Η οικονομία και η κοινωνία της Σερβίας έχουν μπει σε νέα τροχιά ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας αναμένεται να επιταχυνθεί στο 7% το 2007, αναφέρει η Eurobank σε σχετικό report με αφορμή συνάντηση στελεχών της με Σέρβους αξιωματούχους στο Βελιγράδι.

Αντιπροσωπεία της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank EFG, της οποίας προΐσταται ο καθηγητής κ. Γκίκας Χαρδούβελης, αποτελούμενη από τον κ. Ιωάννη Γκιώνη στέλεχος της Διεύθυνσης και τον κ. Ευάγγελο Γεωργόπουλο, μέλος της ομάδας αναλυτών, πραγματοποίησε επίσκεψη στο Βελιγράδι το χρονικό διάστημα μεταξύ 16 και 18 Ιουλίου 2007.

Η αντιπροσωπεία είχε συναντήσεις με ανώτερα στελέχη του Υπ. Οικονομίας, του Υπ. Οικονομικών της Σερβίας, της Κεντρικής Τράπεζας, διεθνών οργανισμών όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, καθώς και στελέχη της σερβικής αγοράς.

Το επίκεντρο των συζητήσεων ήταν οι πολιτικές εξελίξεις και οι επιπτώσεις στην οικονομία της Σερβίας όπως διαμορφώνονται μετά τις τρέχουσες εξελίξεις στο θέμα του Κοσσόβου.

Επίσης, συζητήθηκαν η υποβάθμιση στην κλίμακα αξιολόγησης της οικονομικής προοπτικής της χώρας από τον οίκο αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Standard and Poor’s, εξαιτίας της συνεχιζόμενης δημοσιονομικής επέκτασης, η ολοκλήρωση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και οι τελευταίες εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα. Ακόμα, έγινε μια επισταμένη διερεύνηση των αναδυόμενων επενδυτικών ευκαιριών τόσο στον τομέα των ακινήτων όσο και στο χρηματιστήριο.

Τα κυριότερα συμπεράσματα των συναντήσεων έχουν ως εξής:

Η αβεβαιότητα σχετικά με το τελικό καθεστώς του Κοσσόβου δεν επηρεάζει την πραγματική οικονομία της Σερβίας. Με την παραπομπή του θέματος του Κοσσόβου στην Ομάδα Επαφής, άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την οριστική διευθέτηση του ζητήματος. Από τα πιθανά σενάρια, σε περίπτωση μονομερούς ανακήρυξης της ανεξαρτησίας του Κοσσόβου, ο αντίκτυπος στην πραγματική οικονομία θα είναι περιορισμένος καθότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές οικονομικές σχέσεις μεταξύ της περιοχής και της υπόλοιπης Σερβίας.

Οποιαδήποτε άνοδο στο πολιτικό θερμόμετρο μπορεί να επηρεάσει βραχυπρόθεσμα μονάχα τις τοπικές χρηματοοικονομικές αγορές και την συναλλαγματική ισοτιμία. Στον βαθμό που δεν απειλείται η μακροπρόθεσμη ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, οι προοπτικές της οικονομίας δεν μπορούν να είναι παρά μονάχα ευοίωνες. Ο γεωπολιτικός κίνδυνος και η πολιτική αβεβαιότητα δεν είναι καινούριο φαινόμενο και δεν έχει αποτρέψει τις ξένες επενδύσεις στην χώρα.

Η οικονομία και η κοινωνία της Σερβίας έχουν μπει σε νέα τροχιά ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια. Οι έντονες μεταρρυθμίσεις στο θεσμικό πλαίσιο και το επιχειρηματικό περιβάλλον έχουν μειώσει το κόστος της γραφειοκρατίας. Επίσης στην Σερβία, ισχύει ένας από τους χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές κερδών σε όλη την αναδυόμενη Ευρώπη και ο δεύτερος χαμηλότερος φορολογικός συντελεστής μισθολογικών αμοιβών.

Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας της Σερβίας θα επιταχυνθεί στο 7% το 2007, έναντι 5,7% το 2006. Η αυξημένη ιδιωτική κατανάλωση ως αποτέλεσμα της αύξησης των μισθών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα κατά 30%, σε συνδυασμό με τις επενδύσεις αποτελούν τους κυριότερους οδηγούς. Η δημοσιονομική επέκταση μέσα στο 2007 αντικατοπτρίζει την ολοκλήρωση του πολιτικού κύκλου και αναμένεται να μετριασθεί το 2008, με την μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος.

Σύμφωνα με τις επαφές μας, η υποβάθμιση από την Standard and Poor’s αποδίδεται σε αυτή τη συνεχιζόμενη επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Στον αντίποδα, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα επιδεινωθεί στο 13,9% του ΑΕΠ στο τέλος του 2007, έναντι 12,3% στο τέλος του 2006.

