά συνέπεια, εφόσον δεν ”στραβώσει” πολύ το διεθνές κλίμα, εξαιτίας της μεγάλης κρίσης που βρίσκεται σε εξέλιξη, και αυτό το όριο θα καταρριφθεί μέσα στο επόμενο δωδεκάμηνο.

Εκτός συνόρων, όπως προαναφέρθηκε, θα επιδιωχθεί η εξαγορά κάποιων πιστωτικών ιδρυμάτων σε αγορές όπου εκτιμάται ότι υπάρχουν σημαντικές προοπτικές αύξησης των εργασιών, χαρακτηριστικές περιπτώσεις των οποίων αναφέρθηκαν παραπάνω.

ALPHA BANK

Ενδεχομένως το 2008 να είναι τελικά η χρονιά της. Διοικητικά στελέχη της εκτιμούν ότι ”τίποτα δεν θα αλλάξει κι όλα θα κυλήσουν όπως και το 2007”. Όμως, για την αγορά το ενδιαφέρον οδεύει προς την κορύφωσή του.

Οι πιθανοί ενδιαφερόμενοι πολλοί εντός και εκτός συνόρων. Από τους Ιταλούς της Unicredito ή τους Γάλλους της BNP Paribas μέχρι τους Άραβες που αναζητούν τραπεζική επενδυτική διέξοδο προς την Ευρώπη, οι υποψήφιοι οι οποίοι θα εμφανιστούν σε αυτήν την περίπτωση θα είναι μάλλον αρκετοί.

Στην Alpha, πάντως, έχουν φροντίσει να πάρουν τα μέτρα τους. Για παράδειγμα, έχουν κάνει φύλλο και φτερό το μετοχολόγιό τους, προκειμένου να γνωρίζουν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βάθος την ακριβή σύνθεσή του, από την οποία θα εξαρτηθούν πολλά κατά την κρίσιμη ώρα (αν και όταν φτάσει, βεβαίως). Επίσης, όπως λέγεται, φροντίζουν να αυξάνουν τις ”νάρκες” που τοποθετούνται σε διάφορα καίρια σημεία της δραστηριοποίησής τους, ώστε οι αρνητικές εκπλήξεις που θα περιμένουν όποιον τους απειλήσει να αποτελέσουν μια πραγματικά πολύ δυσάρεστη εμπειρία. Τέλος -όπως προαναφέρθηκε- φέρονται να έχουν κατά καιρούς ”επαφές” με την Εθνική, που ίσως κάποτε να καταλήξουν σε συμφωνία.

Εννοείται ότι βασικός στόχος τους και για το 2008 -αν δεν μεσολαβήσει κάτι- θα παραμείνει η αυτόνομη ανάπτυξη της τράπεζας. Στην Alpha, όπως λένε χαρακτηριστικά, προτιμούν να ακολουθούν μάλλον πιο συγκρατημένη πολιτική ανάπτυξης, για να αποφεύγουν κακοτοπιές και απρόοπτα στο κομμάτι των πιστωτικών εξελίξεων, που αποδεικνύονται πλέον πολύ επικίνδυνες. Την πολιτική αυτήν την υιοθετούν τόσο στην εντός Ελλάδας όσο και στην εκτός συνόρων ανάπτυξή τους, χωρίς, όπως λένε, να το έχουν μετανιώσει ποτέ έως σήμερα. Εφόσον χρειαστεί, θα ”χτυπήσουν” μέσω εξαγορών και σε νέες αγορές ή θα ενισχύσουν την παρουσία τους ακόμη και σε χώρες όπου έχουν ήδη αποκτήσει πρόσβαση.

EFG EUROBANK

Για την τράπεζα του ομίλου Λάτση τα δεδομένα φαίνεται να ξεκαθαρίζουν πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι ενδεχομένως θα περίμενε κανείς. Τι σημαίνει αυτό: η EFG Eurobank, για παράδειγμα, δεν πρόκειται να κινηθεί για την περίπτωση της Alpha Bank, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, είτε δεχτεί επίθεση από τρίτο είτε συνάψει στρατηγική συμμαχία με Έλληνα ή ξένο εταίρο.

