Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού οι αποδόσεις των ομολόγων έχουν αυξηθεί, με το αμερικανικό 10ετές να ”κλείνει” προς το 5% και το αντίστοιχο ευρωπαϊκό στο 4%, ενώ και η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας έχει εγκαταλείψει την ”ποσοτική” νομισματική της πολιτική.

Την ίδια στιγμή, σε νέα υψηλά έχουν οδηγηθεί τα δάνεια των νοικοκυριών σε χώρες όπως η Βρετανία, η Ισπανία και οι ΗΠΑ.

Το γεγονός ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης των ΗΠΑ θα ήταν στο μισό, ενώ στην ευρωζώνη η εικόνα θα ήταν ακόμα χειρότερη αν έλειπε ο δανεισμός των νοικοκυριών, καταδεικνύει τη σημαντικότητα των παραπάνω στοιχείων.

Ωστόσο, δεν υπάρχει κανένα μυστήριο γι’ αυτό το φαινόμενο, εξηγούν οι αναλυτές της FactSet. Ο δανεισμός των νοικοκυριών έχει χρηματοδοτήσει τόσο την κατανάλωση όσο και την αγορά κατοικιών, οδηγώντας τις τιμές ιδιοκτησίας υψηλότερα και αυξάνοντας έτσι τελικά το συνολικό πλούτο των οικονομιών, γεγονός που τελικά επίσης ενισχύει την κατανάλωση.

Τα νοικοκυριά έχουν χρησιμοποιήσει τη στεγαστική πίστη προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτό τον πρόσθετο πλούτο, αυξάνοντας περαιτέρω το δανεισμό τους. Προκειμένου να υπάρξει συνέχεια στην όλη διαδικασία, οι τιμές ιδιοκτησίας πρέπει να συνεχίσουν να ανεβαίνουν και ταυτόχρονα τα επιτόκια να διατηρούνται χαμηλότερα από την ονομαστική ανάπτυξη ή, για την ακρίβεια, από το ποσοστό αύξησης των διαθέσιμων εισοδημάτων.

Όμως, η έκρηξη της ζήτησης στην αγορά ιδιοκτησίας είναι πια παρελθόν και οι νέες πωλήσεις κατοικιών στις ΗΠΑ διαμορφώνονται πλέον στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Απρίλιο του 2003. Για το 2005 η διαφορά μεταξύ της πραγματικής αμερικανικής κατανάλωσης και της πραγματικής αύξησης διαθέσιμου εισοδήματος χρηματοδοτήθηκε από τις πωλήσεις μετοχών και τις υψηλότερες τιμές των κατοικιών.

Το γεγονός ότι οι τιμές ιδιοκτησίας αρχίζουν να μειώνονται πιθανόν να σημαίνει την έναρξη μιας βαθμιαίας αύξησης στα ποσοστά αποταμίευσης των Αμερικανών, καθώς η αύξηση των επιτοκίων θα μειώσει επίσης το κίνητρο για δανεισμό.

Στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να αναπτυχθεί ένας φαύλος κύκλος, στον οποίο ο δανεισμός και οι τιμές των ακινήτων να κινούνται μαζί προς χαμηλότερα επίπεδα, επηρεάζοντας τελικά αρνητικά τη συνολική παραγωγική δραστηριότητα.

Αυτή η προοπτική καθιστά πιθανή μια άνοδο των επιτοκίων πάνω από το ονομαστικό ποσοστό ανάπτυξης και επομένως αναμένουμε επιβράδυνσή της στις ΗΠΑ κατά το δεύτερο μισό του έτους, παρά τη ”λαμπερή” της έναρξη στο πρώτο τρίμηνο.

Επιμέλεια: Γιώργος Α. Σαββάκης