των Στ. Κοτζαμάνη, Γ.Α. Σαββάκη

**Οι σχετικοί πίνακες δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”

Mε τα διεθνή χρηματιστήρια να βρίσκονται σε φάση καμπής και αβέβαιης βραχυπρόθεσμης κατεύθυνσης (αναμένοντας να ξεκαθαρίσει το σκηνικό σε ό,τι αφορά την επόμενη μέρα της διεθνούς οικονομίας) πολλοί επενδυτές αναζητούν μετοχικά χαρτοφυλάκια τα οποία:

- Θα τους επιτρέπουν να παραμένουν μέσα στο παιχνίδι του ταμπλό κι έτσι να ελπίζουν σε νέες υπεραξίες, σε περίπτωση που ο Γενικός Δείκτης συνεχίσει να ανέρχεται.

- Θα τους διασφαλίζουν σε σημαντικό βαθμό ότι οι ενδεχόμενες απώλειες σε περίπτωση υποχώρησης των αγορών θα είναι περιορισμένες.

Ένα τέτοιο χαρτοφυλάκιο μετοχών παρουσιάζουμε στο φύλλο του ”Μ” με τη βοήθεια των βασικών χρηματιστηριακών δεικτών (P/E με βάση τα προβλεπόμενα κέρδη του 2007, P/BV, μερισματική απόδοση) τους οποίους πήραμε από τη βάση δεδομένων της FactSet.

Η αλήθεια είναι ότι οι επενδυτές αναζητούν τρόπους αντίδρασης απέναντι σε μια αγορά που αφενός ταλαιπωρείται με πλαγιοκαθοδική κίνηση, αφετέρου ενέχει μια σειρά κινδύνους. Οι κίνδυνοι αυτοί σχετίζονται με τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων, από τις επιπτώσεις από ένα ενδεχόμενο σκάσιμο της ”φούσκας” στην Κίνα, από μια πιθανή επιδείνωση στην αγορά ακινήτων και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ, καθώς και από ένα σενάριο νέων γεωπολιτικών ασταθειών ανά τον κόσμο.

Πρακτικότερα, σήμερα Παρασκευή 15/6/2007 έχουμε το κλείσιμο στην αγορά των παραγώγων, με ορισμένους να μην αισθάνονται και τόσο άνετα απέναντι στο τι θα μπορούσε να προκύψει.

Στην πράξη κανείς δεν αναφέρεται σε επικείμενη κατάρρευση των διεθνών χρηματιστηριακών αγορών, ούτε και σε σκάσιμο ”φούσκας” στις κεφαλαιαγορές. Άλλωστε, η μέχρι τώρα υποχώρηση των τιμών δεν οφείλεται τόσο σε ”ξεφόρτωμα” των πωλητών, αλλά σε αδράνεια των αγοραστών, οι οποίοι δείχνουν επιφυλακτικοί για το τι μέλλει γενέσθαι. Έχουν σταματήσει τις αγορές και απλώς βρίσκονται σε κατάσταση περισυλλογής.

Τα χρηματιστήρια, επίσης, διακατέχονται από το σύνδρομο της διόρθωσης. Μιας διόρθωσης που πολλοί την περιμένουν εδώ και περισσότερο από δώδεκα μήνες, αλλά που στην πράξη δεν λέει με τίποτα να έρθει. Με το σύνδρομο, λοιπόν, αυτής... παρά πόδα υπάρχει ο φόβος ότι δεν θα είναι λίγοι οι επενδυτές που κάτω από ορισμένες συνθήκες θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε ρευστοποιήσεις ”κλειδώνοντας” υψηλά κέρδη, καθώς ο Γενικός Δείκτης ανεβαίνει συνεχώς από την άνοιξη του 2003...

Υπάρχει όμως και άλλος ένας λόγος, για τον οποίο αρκετοί επενδυτές αναζητούν χαρτοφυλάκιο προστασίας απέναντι σε μια ενδεχόμενη πτώση. Το γεγονός ότι κατά το τελευταίο εξάμηνο υπάρχουν πολλές δεκάδες μετοχές -όλων των κεφαλαιοποιήσεων, αλλά ιδιαίτερα της μικρής- που έχουν σημειώσει κέρδη ανώτερα του 40%, 60%, ή και 80%! Τίτλοι που διαπραγματεύονταν με μερισματικές αποδόσεις ανάμεσα στο 5% και 8%, σήμερα έχουν πέσει μεταξύ του 3% και 5,5%.

Επιλέον, ζήτημα είναι αν υπάρχουν περισσότερες από 2 - 3 μετοχές με δείκτη P/E μονοψήφιο, ή έστω στα όρια του 10, χωρίς να ανήκουν σε εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου, ή χωρίς φέτος να εμφανίζουν μειωμένες επιδόσεις.

Θα πρέπει να τονιστεί βέβαια ότι το παρατιθέμενο χαρτοφυλάκιο δεν αποτελεί πανάκεια, πόσο μάλλον ότι ο συντελεστής ασφαλείας είναι ακόμη χαμηλότερος για τον επενδυτή που θα απομονώσει επιμέρους μετοχές του.

