Τέσσερις δρόμοι… δεν φέρνουν την ανάπτυξη!

Προσπάθειες όπως η επανεκκίνηση των τεσσάρων μεγάλων οδικών αξόνων δεν είναι σε θέση από μόνες τους να στηρίξουν την ανάπτυξη της οικονομίας, ούτε καν να αντιμετωπίσουν τα χρόνια προβλήματα των περισσότερων κλάδων της παραγωγής.

Αυτό είναι το μήνυμα των παραγόντων της αγοράς, σύμφωνα με τους οποίους θα πρέπει να αυξηθούν πολύ περισσότερο οι επενδύσεις στην οικονομία από το δημόσιο και τους ιδιώτες, ώστε να δούμε ουσιαστική έξοδο από την κρίση.

Τα συγκεκριμένα έργα βέβαια είναι καλοδεχούμενα από την αγορά, όπως επίσης και κάποιες θετικές επιδράσεις που θα υπάρξουν πιθανότατα από την αναμενόμενη αύξηση στην απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ μέσα στο 2014, ή ακόμη και από τη συνέχιση κάποιων σημαντικών επενδυτικών σχεδίων (π.χ. Μετρό Αττικής και Θεσσαλονίκης, βελτιώσεις σε μερικά λιμάνια, έργα διαχείρισης απορριμμάτων). 

Ωστόσο, όλα αυτά δεν φαίνεται να αρκούν για να αλλάξουν ουσιαστικά την κατάσταση στην οικονομία, ιδίως όταν οι φετινές βελτιώσεις σε μια σειρά κρίσιμα ζητήματα αναμένεται να είναι περιορισμένες.

Συγκεκριμένα: α) μικρές είναι οι προσδοκίες των παραγωγών σε ό,τι αφορά τη συζητούμενη αποκλιμάκωση του ενεργειακού κόστους, β) οι δαπάνες των εργοδοτικών εισφορών θα παραμείνουν πολύ υψηλότερες από αυτές του ΟΟΣΑ, παρά τη μείωση που σχεδιάζει η κυβέρνηση, γ) αναμένεται υποχώρηση στο κόστος χρηματοδότησης, το οποίο ωστόσο θα παραμείνει διπλάσιο από αυτό των χωρών του ευρωπαϊκού βορρά.

Παράγοντας-κλειδί θα είναι και η δυνατότητα χρηματοδότησης των εργασιών των ελληνικών παραγωγικών μονάδων, καθώς ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος παρότρυνε τις εταιρείες να αναζητήσουν εναλλακτικούς τρόπους άντλησης κεφαλαίων, δεδομένου ότι οι δυνατότητες των τραπεζών θα παραμείνουν σαφώς περιορισμένες.

Κατασκευές - τσιμέντα - μέταλλα

Από την επανεκκίνηση των οδικών αξόνων οι πρώτοι ωφελημένοι θα είναι οι τρεις μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι (Ελλάκτωρ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, J&P Άβαξ), που ουσιαστικά θα βγάλουν από τον πάγο ένα πολύ σημαντικό ποσοστό των ανεκτέλεστων συμβάσεών τους, θα γράψουν τζίρο και θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια κερδοφόρα επένδυση σε μακροπρόθεσμη βάση (εκμετάλλευση για 30 χρόνια). Τα έργα αναμένεται να ολοκληρωθούν γύρω στα μέσα του 2016, και ειδικά για την Ελλάκτωρ το κατασκευαστικό κομμάτι θα κυμανθεί γύρω στα 500 εκατ. ευρώ.

Τα οφέλη ωστόσο δεν θα περιοριστούν μόνο στον αμιγώς κατασκευαστικό κλάδο. «Λόγω της επανεκκίνησης των μεγάλων οδικών αξόνων, προβλέπουμε ότι η εγχώρια κατανάλωση τσιμέντου θα αυξηθεί κατά 25% το 2014 σε σχέση με πέρυσι, φυσικά επί μιας πολύ χαμηλής βάσης σύγκρισης». Αυτό αναφέρεται σε έκθεση της Alpha Finance για την τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ και η γλώσσα των αριθμών επιβεβαιώνει τη χρηματιστηριακή.

Συγκεκριμένα, η κατανάλωση τσιμέντου από 11.784 χιλιάδες τόνους το 2006 εκτιμάται ότι κατρακύλησε πέρυσι στια 2.452 τόνους και πιθανόν να σκαρφαλώσει φέτος στις 3.050 χιλιάδες. Κάπως καλύτερα εξελίχθηκαν τα πράγματα στο μέτωπο της εγχώριας παραγωγής (προφανώς λόγω μεγαλύτερων εξαγωγών), που από τις 16.117 χιλιάδες τόνους του 2006 έπεσε γύρω στους 7.000 τόνους το 2013 και φέτος ελπίζεται να ανέβει στους 7.500 χιλιάδες τόνους.

Στην επανεκκίνηση της κατασκευής των μεγάλων οδικών αξόνων ποντάρει και ο κλάδος σιδήρου-χάλυβα, ώστε να ανακάμψει κάπως από τα ισοπεδωμένα επίπεδα ζήτησης του 2013.

