Η ακρίβεια και οι συνταγές από το χθες

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Εδώ και περίπου δύο χρόνια, το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νοικοκυριά είναι η ακρίβεια. Το αυξανόμενο κόστος ζωής οδηγεί σε ασφυξία τα μεσαία και βεβαίως τα οικονομικά αδύναμα νοικοκυριά και παρά τη σταδιακή αποκλιμάκωση του δείκτη τιμών καταναλωτή, ο οποίος για τον μήνα Σεπτέμβριο διαμορφώθηκε στο 1,6%, ο πληθωρισμός στα τρόφιμα παραμένει υψηλός (9,4%).

Υπό το φως αυτού του συνεχιζόμενου «πονοκεφάλου», η κυβέρνηση επανέλαβε χθες τρεις δράσεις στις οποίες δηλώνει ότι στηρίζει την προσπάθειά της για την καταπολέμηση του φαινομένου.

Οι τρεις παρεμβάσεις, όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Π. Μαρινάκης, αφορούν, πρώτον, στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών -με αναφορά κυρίως στις αυξήσεις 10,5% στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και στην αύξηση του αφορολόγητου για οικογένειες με παιδιά-, δεύτερον, σε μέτρα όπως η «μόνιμη μείωση τιμής» συγκεκριμένων προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ και τρίτον, σε αγορανομικούς ελέγχους.

Πρόκειται, ωστόσο, για μία μάχη η οποία ελάχιστα έχει αποδώσει κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας. Αντίστοιχα μέτρα όπως το «καλάθι του νοικοκυριού» για τη συγκράτηση των τιμών ή ακόμη και οι οριζόντιες επιδοτήσεις όπως το «market pass», προφανώς, δεν κατόρθωσαν να αναχαιτίσουν τις αυξήσεις τιμών, ιδίως στα τρόφιμα και ελάχιστα επέδρασαν στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.

Όταν, όμως, οι τιμές παραμένουν αυξανόμενες στην Ελλάδα, ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είτε υποχωρούν είτε δεν αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό, είναι σαφές ότι το πρόβλημα είναι δομικού χαρακτήρα.

Δίχως αμφιβολία, τόσο η εκτόξευση των ενεργειακών τιμών όσο και ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρέασαν την προμηθευτική αλυσίδα και συνέτειναν στην αύξηση των τιμών, γενικώς και ειδικά στα τρόφιμα. Ωστόσο, πλέον, δεν είμαστε εκεί. Η παγκόσμια ενεργειακή αγορά εμφανίζει σχετική σταθερότητα, παρά την ανάφλεξη στη Μ. Ανατολή και η λειτουργία της αγοράς σιτηρών επίσης έχει αποκατασταθεί σε κάποιο βαθμό, παρά τις εξελίξεις στο Ουκρανικό ζήτημα.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, ελάχιστη αμφιβολία υπάρχει ότι πέραν της παραμέτρου του «εισαγόμενου πληθωρισμού», για την ακρίβεια μερίδιο της ευθύνης φέρει και ο τρόπος λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, γεγονός στο οποίο η κυβέρνηση Μητσοτάκη ανέτειλε μόνον εσχάτως, εξαγγέλλοντας «μάχη» κατά των πολυεθνικών.

Η πραγματική μάχη, ωστόσο, αφορά στα θεμέλια του συστήματος και είναι διττή. Έγκειται, αφενός, στους όρους διαφάνειας υπό τους οποίους λειτουργεί το εισαγωγικό εμπόριο και δη, όπως ορθά εκτιμά το επιτελείο του Υπουργείου Ανάπτυξης, στις πολυεθνικές, αφετέρου, στην απουσία όρων υγιούς ανταγωνισμού στην ίδια την αγορά.

Στις εποχές των «παχέων αγελάδων», προβλήματα όπως αυτά δεν είναι τόσο ευδιάκριτα. Πλέον, όμως, κυριαρχούν στην καθημερινότητα των πολιτών και καλούν για άμεση αντιμετώπιση.

Πρόκειται για μία μάχη την οποία η παρούσα κυβέρνηση έχει συστηματικά αρνηθεί να δώσει, είτε περιοριζόμενη στην πρακτική των σποραδικών ελέγχων μέσω της νεοσυσταθείσας Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου Αγοράς (ΔΙ.Μ.Ε.Α.), το αποτέλεσμα των οποίων πρέπει να θεωρείται μάλλον αποσπασματικό και ως εκ τούτου ανεπαρκές, είτε παραπέμποντας στην Επιτροπή Ανταγωνισμού ως μόνη αρμόδια να ελέγξει την αγορά.

Δίχως, όμως, πραγματικό έλεγχο των όρων ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά, ας μην αναμένουμε αναχαίτιση της αυξητικής τάσης των τιμών ή πολύ περισσότερο αποκλιμάκωσή τους. Το έδαφος ήταν και παραμένει εύφορο για κάθε είδους πρακτικές αισχροκέρδειας και φυσικά για τη συνέχιση των δεινών του ελληνικού νοικοκυριού.