Ωστόσο, στο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο περιλαμβάνονται τίτλοι με πολύ λογικές αποτιμήσεις και με αμυντικά χαρακτηριστικά, τα οποία -κάτω από προϋποθέσεις- θα μπορούσαν να σας επιτρέψουν να κάνετε με... λιγότερο άγχος τα καλοκαιρινά σας μπάνια.

Καλές και ελκυστικές

Η εγχώρια αγορά μετοχών κινείται πλάγια τις δύο τελευταίες εβδομάδες, ακολουθώντας κατά πόδας το περίεργο κλίμα που επικρατεί στις βασικές ευρωπαϊκές και λοιπές διεθνείς αγορές. Η Σοφοκλέους δεν μπορεί να θεωρηθεί ακριβή με την αυστηρή έννοια του όρου, ενώ ταυτοχρόνως, υπάρχουν αρκετοί μεμονωμένοι τίτλοι που μπορούν να θεωρηθούν ελκυστικοί.

Στο σημερινό φύλλο ο ”Μ” με τη χρήση της βάσης δεδομένων της FactSet σας παρουσιάζει 19 μετοχές, οι οποίες εμφανίζουν ικανοποιητικούς πολλαπλασιαστές αποτίμησης σε όρους κερδοφορίας ή και λογιστικής αποτίμησης (P/E κατώτερο του 16 και P/BV κατώτερο του 2,80 ή και οι δύο δείκτες παραπλήσιοι του Γενικού Δείκτη) και με υψηλή μερισματική απόδοση, προκειμένου να αποτελέσουν ένα χαρτοφυλάκιο με υψηλό δείκτη προστασίας από τους κινδύνους.

Για τις μετοχές που καταγράφονται στον πίνακα υπάρχουν μία ή περισσότερες διαφορετικές εκτιμήσεις για τα κέρδη ανά μετοχή τους προκειμένου να αυξηθεί η αξιοπιστία των επιλογών.

Συνολικά, 19 εταιρείες φαίνεται να διαθέτουν ικανοποιητικούς δείκτες. Σύμφωνα με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις της βάσης δεδομένων που διατηρεί η FactSet, 18 από τις 19 μετοχές διαθέτουν θετικούς ρυθμούς αύξησης των κερδών ανά μετοχή για το έτος 2007, ενώ σχεδόν όλες διαπραγματεύονται με χαμηλότερους πολλαπλασιαστές κερδών (P/E) για τα έτη 2007 και 2008.

Οι παραπάνω 19 μετοχές ουσιαστικά μπορούν να αποτελέσουν τη βάση ενός μετοχικού χαρτοφυλακίου, αφού στον πίνακα περιλαμβάνονται μετοχές της υψηλής, της μεσαίας, αλλά και της μικρότερης κεφαλαιοποίησης.

Οι περισσότερες συμμετοχές σε αυτόν προέρχονται από την υψηλή (Εθνική Τράπεζα, EFG Eurobank, Marfin Popular Bank, Alpha Bank, Ελληνικά Πετρέλαια, Motor Oil, ΟΠΑΠ, ATEbank και Τράπεζα Κύπρου), ωστόσο και τίτλοι της μεσαίας (Μυτιληναίος, Ηρακλής, ΜΕΤΚΑ, S&B και Blue Star) και της μικρότερης (Eurobank Properties, Byte, Audiovisual, Autohellas και Inform Λύκος) προσφέρουν ένα... βάθος επιλογών για την ελληνική αγορά μετοχών.

* Το μέσο P/E των 19 εταιρειών για το 2007 εκτιμάται σε 14,11 έναντι 16,07 για τον Γενικό Δείκτη, 15,64 για τον δείκτη FTSE/ASE-20 και 17,73 για τον δείκτη της μεσαίας κεφαλαιοποίησης.

Επίσης, ένα ακόμα θετικό στοιχείο των 19 μετοχών είναι η προσδοκώμενη αύξηση των κερδών ανά μετοχή που προβλέπεται να εμφανίσουν. Για φέτος η μέση αύξηση είναι 28,19% εν συγκρίσει με το 26% για τον Γενικό Δείκτη, το 32% για τον FTSE/ASE-20 και το 49% για τη μεσαία κεφαλαιοποίηση.

Επίσης, βάσει των προσδοκώμενων μερισματικών αποδόσεων, οι παραπάνω μετοχές εμφανίζονται ελκυστικότερες για το 2007, αφού η μερισματική απόδοση εκτιμάται στο 3,92% έναντι 3,06% και 3,23% για τον Γενικό Δείκτη και τον FTSE/ASE-20.

Επιπλέον, 2 μετοχές παρουσιάζουν μονοψήφιους πολλαπλασιαστές κερδών (P/E). Οι μετοχές των εταιρειών Audiovisual και Eurobank Properties εμφανίζουν τους χαμηλότερους δείκτες αποτίμησης σε όρους P/E, ενώ ταυτόχρονα οι προσδοκώμενοι ρυθμοί αύξησης των κερδών τους θα είναι θετικοί.