Η διαμόρφωση του εμπορικού ελλείμματος σε υψηλά επίπεδα είναι αποτέλεσμα των αυξημένων εισαγωγών για μηχανολογικό εξοπλισμό που αποτελούν το 1/3 των συνολικών εισαγωγών. Μέχρι τώρα, οι ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων και τα έσοδα από την διάθεση αδειών για την κινητή τηλεφωνία στήριζαν την εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων, ενώ αναμένεται να προσελκυθούν και νέες.

Η ολοκλήρωση των ιδιωτικοποιήσεων των κρατικών επιχειρήσεων είναι ένα καίριο πολιτικό ζήτημα με γεωπολιτικές προεκτάσεις. Ειδικότερα, η περίπτωση της κρατικής εταιρείας πετρελαίων (ΝΙΣ) αποτελεί σημαντική κίνηση στην γεωπολιτική σκακιέρα.

Η ολοκλήρωση των μεγάλων projects ιδιωτικοποιήσεων στα πετρέλαια, την ενέργεια, και τις τηλεπικοινωνίες θα καθυστερήσει μέχρι τα τέλη του 2008. Από τις υπόλοιπες επιχειρήσεις υπό δημόσιο έλεγχο, η κυβέρνηση προσδοκά να εισπράξει κάτι από το 20% αυτών, ενώ οι υπόλοιπες θα ρευστοποιηθούν.

Το κύριο χαρακτηριστικό του τραπεζικού τομέα είναι το υψηλό επίπεδο έκθεσης στον συναλλαγματικό κίνδυνο, απόρροια της προσφυγής σε δανεισμό σε ξένο νόμισμα ως μέσο παράκαμψης των περιοριστικών μέτρων της Κεντρικής Τράπεζας και του ελλείμματος εμπιστοσύνης στο τοπικό νόμισμα.

Τα στελέχη της Κεντρικής Τράπεζας της Σερβίας δεν ανησυχούν για αυτό τον κίνδυνο και θέτουν ως σημαντικότερο ζήτημα την ανταγωνιστικότητα του τραπεζικού συστήματος και τη συνδέουν με το επίπεδο συγκέντρωσης που χαρακτηρίζουν ως μέτριο. Έτσι, μια σειρά συγχωνεύσεων και εξαγορών αναμένεται και ο αριθμός των τραπεζών προβλέπεται ότι θα πέσει σε 15-20 μέχρι το τέλος του 2009, από 36 που είναι τώρα.

Το χρηματιστήριο του Βελιγραδίου έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα εξέλιξης. Μέσα από τις συζητήσεις με τους τοπικούς παράγοντες προκύπτει ότι το χρηματιστήριο της Σερβίας έχει πλέον εισέλθει στον χάρτη των αναδυόμενων αγορών από την αφάνεια πριν μερικά χρόνια. Την τελευταία διετία έχει σημειωθεί μεγάλη άνοδος, τόσο σε επίπεδο Γενικό Δείκτη, όσο και σε επίπεδο κεφαλαιοποίησης.

Κύριο χαρακτηριστικό αποτελεί η μεγάλη αύξηση της ρευστότητας, ενώ η συμμετοχή των εγχώριων επενδυτών την τελευταία εβδομάδα έφτασε το 60%.

Κατά τις συναντήσεις της αντιπροσωπείας της Eurobank, όταν επισημάνθηκε η πιθανότητα εμφάνισης κερδοσκοπικής φούσκας, στελέχη της τοπικής αγοράς εξέφρασαν την πεποίθηση ότι αυτή η πιθανότητα είναι μικρή. Ως πιο πιθανό σενάριο θεωρείται αυτό της πτώσης της αγοράς κατά 5-10% μέχρι το φθινόπωρο και η περαιτέρω σταθεροποίησή του ως το τέλος του έτους.

Η αγορά ακινήτων στη Σερβία παρουσιάζει προοπτικές ισχυρής ανάπτυξης. Η ανάπτυξη επικεντρώνεται ιδιαίτερα στο Βελιγράδι και στις γύρω περιοχές, ενώ διαχέεται σε όλους τους τομείς της συγκεκριμένης αγοράς (κατοικίας, επαγγελματικών ακινήτων). Η κατασκευαστική δραστηριότητα είναι αυξημένη κατά 50% το πρώτο τρίμηνο του 2007.

Στην τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος έγιναν ουσιαστικά βήματα προς την επίλυση μιας σειράς σοβαρών νομικών προβλημάτων, κληρονομιά του σοσιαλιστικού καθεστώτος και απομένει η προώθηση των εκτελεστικών νόμων οι οποίοι θα απελευθερώσουν την αγορά και θα της δώσουν περαιτέρω αναπτυξιακή ώθηση.