Το τέλος της Pax Americana

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Στην αυγή της σύρραξης η οποία έμελε να εξελιχθεί στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ελεύθερες και δημοκρατικές χώρες της Δύσης βρέθηκαν αντιμέτωπες με ένα θεμελιώδες ερώτημα: «Μπορεί να αφεθεί να υπερισχύσει το δίκαιο του ισχυροτέρου;».

Είναι ένα ερώτημα με το οποίο η χώρα μας έχει επίσης έρθει αντιμέτωπη κατά το παρελθόν αλλά και πρόσφατα και βεβαίως οφείλει να είναι πάντα έτοιμη να το απαντήσει επί του πεδίου.

Κυριότερα, όμως, είναι ένα ερώτημα στο οποίο επιχειρεί να δώσει απάντηση, εδώ και σχεδόν δύο χρόνια, η Ουκρανία και μάλιστα απέναντι σε μία υπερδύναμη όπως η Ρωσία.

Επιχειρεί, δε, να το απαντήσει για λογαριασμό ολόκληρης της Δύσης, η οποία έως τώρα έστεκε στο πλευρό της, στο πλαίσιο της κυρίαρχης μεταπολεμικής κατάστασης πραγμάτων στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως, που έχει γίνει γνωστή ως Pax Americana. Την αποτροπή, δηλαδή, δυνητικών συρράξεων υπό το φως του φοβήτρου που προβάλλει η αμερικανική πολεμική μηχανή.

Στην περίπτωση της Ουκρανίας, αυτή η «μηχανή» λάμβανε τη μορφή, κυρίως, υλικών ενισχύσεων, τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την ΕΕ. Στη βάση ακριβώς αυτής της βοήθειας μπόρεσε την τελευταία διετία να αντισταθεί η Ουκρανία στην υπερδύναμη που της επιτίθεται. Πλέον, όμως, αυτή η παροχή στήριξης εμφανίζει σημάδια κόπωσης.

Η ΕΕ, παρά τις παλινωδίες μηνών, ενέκρινε πρόσφατα ένα νέο πακέτο στήριξης ύψους 50 δισ. ευρώ για την Ουκρανία, στέλνοντας έτσι και ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπου το αντίστοιχο πακέτο, ύψους 60 δισ. δολ., εμφανίζεται να προσκρούει στις πολιτικές σκοπιμότητες των Ρεπουμπλικανών και δη του Ντόναλντ Τραμπ.

Το προφανές διακύβευμα αυτής της κόπωσης είναι η πιθανή επικράτηση της Ρωσίας επί της Ουκρανίας και η αδυναμία επίτευξης μιας «έντιμης ειρήνης», όπως την ονομάζει και ο φίλτατος Martin Wolf. Πρόκειται για μία διαδικασία η οποία σημειώνεται ενώ οι ΗΠΑ έχουν ήδη χάσει την υπόθεση του Αφγανιστάν και το κύρος τους ως «παγκόσμιου χωροφύλακα» έχει αμαυρωθεί.

Υπό το φως των κατηγοριών που τους προσάπτουν για πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών στη Μέση Ανατολή και δη στη Γάζα, όπου αρνούνται να ασκήσουν πίεση για ειρήνευση αλλά και της κόπωσης που εμφανίζουν στην παροχή στήριξης στην Ουκρανία, η περίφημη Pax Americana εμφανίζεται να φτάνει στο τέλος της.

Για μία Ευρώπη η οποία είχε εναποθέσει από το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου έως και τώρα την αμυντική της ασφάλεια στις ΗΠΑ, οι επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης είναι άμεσες αλλά και μακροπρόθεσμες. Ακόμη κι αν υποτεθεί ότι η ΕΕ έχει τη βούληση να αναλάβει με δικές της δυνάμεις αυτό το έργο -κάτι που δεν είναι απολύτως σαφές-, η μετατροπή της βιομηχανίας της σε αμυντική, για την παραγωγή του εξοπλισμού που απαιτείται, δεν είναι υπόθεση μίας ημέρας. Πολύ περισσότερο, δε, για μία χώρα όπως η δική μας, η οποία μόνον εσχάτως αφυπνίστηκε στην ανάγκη απόκτησης αξιόλογης εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.

Κυριότερα, όμως, το διαφαινόμενο τέλος της Pax Americana -ιδίως με το ορατό ενδεχόμενο εκ νέου επικράτησης του Τραμπ στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές- σηματοδοτεί, κατά πάσα βεβαιότητα, την είσοδο της παγκόσμιας κοινότητας σε μία νέα, ομιχλώδη και πιθανώς ταραχώδη εποχή. Τότε, δε, το ερώτημα περί της επικράτησης του ισχυροτέρου θα τίθεται σαφώς πιο... συχνά.