* Πέραν των αποτιμήσεων σε όρους κερδοφορίας και οι αποτιμήσεις λογιστικής αξίας κινούνται σε ελκυστικότερα επίπεδα από τους δείκτες της αγοράς. Ο μέσος δείκτης P/BV 2007 των 19 εταιρειών προβλέπεται σε 2,47 φορές έναντι 2,79 φορών για τον Γενικό Δείκτη και 2,91 φορών για τον δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης.

Αντίθετα, ο δείκτης της μεσαίας κεφαλαιοποίησης κινείται χαμηλότερα στα επίπεδα του 2,27. Επίσης, αξιοπρόσεκτη είναι η απόδοση των 19 τίτλων σε σχέση με τους δείκτες αναφοράς.

* Στον πίνακα με τις αποδόσεις η σταθμισμένη απόδοση των επιλεγμένων μετοχών για το 2007 διαμορφώνεται στο 10,11% έναντι 10,19% για τον Γενικό Δείκτη και 7,44% για τον δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης. Η υπεραπόδοση του δείκτη FTSE/ASE Mid 40 είναι πέρα από κάθε σύγκριση με 17,61% σε ετήσια βάση.

Από τις 19 μετοχές, οι 13 κινούνται με θετικό πρόσημο και οι 6 με αρνητικό, ενώ τις υψηλότερες αποδόσεις έχουν προσφέρει οι μετοχές των Autohellas, Μέτκα, Blue Star και Τράπεζα Κύπρου. Κοινό χαρακτηριστικό σε όλους τους τίτλους είναι η θετική απόδοση σε διάστημα 52 εβδομάδων, όπως και η ανώτερη απόδοση του σταθμισμένου μέσου όρου τους σε σχέση τόσο με τον Γενικό Δείκτη όσο και με τον δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης.

ΤΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ!

Στο Cover Story του ”Μ” της προηγούμενης εβδομάδας είχε γίνει εκτενής αναφορά στο τριπλό διεθνές αγκάθι, με τα επιτόκια τόσο στην ευρωπαϊκή οικονομία όσο και σε αυτή των ΗΠΑ να αποτελούν το σημαντικότερο στοιχείο ανησυχίας των μετοχικών αγορών.

Τελικά, η αύξηση της μεταβλητότητας στις διεθνείς αγορές μετοχών προήλθε από τους τριγμούς στις αγορές των ομολόγων και από την αύξηση των αποδόσεων.

Η Citigroup παρατηρεί ωστόσο ότι σε παγκόσμιο επίπεδο η αύξηση των ομολογιακών αποδόσεων δεν έχει ακόμη μεγεθυνθεί τόσο ώστε να μας κάνει να ξεχάσουμε τις εξαγορές και τις συγχωνεύσεις και υποστηρίζει ότι είναι το μεγαλύτερο λάθος για κάποιον μακροχρόνιο επενδυτή να πουλήσει σε αυτά τα επίπεδα τιμών.

Παράλληλα, εκτιμά ότι μετά την πρόσφατη αναρρίχηση των ομολογιακών αποδόσεων, διαπραγματεύονται πλέον στη δίκαιη τιμή τους, ενώ οι μετοχές φαίνονται ακόμη φθηνές σε σχέση με τα ομόλογα. Ακόμη και μετά το πρόσφατο ξεπούλημα, οι αποδόσεις θα πρέπει να ενισχυθούν κατά 150 μονάδες βάσης για να κλείσουν την ”ψαλίδα” με τις μετοχές.

Από την άλλη πλευρά, βέβαια, τα αποτελέσματα της έρευνας της Merrill Lynch στις τάξεις των διαχειριστών κεφαλαίων για τον μήνα Ιούνιο δείχνουν ότι οι εκτιμήσεις τους για το ύψος των μακροπρόθεσμων αλλά και των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων έχουν ανέβει, ενώ είναι πια λιγότερο θετικές και αισιόδοξες για τις μετοχικές αξίες.

Παρότι οι ευρωπαϊκοί τίτλοι εξακολουθούν να είναι προτιμητέοι σε σχέση με τους αμερικανικούς ή με αυτούς των αναδυόμενων αγορών, ένα 4% πλέον υποστηρίζει ότι οι μετοχές είναι υπερτιμημένες, ενώ τον προηγούμενο μήνα ποσοστό 6% πίστευε ότι ήταν υποτιμημένες!

Η Credit Suisse, από την πλευρά της, εξηγεί τους πρόσφατους τριγμούς στις χρηματιστηριακές αγορές από την άνοδο των πραγματικών ομολογιακών αποδόσεων και όχι από τις πληθωριστικές προσδοκίες.

Όπως εκτιμά ο διεθνής οίκος, η μεγαλύτερη αύξηση στις ομολογιακές αποδόσεις έχει ήδη πραγματοποιηθεί για το 2007 και θα προκαλούσε έκπληξη μια άνοδος των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων πλέον του 5,4% στις ΗΠΑ και του 4,8% στην Ευρώπη, παρ’ όλα αυτά φοβάται για ακόμα υψηλότερες αποδόσεις εντός του 2008.

**Οι σχετικοί πίνακες δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 482 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 15-19/6/2007.