Κύπρος: 50 χρόνια μετά

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Μισό αιώνα μετά την εισβολή και κατοχή άνω του 1/3 της Κύπρου και επτά χρόνια μετά την κατάρρευση των συνομιλιών του Κραν Μοντανά, ο Ερσίν Τατάρ, επικεφαλής του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους, το οποίο ουδεμία χώρα παγκοσμίως αναγνωρίζει, πλην Τουρκίας, γυρνά την πλάτη του σε ενδεχόμενη τριμερή συνάντηση για το κυπριακό, εκτιμώντας ότι «δεν υπάρχει κοινός τόπος για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την Κύπρο….».

Κατά τον ίδιο, «οι διαπραγματεύσεις δεν μπορούν να ξεκινήσουν μέχρι να αναγνωριστεί η κυρίαρχη ισότητα και το ισότιμο διεθνές μας καθεστώς». Ένα καθεστώς το οποίο, την ίδια ώρα, η Τουρκία δεν αναγνωρίζει στην Δημοκρατία της Κύπρου, χαρακτηρίζοντάς την ως την “ελληνοκυπριακή διοίκηση”.

Πρόκειται, δίχως άλλο, περί ενός θεάτρου του παραλόγου, το οποίο κινείται αμιγώς βάσει των εκάστοτε εντολών της Άγκυρας. Για την ακρίβεια, πρόκειται περί του ίδιου σεναρίου το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη και για την Ελλάδα, έναντι της οποίας ο κατάλογος των τουρκικών διεκδικήσεων, κάθε είδους, αυξάνει χρόνο με τον χρόνο, (καταρρίπτοντας ευθέως το περίφημο “δόγμα Μολυβιάτη” περί “ακινησίας”) αφήνοντας στις ελληνικές καλένδες την περίφημη “μία και μόνη διαφορά” (υφαλοκρηπίδα – ΑΟΖ) που η Ελλάδα υποστηρίζει ότι έχει με την Τουρκία.

Κατά ακριβώς τον ίδιο τρόπο, οι διεκδικήσεις της Τουρκίας, ως προφανούς και ευλόγου πρωταγωνίστριας της “απέναντι” πλευράς, έναντι της Κύπρου συνεχώς μεγαλώνουν, απομακρυνόμενες από το αντικείμενο που είχαν μόλις το 2017, οπότε κατέρρευσε ο δεύτερος κύκλος συζητήσεων στο Κραν Μοντανά περί ενδεχόμενης ομοσπονδιακής λύσης. Πλέον, το μόνο που συζητά είτε η Τουρκία, είτε τα φερέφωνά της στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου, είναι τα δυο ξεχωριστά κράτη ή τουλάχιστον, έτσι δηλώνουν.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, είναι ορατή ή και βιώσιμη μία αναζωπύρωση της μεσολαβητικής προσπάθειας από τον ΟΗΕ; Πολλοί εκτιμούν πως όχι, δίχως να αλλάξουν οι βασικοί όροι του παιχνιδιού. Δηλαδή, δίχως την ύπαρξη κινήτρου το οποίο θα ωθούσε την τουρκοκυπριακή πλευρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Και τούτο καθώς τα κίνητρα που επιστρατεύτηκαν επί τόσα χρόνια, προφανώς, δεν αποδείχθηκαν αρκετά αποτελεσματικά.

Για παράδειγμα, ούτε το ενδεχόμενο ένταξης στην ΕΕ, ούτε η προοπτική των δυνητικών εσόδων από την άντληση υδρογονανθράκων επέδρασαν κατά τον προσδοκώμενο τρόπο ενώ ενέτειναν τις προσπάθειες της Τουρκίας να κατοχυρώσει κυριαρχικά δικαιώματα στην Αν. Μεσόγειο, ακόμη και σε τμήματα της κυπριακής ΑΟΖ.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, αποτελεί η προοπτική επανένωσης της Κύπρου μία “χαμένη υπόθεση”; Η απάντηση οφείλει να είναι αρνητική, στον βαθμό όμως που η Ελλάδα και η Κύπρος μπορέσουν να καταστήσουν ζημιογόνο για την τουρκοκυπριακή πλευρά την απουσία επανένωσης της νήσου.

Εν πολλοίς, αυτό είναι το στοίχημα, σε όρους real politik, με το οποίο είναι αντιμέτωπες οι πολιτικές ηγεσίες τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο και το οποίο, ευλόγως αφορά και την Τουρκία, διαμέσου της οποίας περνά οποιαδήποτε λύση του κυπριακού ζητήματος.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, ακόμη κι αν οι συζητήσεις μεταξύ του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, του τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ και του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες δεν πραγματοποιηθούν, η συνάντηση των Κυριάκου Μητσοτάκη και Ταγίπ Ερντογάν, κατά πάσα βεβαιότητα θα γίνει, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Θα είναι σε θέση, δε, να καρποφορήσει, ανοίγοντας ενδεχομένως τον δρόμο για περαιτέρω εξελίξεις, μόνον εάν όλοι οι συμμετέχοντες εκτιμήσουν ότι θα βγουν ωφελημένοι από αυτήν την… συνέχεια.