Αν πιστέψουμε τις πληροφορίες από το εσωτερικό της, η EFG Eurobank εντός συνόρων θα ενδιαφερθεί μόνο για την περίπτωση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, αλλά και πάλι υπό όρους. Θα πρέπει, για παράδειγμα, η αποκρατικοποίηση του οργανισμού να πραγματοποιηθεί το αργότερο έως το τέλος του 2008.

Καλά πληροφορημένες πηγές υποστήριξαν στον ”Μ” ότι ”αυτήν την προθεσμία δεν τη βάλαμε τυχαία, αλλά με βάση την ακτινογραφία του Τ.Τ. που κάναμε...”. Τι προέκυψε μεταξύ άλλων από αυτήν: ότι το Ταμιευτήριο έχει μεν πολύ μεγάλη δεξαμενή στο καταθετικό του πελατολόγιο, όμως από την άλλη πλευρά οι δυνατότητες cross selling που υπάρχουν είναι μάλλον περιορισμένες.

Τι θα γίνει όμως αν η ελληνική κυβέρνηση στραφεί αποκλειστικά στο εξωτερικό για τον συγκεκριμένο σκοπό; ”Αυτό θα ήταν μεγάλο λάθος”, υποστηρίζεται από την πλευρά της EFG Eurobank, η οποία είναι αποφασισμένη να το ”παλέψει” έως την τελευταία στιγμή. Εκτός συνόρων, η βασική προτεραιότητα για την τράπεζα του ομίλου Λάτση θα είναι, μεταξύ άλλων, η αγορά της Αιγύπτου, όπου ήδη κινείται προς αναζήτηση τράπεζας-στόχου.

Το ίδιο ισχύει και για την αγορά της Ουκρανίας, στην οποία ναι μεν έχει αποκτήσει ένα τοπικό πιστωτικό ίδρυμα, αλλά η συγκεκριμένη παρουσία κρίνεται μικρή για να καλύψει τους στόχους που έχουν τεθεί. Γι’ αυτό και θα επιδιωχθεί η προσθήκη μίας ακόμη τοπικής τράπεζας. Εφόσον, δε, κριθεί απαραίτητο, ανάλογες κινήσεις δεν αποκλείεται να γίνουν και σε άλλες αγορές της νοτιοανατολικής Ευρώπης αλλά και της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, όπου οι προοπτικές ανάπτυξης είναι σημαντικές για τον όμιλο Λάτση συνολικά...

ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς κ. Μιχάλης Σάλλας είχε προβλέψει σε ανύποπτο χρόνο ότι το μέλλον για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα βρίσκεται εκτός των ελληνικών συνόρων. Κι έτσι, υλοποιώντας αυτήν την πρόβλεψή του, το επεκτατικό σχέδιο του ομίλου, από στρατηγική τουλάχιστον άποψη, επικεντρώθηκε εκεί. Γι’ αυτό η Πειραιώς έγινε, για παράδειγμα, η πρώτη ελληνική τράπεζα η οποία προχώρησε στην εξαγορά τοπικού πιστωτικού ιδρύματος στην Αίγυπτο ”ανοίγοντας δρόμους”. Κι αυτό είναι μόνο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι προς την ίδια κατεύθυνση θα κινηθεί ο όμιλος Πειραιώς και κατά τη νέα χρονιά.

Η Τράπεζα Πειραιώς, πάντως, δεν έχει χάσει το ενδιαφέρον της και για τις εσωτερικές εξελίξεις. ”Τις παρακολουθούμε κι έχουμε σηκωμένες τις κεραίες μας”, είναι η χαρακτηριστική δήλωση που κάνει υψηλόβαθμο διοικητικό της στέλεχος.

MARFIN POPULAR BANK

Ο βασικός στόχος της Marfin Popular Bank ήταν να πλασαριστεί στην πρώτη πεντάδα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και, αν κρίνει κανείς με βάση τα καθαρά αποτελέσματα, αυτός επιτεύχθηκε ήδη από φέτος. Κατά συνέπεια, για το 2008 τα δεδομένα δείχνουν να αλλάζουν. Προς ποια κατεύθυνση; Της σταθεροποίησης σε αυτό το υψηλό επίπεδο και παράλληλα -αν είναι δυνατόν- της κατάκτησης ακόμα υψηλότερης θέσης μέσα στην πρώτη τριάδα.

