Stratfor: Το νέο σχέδιο επίθεσης του ΣΥΡΙΖΑ

Στις 30 Μαρτίου η Βουλή ανακοίνωσε τα σχέδια για τη δημιουργία εξεταστικής επιτροπής που θα διερευνήσει τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης της χώρας από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Η επιτροπή επικεντρώνεται ιδιαίτερα στις συνθήκες που οδήγησαν την Αθήνα στο να ζητήσει δύο πακέτα διάσωσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο

Ένα σημαντικό σχέδιο

Η απόφαση αυτή έχει σημασία για πολλούς λόγους: Πρώτον, η δημιουργία μιας τέτοιας Επιτροπής αποτελούσε προεκλογική υπόσχεση του ΣΥΡΙΖΑ. Σε μια περίοδο που οι πιστωτές της Ελλάδας προσπαθούν να πείσουν το αριστερό κόμμα να μην τηρήσει πολλές από τις προεκλογικές του προτάσεις, ο Τσίπρας πιθανότατα θεωρεί την Επιτροπή μια σχετικά χαμηλού κόστους στρατηγική ώστε να κατευνάσει την εσωκομματική δυσαρέσκεια.

Δεύτερον, μια έρευνα στα πεπραγμένα των προηγούμενων κυβερνήσεων αποτελεί ευκαιρία για τον ΣΥΡΙΖΑ να δημιουργήσει ρήγματα στην αντιπολίτευση. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ζήτησε την πρώτη διάσωση στα μέσα του 2010. Μια υπηρεσιακή κυβέρνηση που στηριζόταν από το ΠΑΣΟΚ και από τη Νέα Δημοκρατία ζήτησε τη δεύτερη διάσωση στις αρχές του 2012. Συνεπώς, η έρευνα για τις πολιτικές ευθύνες που σχετίζονται με τα προγράμματα βοήθειας προς την Ελλάδα πιθανότατα θα εμπλέκει στελέχη από τα δύο μεγαλύτερα παραδοσιακά κόμματα της χώρας.

Το σχέδιο της Αθήνας ήδη δημιουργεί τριβές μεταξύ των πρώην συμμάχων: στελέχη του ΠΑΣΟΚ λένε πως οι όποιες έρευνες για την οικονομική κρίση της Ελλάδας θα πρέπει να περιλαμβάνουν και την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή. Ο κ. Καραμανλής ήταν πρωθυπουργός από το 2004 μέχρι το 2009, όταν σύμφωνα με το ΠΑΣΟΚ ελήφθησαν πολλές από τις πολιτικές αποφάσεις που οδήγησαν στην οικονομική κρίση της Ελλάδας. Η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ να μην ερευνήσει τα γεγονότα πριν από το 2010 δείχνει πως η κυβέρνηση ίσως προσπαθήσει να τηρήσει σκληρότερη στάση έναντι του ΠΑΣΟΚ παρά έναντι της Νέας Δημοκρατίας.

Όμως η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ είναι ριψοκίνδυνη: το ΠΑΣΟΚ είναι αδύναμο –μόλις και μετά βίας κατάφερε να μπει στη Βουλή στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου- όμως εξακολουθεί να έχει ισχυρούς δεσμούς με τις ελληνικές επιχειρήσεις και τα συνδικάτα. Αν αισθανθεί ότι απειλείται από την έρευνα, το κόμμα πιθανότατα θα χρησιμοποιήσει τις πολιτικές και οικονομικές διασυνδέσεις του για να προσπαθήσει να αποσταθεροποιήσει την κυβέρνηση.

Επίσης, η απόφαση για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα ώστε η Αθήνα να αρνηθεί μέρος του χρέους της. Αν η επιτροπή βρει ότι έγιναν λάθη κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τα πακέτα διάσωσης, ή, το σημαντικότερο, αν αποφασίσει πως μέρος του ελληνικού χρέους είναι παράνομο, αυτό θα μπορούσε να είναι το πρώτο βήμα προς μια απόφαση να μην το εξοφλήσει. Το Stratfor πιστεύει πως η Ελλάδα και οι πιστωτές της θα καταλήξουν σε συμφωνία και η Αθήνα θα ολοκληρώσει το πρόγραμμα διάσωσής της τον Ιούνιο. Μετά από αυτό, η Ελλάδα θα ζητήσει μια κάποιας μορφής ελάφρυνση χρέους, και είναι πιθανό να υπάρξει συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ.

Ωστόσο, Έλληνες αξιωματούχοι έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν καταφέρει να καταλήξει σε μια μακροπρόθεσμη συμφωνία με τους πιστωτές, τότε δεν μπορεί να αποκλειστεί δημοψήφισμα για το μέλλον της Ελλάδας στην ευρωζώνη.

Στο σενάριο αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει μια αρνητική έκθεση για τα πακέτα διάσωσης της Ελλάδας ως τη βάση της εκστρατείας υπέρ χρεοκοπίας και αποχώρησης από την ευρωζώνη.

