Σαουδική Αραβία: Ανοιχτές πληγές που δεν κλείνουν με τα πετροδολάρια

Η κατάσταση στην Σαουδική Αραβία μπορεί να φαίνεται λιγότερο δραματική από όσο αλλού στην περιοχή, αλλά δεν είναι καθόλου λιγότερο σοβαρή.

Η οικογένεια Σαούντ έχει διατηρήσει την εξουσία για οκτώ δεκαετίες παρά τις εσωτερικές εξεγέρσεις, τους πολέμους στην περιφέρεια της χώρας, καθώς και τις διάφορες κρίσεις διαδοχής. Η Σαουδική μοναρχία αντιμετώπισε την Αραβική Άνοιξη με σχετικά μικρές ζημιές, χάρη σε δύο παράγοντες: τις ανταμοιβές και τις μεταρρυθμίσεις.

Αλλά οι ανταμοιβές είναι πιθανό να αποφέρουν μόνο προσωρινά οφέλη, αφού έλαβαν τη μορφή γενναιόδωρων κοινωνικών δαπανών που προορίζονται να κατευνάσουν έναν ανήσυχο πληθυσμό. Και η βιωσιμότητα των μεταρρυθμίσεων είναι αβέβαιη, επειδή είναι συνδεδεμένη με την θολή και επικίνδυνη διαδοχή τής κυβερνώσας οικογένειας.

Παρά τον πετρελαϊκό της πλούτο, η βασιλεία πάσχει από τις ίδιες οικονομικές αδυναμίες που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για εξεγέρσεις , την περίοδο 2010-11. Όπως και οι περισσότερες αραβικές χώρες, η Σαουδική Αραβία είναι ένα νεαρό έθνος: περίπου τα δύο τρίτα τού πληθυσμού της (των περίπου 27 εκατ. ανθρώπων) είναι κάτω των 30 ετών. Σήμερα, το ποσοστό ανεργίας των νέων κυμαίνεται γύρω στο 30%, και 100.000 νέοι Σαουδάραβες εισέρχονται στην αγορά εργασίας κάθε χρόνο.

Το ξένο εργατικό δυναμικό εξακολουθεί να κυριαρχεί στον ιδιωτικό τομέα, δεδομένου ότι οι Σαουδάραβες προτιμούν λιγότερο απαιτητικές, αλλά πιο προσοδοφόρες θέσεις εργασίας στον δημόσιο τομέα. Αυτές οι οικονομικές αδυναμίες επιδεινώνονται από ένα υποτονικό εκπαιδευτικό σύστημα και από την απροθυμία για ενσωμάτωση των γυναικών στο εργατικό δυναμικό.

Ένα μέρος τής απάντησης του Ριάντ στην Αραβική Άνοιξη έκανε αυτές τις ελλείψεις απλώς πιο κραυγαλέες. Το 2011, το Ριάντ δέσμευσε πάνω από 130 δισεκατομμύρια δολάρια για την στέγαση και «οικονομικές αποζημιώσεις» για Σαουδάραβες πολίτες - πληρωμές, στην ουσία - και έχει έκτοτε δεσμεύσει σχεδόν 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξωτερική βοήθεια προς τις κυβερνήσεις που αγωνίζονται με τις ταραχές στο Μπαχρέιν, την Αίγυπτο και το Μαρόκο.

Αν και το τέχνασμα φαίνεται να έχει αποδώσει σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι Σαουδάραβες δεν θα είναι σε θέση να συνεχίσουν να πληρώνουν για την πορεία τους έξω από τα προβλήματά τους. Όσο πλούσιοι και αν είναι, δεν μπορούν να αντέξουν τέτοιες δαπάνες για πάντα, ειδικά αν η τιμή του πετρελαίου πέσει. Η μείωση των τιμών τού πετρελαίου που πολλοί ειδικοί αναμένουν να προκύψει από την ανάπτυξη της αμερικανικής παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου και από την άνοδο της ιρακινής παραγωγής – κάτι που προσθετικά φαίνεται σαν ένα προφανές όφελος για την Ουάσιγκτον - θα μπορούσε πράγματι να θέσει σε κίνδυνο την σταθερότητα της Σαουδικής Αραβίας και, επομένως, των Ηνωμένων Πολιτειών.

Σύμφωνα με πολλούς Σαουδάραβες, πάντως, το κλειδί για την κατανόηση της αντίδρασής τους στην Αραβική Άνοιξη βρίσκεται στον βασιλιά Αμπντάλα. Αλλά ο Αμπντάλα είναι τώρα 89 ετών και σε κακή κατάσταση από πλευράς υγείας, και οι δύο πιο πιθανοί διάδοχοί του, ο πρίγκιπας Salman και ο πρίγκιπας Muqrin, δεν εμπνέουν μεγάλη εμπιστοσύνη. Αυτό είναι ανησυχητικό, με δεδομένες τις οκονομικές και πολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει το βασίλειο.

Το Σαουδαραβικό κράτος πρέπει να μειώσει περαιτέρω τις διακρίσεις λόγω φύλου, να χαλαρώσει τον κυβερνητικό έλεγχο στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και να ενισχύσει την επαγγελματική κατάρτιση. Το κοινωνικό κράτος πρέπει να συρρικνωθεί και η υπόσχεση των δια βίου κυβερνητικών επιδοτήσεων για όλους τους πολίτες πρέπει να επανεξεταστεί.

Για ένα μεγάλο μέρος τής ύπαρξής της, η Σαουδική Αραβία έχει αντλήσει νομιμοποίηση από την επίσημη υποστήριξή της στους ορθόδοξους κληρικούς. Αλλά ο ρόλος τού κράτους στις θρησκευτικές υποθέσεις έχει οδηγήσει σε ύποπτες συναλλαγές με εξτρεμιστές οι οποίοι έχουν ορισμένες φορές στραφεί εναντίον τής μοναρχίας και οι οποίοι αντιπροσωπεύουν μια διαρκή, κρυφή απειλή για την εθνική ασφάλεια του βασιλείου. Έτσι, οι Σαουδάραβες πρέπει να βρουν μια διέξοδο από τον μερικές φορές θανατηφόρο εναγκαλισμό με τους θρησκευτικούς σκληροπυρηνικούς.

Αλλά η κυβερνώσα οικογένεια θα παραμείνει απρόθυμη να κάνει ουσιαστικές παραχωρήσεις εγχωρίως, όσο κρίνει ότι απειλείται από εξωτερικές δυνάμεις. Οι Σαουδάραβες έχουν την τάση να κατηγορούν για τα προβλήματά τους τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο και τον κύριο περιφερειακό αντίπαλό τους, το Ιράν. Και εφ' όσον το βασίλειο βλέπει τον εαυτό του ως πολιορκούμενο από εξωτερικές απειλές, οποιοσδήποτε διαδεχθεί τον Αμπντάλα πιθανώς δεν θα υιοθετήσει περαιτέρω μεταρρυθμίσεις και θα μπορούσε ακόμη και να επιλέξει σκληρότερη απολυταρχία.

Πηγή: Premium.paratiritis.gr