Για να επιτευχθεί το δεύτερο σκέλος του συγκεκριμένου στόχου υπάρχουν δύο τρόποι:

1) Η αυτόνομη ανάπτυξη, που απαιτεί όμως μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

2) Οι στρατηγικές κινήσεις, μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, εντός των ελληνικών ορίων.

Στην ΜΡΒ θεωρούν δεδομένο ότι όποιος από τους δύο τρόπους κι αν επιλεγεί, η επιτυχία θα είναι εξασφαλισμένη. Γι’ αυτό και δεν δείχνουν να ανησυχούν. Με τη βοήθεια και του Dubai Investment, που αποτελεί σήμερα τον μεγαλύτερο μέτοχο της μητρικής Marfin Investment Group (MIG), η ΜΡΒ στοχεύει στην όσο το δυνατόν γρηγορότερη κατάληψη των νέων υψηλών στόχων. Εννοείται δε ότι τα σχέδια που υπάρχουν για την επίτευξη του στόχου παραμένουν απόρρητα και πολύ καλά φυλαγμένα.

Επιπρόσθετα, επιβεβαιώνονται συνεχώς οι μεγάλες κινήσεις εκτός των ελληνικών συνόρων. Ήδη η τράπεζα έχει αποκτήσει παρουσία στην ουκρανική αγορά, ενώ ετοιμάζεται, σύμφωνα με πληροφορίες, να πράξει το ίδιο και στην αγορά της Ρωσίας. Λέγεται, όμως, ότι το μεγάλο στοίχημα, εκτός συνόρων πάντα, θα παιχτεί σε μια μεγάλη εξαγορά, που φημολογείται ότι ετοιμάζεται σε κάποια από τις αγορές της κεντρικής Ευρώπης. Προς το παρόν δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό σε ποια, ούτε βεβαίως το όνομα του τοπικού ιδρύματος που θα αποτελέσει στόχο.

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Η προσπάθεια ανασύνταξης του ομίλου της Εμπορικής Τράπεζας από τους Γάλλους της Credit Agricole αποδεικνύεται δύσκολο έργο, όπως άλλωστε αναμενόταν εξαρχής. Τα αποτελέσματα εξαμήνου και εννεαμήνου του 2007 αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Παράγοντες όμως τόσο από τον τραπεζικό όσο και από τον χρηματιστηριακό κλάδο δεν συμμερίζονται το κλίμα απαισιοδοξίας που έχει δημιουργηθεί γύρω από τις δυνατότητες της Credit Agricole να ”τρέξει” την Εμπορική.

Αντίθετα, πιστεύουν ότι μέχρι τώρα οι Γάλλοι δημιούργησαν την απαραίτητη υποδομή και πως τα πρώτα ουσιαστικά αποτελέσματα αυτής της ανασυγκρότησης θα φανούν ήδη μέσα στο 2008, έστω προς το τέλος του έτους. Κι αυτό τους δίνει κουράγιο.

Γεγονός αποτελεί ότι το ξεκαθάρισμα, σε επίπεδο ομίλου, έχει αρχίσει να μπαίνει σε μια ρότα, ενώ το ίδιο συμβαίνει, αργά αλλά σταθερά, και με την περίπτωση της μητρικής τράπεζας.

Ενδεχομένως να αναληφθούν εντός του 2008 κάποιες δραστηριότητες εκτός συνόρων, αλλά και πάλι με την πρωτοβουλία των Γάλλων. Είναι σαφές ότι σε αυτήν τη χρονική στιγμή ουσιαστικά προέχει το εκ νέου στήσιμο της τράπεζας αυτής καθαυτήν και στη συνέχεια θα ακολουθήσουν όλα τα υπόλοιπα...

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 509 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 21/12 - 25/12/2007

** O πίνακας με τις αποτιμήσεις των ελληνικών τραπεζών δημοσιεύεται στη διπλανή στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.