Η αδύναμη ΕΕ και η ακροδεξιά στροφή

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Στον δρόμο που χάραξε η Μελόνι. Αν και η αναλογία δεν είναι ακριβώς ευθεία, καθώς το Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) του οποίου ηγείται ο Χέερτ Βίλντερς χαρακτηρίζεται ευρέως ως ακροδεξιό και ισλαμοφοβικό, ενώ τα Αδέλφια της Ιταλίας της Τζ. Μελόνι διανύουν πλέον τη «μεταμουσολινική» περίοδό τους και έχουν εξελιχθεί σε ένα εθνικο-συντηρητικό πολιτικό κόμμα, εντούτοις ακριβώς αυτό έκαναν, όταν βρέθηκαν ενώπιον της ευκαιρίας να αναρριχηθούν στην εξουσία: έβαλαν «νερό στο κρασί» τους, αναζητώντας συμμάχους ώστε να κυβερνήσουν.

Η ατζέντα όμως υπό την οποία το PVV αναδείχθηκε ως πρώτη κοινοβουλευτική δύναμη στην Ολλανδία, κατά τις πρόσφατες εκλογές, δεν παύει να έχει ακροδεξιό κορμό και να αφορά τον περιορισμό της μετανάστευσης, το κλείσιμο τζαμιών και τον ευρωσκεπτικισμό.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, λίγα είναι εκείνα που τη διαχωρίζουν από την αντίστοιχη πολιτική ρητορική που αναπτύσσεται εδώ και καιρό σε σειρά ευρωπαϊκών κρατών και δείχνει να κερδίζει έδαφος στη Γερμανία, με το AfD, τη Γαλλία με το RN της Λεπέν, τη Σουηδία με το αντιμεταναστευτικό κόμμα Σουηδοί Δημοκράτες του Τζίμι Άκεσον και βεβαίως την Ουγγαρία, με τον φίλτατο Βίκτορα Ορμπάν ή την Πολωνία, όπου το υπερσυντηρητικό, υπερεθνικιστικό, κόμμα PiS του Ματέους Μοραβιέτσκι ήρθε μεν πρώτο στις εκλογές της 15ης Οκτωβρίου, αλλά δεν εξασφάλισε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Αντίστοιχα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Φινλανδία, τα ακροδεξιά κόμματα κερδίζουν σημαντική υποστήριξη και διεκδικούν έως και κυβερνητικές θέσεις, γεγονός που ωθεί σε εκτιμήσεις περί ενός σαφούς ενδεχομένου επικράτησής τους ανά την ΕΕ κατά τις ευρωεκλογές του επόμενου έτους.

Πρόκειται, όμως, για μία προαναγγελθείσα εξέλιξη. Πρόκειται για την ακρίβεια, κατά τον Γάλλο υπουργό Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ, για τη συνέπεια όλων των φόβων που αναδύονται στην Ευρώπη σχετικά με τη μετανάστευση και την οικονομία. Το απότοκο, δηλαδή, τόσο της αδυναμίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμφωνήσει σε μία ενιαία μεταναστευτική πολιτική, όσο και του γεγονότος ότι επί πολλούς μήνες η Ευρώπη βίωσε το φάσμα του πληθωρισμού και της ακρίβειας, όμοιο του οποίου δεν είχε βιώσει εδώ και δεκαετίες. Ένας καταλυτικός συνδυασμός, που βρίσκεται πολύ κοντά σε όσα έγραφε πριν από πολλές δεκαετίες ο αείμνηστος πανεπιστημιακός Νίκος Πουλαντζάς, αναφερόμενος στις μικροαστικές ρίζες του φασισμού και της ακροδεξιάς, κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, στην Ευρώπη.

Έτσι, λοιπόν, όταν η ΕΕ των 27 αδυνατεί να καταλήξει σε ενιαία πολιτική για το μεταναστευτικό, με την Ιταλία να προχωρά σε «συνεννόηση» με την Αλβανία για τη «φιλοξενία» μεταναστών που φθάνουν σε ιταλικά εδάφη και τις Πολωνία και Ουγγαρία να εμμένουν στις ενστάσεις τους για τον επιμερισμό του βάρους της μετανάστευσης, ενώ διογκώνονται οι ισλαμιστικές τάσεις ακόμη και στην καρδιά της Ευρώπης, πώς να μη δημιουργηθούν τάσεις αντίδρασης;

Αντίστοιχα, όταν ο πληθωρισμός απειλεί εκείνους που διαθέτουν τα λιγότερα και πρώτοι κινδυνεύουν από το αυξανόμενο κόστος ζωής, ίσως γίνουν ευχερέστερα κατανοητά τα αίτια της παρούσας στροφής προς τα άκρα και δη εκείνα της δεξιάς, που ούτως ή άλλως υποθάλπει μία αντιμεταναστευτική ατζέντα.

Κατά πόσον αυτή η στροφή θα βρει, λοιπόν, εύφορο έδαφος για να καρποφορήσει περαιτέρω, έγκειται σε μεγάλο βαθμό στην αποκατάσταση του αισθήματος ασφάλειας, οικονομικής και κοινωνικής, μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών. Εάν οι κυβερνήσεις τους θα σταθούν ικανές να τους την προσφέρουν είναι μία άλλη συζήτηση, ωστόσο.