Αν και αυτό είναι απίθανο στην παρούσα φάση, η όποια απόφαση για δημοψήφισμα πιθανότατα θα ακολουθήσει μια αυξημένη αντιευρωπαϊκή ρητορική.

Η Νέα Δημοκρατία αντεπιτίθεται

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι το μόνο κόμμα που κάνει πολιτικούς ελιγμούς. Σε πρόσφατη συνέντευξή του σε αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς δήλωσε πως η Ν.Δ. θα ήταν πρόθυμη να συνεργαστεί με την ελληνική κυβέρνηση για οποιαδήποτε μέτρα έχουν στόχο να διασφαλίσουν τη συμμετοχή της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Αν και ο κ. Σαμαράς είχε το δικό του μερίδιο αντιπαράθεσης με τους πιστωτές της χώρας, η κυβέρνησή του συνεργάστηκε με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ και ήταν υπεύθυνη για την εφαρμογή πολλών από τα σκληρά μέτρα λιτότητας που υιοθετήθηκαν ως απάντηση στην κρίση.

Οι δηλώσεις του κ. Σαμαρά έχουν δύο στόχους: ο πρώτος είναι να φανεί η Ν.Δ. ως ένα υπεύθυνο πολιτικό κόμμα, πρόθυμο να τηρήσει τις δεσμεύσεις της Ελλάδας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως οι περισσότεροι Έλληνες απορρίπτουν τα μέτρα λιτότητας, θέλουν όμως η χώρα τους να καταλήξει σε συμφωνία με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ και να παραμείνει στην ευρωζώνη. Από αυτήν την άποψη, ο κ. Σαμαράς υπολογίζει ότι η Ν.Δ. θα επωφεληθεί από πιθανή κατάρρευση της ελληνικής κυβέρνησης.

Επιπλέον, ο κ. Σαμαράς πιθανότατα προσπαθεί να βαθύνει τον εσωκομματικό διχασμό στον ΣΥΡΙΖΑ. Η προεκλογική εκστρατεία του κ. Τσίπρα επικεντρώθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό στην επίκριση των παραδοσιακών ελίτ της Ελλάδας, ξεκάθαρος υπέρμαχος των οποίων είναι ο κ. Σαμαράς. Ως αποτέλεσμα, η όποια επίσημη ή ανεπίσημη αντιπαράθεση με τη Νέα Δημοκρατία θα ενέτεινε τους εσωκομματικούς διχασμούς στην ελληνική κυβέρνηση. Με τον ΣΥΡΙΖΑ να παραμένει διχασμένος ως προς το αν θα πρέπει να κάνει υποχωρήσεις έναντι του Eurogroup, ο κ. Τσίπρας θα μπορούσε να βρεθεί στην αμήχανη θέση να πρέπει είτε να κλείσει συμφωνία με την αντιπολίτευση και να διασφαλίσει ένα deal με τους πιστωτές, είτε να ικανοποιήσει τα πιο ακραία μέλη του ΣΥΡΙΖΑ και να θέσει σε κίνδυνο τις διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ.

Η πτώση της κυβέρνησης του Τσίπρα θα ικανοποιούσε πολλά μέλη του Eurogroup, που θα στήριζαν τη σύσταση μιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης που θα αναλάμβανε να εφαρμόσει μη δημοφιλείς μεταρρυθμίσεις –κάτι παρόμοιο με αυτό που έγινε στην Ελλάδα και στην Ιταλία στα τέλη του 2011. Ωστόσο, οι Έλληνες ψηφοφόροι πιθανότατα θα αντισταθούν στις όποιες προσπάθειες Ευρωπαίων αξιωματούχων να παρέμβουν άμεσα στην εσωτερική πολιτική της χώρας.

Το 2011, η Ευρωπαϊκή Ένωση έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στον διορισμό του Μάριο Μόντι και του Λουκά Παπαδήμου στην πρωθυπουργία της Ιταλίας και της Ελλάδας αντίστοιχα. Έξι χρόνια μετά την έναρξη της ελληνικής κρίσης, οι ψηφοφόροι πιθανότατα θα αντιστέκονταν στον σχηματισμό μιας κυβέρνησης χωρίς εκλογές. Επιπλέον, δεν είναι σίγουρο ότι η Νέα Δημοκρατία θα τα πήγαινε καλά αν διεξάγονταν φέτος εκλογές.

Το EuroWorking Group πρόκειται να συνεδριάσει στις 8 και 9 Απριλίου και η Αθήνα θα καταλήξει σε συμφωνία με τους πιστωτές της πριν από το τέλος του μήνα. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί να επεξεργάζεται σχέδια έκτακτης ανάγκης. Η σύσταση της επιτροπής που θα αναλύσει τα προγράμματα διάσωσης της Ελλάδας έχει σκοπό κυρίως να κατευνάσει τα πιο ακραία στοιχεία του ΣΥΡΙΖΑ και να τηρήσει μία από τις προεκλογικές υποσχέσεις του κόμματος. Ωστόσο, θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως εναλλακτικό σχέδιο για πρόωρες εκλογές ή δημοψήφισμα, εάν η Αθήνα αποφασίσει να το χρησιμοποιήσει.