Ενδεικτική είναι η θέση του διευθύνοντος συμβούλου της ΣΙΔΜΑ Δανιήλ Μπεναρδούτ: «Η κατακόρυφη μείωση της οικοδομικής και κατασκευαστικής δραστηριότητας στην Ελλάδα έχει προκαλέσει εξαιρετικά μεγάλη πτώση στην κατανάλωση προϊόντων χάλυβα. Εμείς ως εταιρεία ανακτήσαμε ένα μέρος της χαμένης ζήτησης από τις θυγατρικές μας στο εξωτερικό. Για το 2014 θα έβλεπα κάποια θετικά στοιχεία -ιδίως από το δεύτερο εξάμηνο- λόγω της επανεκκίνησης των οδικών αξόνων, αλλά αυτή δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετή. Δεν πρόκειται να δούμε σημαντική τόνωση της ζήτησης αν δεν βελτιωθούν ουσιαστικά τα πράγματα στην ελληνική οικονομία και αν οι τράπεζες δεν προσφέρουν ρευστότητα στην αγορά».

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Mevaco (εταιρείας παραγωγής μεταλλικών κατασκευών) Δημήτρη Κωστόπουλο, η επιχείρηση κατάφερε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τη μεγάλη πτώση της εγχώριας ζήτησης μέσα από εξαγωγές που γίνονται άλλοτε απευθείας και άλλοτε έμμεσα μέσα από τις πωλήσεις των Ελλήνων πελατών της στο εξωτερικό. Οι τέσσερις οδικοί άξονες θα φέρουν νέες παραγγελίες, ωστόσο -λόγω των μεγάλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η εγχώρια αγορά- στρατηγική επιλογή της Mevaco παραμένει η περαιτέρω διεθνοποίηση των εργασιών της.

Προβληματισμός στη βιομηχανία

Όσο, όμως, και αν οι οδικοί άξονες μπορούν να δώσουν κάποιες ανάσες σε αρκετούς βιομηχανικούς κλάδους, όσο και αν κάποιοι κλάδοι ωφελούνται από τα κατασκευαστικά έργα που αναλαμβάνουν οι μεγάλοι ελληνικοί όμιλοι στο εξωτερικό, επικρατεί προβληματισμός στο μεγαλύτερο κομμάτι της βιομηχανίας για τη φετινή πορεία, με δεδομένο μάλιστα ότι το προηγούμενο έτος έκλεισε αφήνοντας πολλές εταιρείες με έντονους πονοκεφάλους.

Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι στο εντεκάμηνο του 2013 η ελληνική βιομηχανική παραγωγή είχε υποχωρήσει κατά 3,9% και μάλιστα τα αντίστοιχα ποσοστά πτώσης τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο ήταν 5,3% και 6,1%!

Επιπλέον, η περυσινή πτώση της ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής ήταν πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τις άλλες χώρες της ευρωζώνης. Συγκεκριμένα, τον Οκτώβριο του 2013 σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2012, η βιομηχανική παραγωγή στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκε 0,2%, με τη Γερμανία να σημειώνει +1,1%, τη Γαλλία +0,1%, την Πορτογαλία +3%, την Ιταλία -0,5%, την Ισπανία -0,7% και την Ελλάδα -5,3%!

Υψηλόβαθμο στέλεχος εισηγμένης δήλωσε στο Euro2day.gr πως μια περιορισμένη ανάκαμψη δεν αρκεί, γιατί πολλές εταιρείες έχουν ήδη σημαντικό άνοιγμα στις τράπεζες και αυτό σε συνδυασμό με τα πολύ υψηλά επιτόκια οδηγεί σε κόστος χρηματοδότησης που μπορεί να πνίξει ακόμη και ένα αξιοπρεπές με βάση τις τρέχουσες συνθήκες EBITDA (κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων).

Μάλιστα, κλάδοι ολόκληροι παρουσιάζουν εντονότατα προβλήματα, όπως για παράδειγμα της ξυλείας και της κλωστοϋφαντουργίας, όπου κάποιες λίγες παραγωγικές εταιρείες προσπαθούν να επιβιώσουν.

Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων Κλωστοϋφαντουργών Ελευθέριος Κούρταλης δηλώνει απογοητευμένος από το γεγονός ότι η ελληνική πολιτεία αντί να βοηθά τον κλάδο τον επιβαρύνει ολοένα και περισσότερο με νέες αποφάσεις και μέτρα, ενώ ο κ. Ευριπίδης Δοντάς (πρόεδρος της Επίλεκτος και του ΣΕΒ Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδος) πιστεύει πως η κλωστοϋφαντουργική δραστηριότητα μπορεί να αναπτυχθεί και να προσφέρει πολύ σημαντικά πράγματα στην ελληνική οικονομία, αν η κυβέρνηση άρει τα αντικίνητρα που έχει επιβάλει.

Μιλώντας γενικότερα για τη βιομηχανία, ο κ. Δοντάς τονίζει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση (της οποίας η Ελλάδα έχει αυτό το εξάμηνο την προεδρία) έχει ήδη κατανοήσει πως θα πρέπει να αναπτύξει σημαντικά τη βιομηχανία της μέσα στα επόμενα χρόνια και είναι διατεθειμένη να δουλέψει σοβαρά προς αυτήν την κατεύθυνση. «Η Ελλάδα θα πρέπει να εξετάσει ποια δεδομένα θα πρέπει να αλλάξουν, έτσι ώστε η βιομηχανία μας να γίνει ανταγωνιστική», σημειώνει ο κ. Δοντάς, αναφέροντας ως παραδείγματα το μεγάλο κόστος ενέργειας, τις υπέρμετρες ασφαλιστικές εισφορές και τα πολύ υψηλά επιτόκια.