Stratfor: Οι Ευρωπαίοι θα στηρίξουν τον Σαμαρά

Η ελληνική κυβέρνηση δίνει μάχη στο εσωτερικό και στο εξωτερικό για να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το τέλος της θητείας της στα μέσα του 2016.

Στο εσωτερικό, ο κυβερνητικός συνασπισμός του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά δίνει μάχη για να κερδίσει τους επιπλέον ψήφους που χρειάζεται στο κοινοβούλιο για να διασφαλίσει την εκλογή του επόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας και να αποφύγει πρόωρες εκλογές. Στο εξωτερικό, διαπραγματεύεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για μια πιστωτική γραμμή που θα αντικαταστήσει το πρόγραμμα διάσωσης.

Η Ελλάδα και οι πιστωτές της θα καταλήξουν σε συμφωνία σε ένα νέο πακέτο οικονομικής βοήθειας, αλλά τα πολιτικά και οικονομικά προβλήματα δεν θα φύγουν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι επόμενες τρεις εβδομάδες θα είναι καθοριστικές για την επιβίωση της ελληνικής κυβέρνησης και για άλλη μια φορά οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα θα έχουν αντίκτυπο σε όλη την ευρωζώνη.

Ανάλυση

Στις 8 Δεκεμβρίου το Eurogroup έδωσε δίμηνη «τεχνική παράταση» στο ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης και λίγες ώρες αργότερα η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα επισπεύσει τη διαδικασία για εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας. Η απόφαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης και η ανακοίνωση πρόωρης ψηφοφορίας για τον Πρόεδρο συνδέονται, καθώς η ελληνική κυβέρνηση ήθελε να μείνει υπό εξωτερική προστασία για το διάστημα που θα διαχειρίζεται την πολιτική αστάθεια στο εσωτερικό.

Η ελληνική κυβέρνηση θέλει να βγει από το μνημόνιο στις αρχές του 2015 και να το αντικαταστήσει με μια προαιρετική γραμμή πίστωσης. Από την οπτική της κυβέρνησης, το σχέδιο αυτό εξυπηρετεί δύο στόχους. Πρώτον, θα επιτρέψει στην Ελλάδα να δανειστεί από τις αγορές με χαμηλό επιτόκιο. Δεύτερον, η πιστωτική γραμμή θα έχει λιγότερο αυστηρούς όρους από ένα μνημόνιο.

Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι φοβούνται πως μια προληπτική γραμμή με ισχνούς όρους θα αποδυναμώσει τα κίνητρα της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Στις 7 Δεκεμβρίου το ελληνικό κοινοβούλιο ενέκρινε το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2015, το οποίο περιλαμβάνει υψηλότερους φόρους και περικοπές δαπανών. Ο προϋπολογισμός, όμως προκάλεσε τόσο αντιδράσεις από τους δανειστές της Ελλάδας όσο και διαδηλώσεις από τα συνδικάτα και την αντιπολίτευση.

Την ίδια ώρα οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα προτιμούσαν να διαπραγματευτούν με την σημερινή ελληνική κυβέρνηση παρά να σπρώξουν την χώρα σε εκλογές που θα έφερναν στην εξουσία ένα κόμμα το οποίο τάσσεται υπέρ του κουρέματος του χρέους.

Ο ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, έχει διαμηνύσει ότι το κόμμα του θέλει να παραμείνει στην ευρωζώνη, να τιμήσει τις δανειακές του υποχρεώσεις και να κρατήσει έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει επίσης οι διεθνείς δανειστές να αποδεχτούν ένα κούρεμα του χρέους.

Η γιγαντιαία αναδιάρθρωση το 2012 άλλαξε το προφίλ του ελληνικού χρέους, το οποίο πλέον βρίσκεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του στα χέρια του ΕFSF, της ΕΚΤ και των εθνικών κυβερνήσεων. Αυτό σημαίνει ότι ένα νέο κούρεμα του χρέους της Ελλάδας θα έπληττε την ΕΚΤ και τα κράτη μέλη, κάτι που αποτελεί έναν πολύ καλό λόγο για να βοηθήσουν οι Βρυξέλλες την κυβέρνηση Σαμαρά να κρατήσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε απόσταση. Αν και τα περισσότερα μέλη της ευρωζώνης ανησυχούν ότι η Ελλάδα θα χαλαρώσει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα το 2015, θα συνεχίσουν να παρέχουν στήριξη στην κυβέρνηση Σαμαρά υπό το φόβο πως μπορεί να αντικατασταθεί από μια πιο αντιδραστική διοίκηση. Στην περίπτωση που προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές, η Νέα Δημοκρατία θα προσπαθήσει να στείλει στους ψηφοφόρους μήνυμα ότι θα εξασφαλίσει καλύτερη συμφωνία με τους Ευρωπαίους από ότι ο ΣΥΡΙΖΑ.

Το χρέος θα συνεχίσει να είναι πρόβλημα

Ανεξάρτητα από το αν η Ελλάδα καταφέρει να αποφύγει τις πρόωρες εκλογές και να λάβει μια προαιρετική γραμμή πίστωσης, το χρέος θα παραμείνει σημαντικό πρόβλημα για τη χώρα. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η Ελλάδα θα πρέπει να έχει πρωτογενές πλεόνασμα περίπου 3% κάθε χρόνο για να μειώσει το χρέος από το 174% στο 128% του ΑΕΠ το 2020. Αλλά η Αθήνα βρίσκεται μακριά από το σημείο αυτό. Το ΔΝΤ υπολόγισε το φετινό πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας στο 1,5% ενώ η ελληνική οικονομία προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 0,6%.

Αν και είναι σίγουρα μια βελτίωση για την μακροοικονομική κατάσταση της Ελλάδας, επιτεύχθηκε με υψηλό πολιτικό και κοινωνικό κόστος. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ και σε μικρότερο βαθμό της ακροδεξιάς Χρυσής Αυγής δείχνει πως αυξανόμενος αριθμός Ελλήνων ψηφοφόρων επιθυμεί αλλαγή κατεύθυνσης. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ έχει οδηγήσει ήδη στο τέλος του παραδοσιακού δικομματικού πολιτικού συστήματος της Ελλάδας, όπου εναλλάσσονταν στην εξουσία η κεντροδεξιά και η κεντροαριστερά. Το 2012 χρειάστηκαν δύο εκλογικές αναμετρήσεις για να μην βγει στην κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ως εκ τούτου, κάθε ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει το ερώτημα κατά πόσον θα ακολουθήσει τις συστάσεις της τρόικας ή θα εφαρμόσει μια πιο χαλαρή δημοσιονομική πολιτική.

Ακόμα και αν η ελληνική κυβέρνηση βρει τους επιπλέον ψήφους που χρειάζεται για την εκλογή Προέδρου και αποφύγει τις πρόωρες εκλογές του 2015, η προοπτική μια επαναδιαπραγμάτευσης του ελληνικού χρέους δεν θα εξαφανιστεί και θα συνεχίσει να προκαλεί αβεβαιότητα σε όλο την ευρωζώνη.