Κράτος δικαίου, ΕΕ και Βαλκάνια

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Με δύο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις, αυτήν της κράτησης του εκλεγέντος δημάρχου Χειμάρρας, Φρ. Μπελέρη στην Αλβανία και εκείνην της προφυλάκισης των Κροατών χούλιγκανς στην Ελλάδα, η έννοια του κράτους δικαίου και δη στις χώρες της Βαλκανικής, εμφανίζεται να έχει γίνει για ακόμη μία φορά “κουβάρι”.

Πρόκειται δε για ένα “κουβάρι” το οποίο συχνά παραμένει “μπλεγμένο” και στη χώρα μας, υπό το φως της βραδύτητας από την οποία χαρακτηρίζεται η διαδικασία απονομής δικαιοσύνης στην Ελλάδα αλλά του ρόλου που ενίοτε διαδραματίζουμε στο μεταναστευτικό.

Είναι πολιτικά -κατά των εκεί αντιπάλων του- ή εντέλει λαϊκιστικού χαρακτήρα, τα κίνητρα της νέας επίθεσης που εξαπέλυσε κατά της Ελλάδας,  ο Ζόραν Μιλάνοβιτς, σχετικά με την προφυλάκιση των συμπατριωτών του στη χώρα μας ή κρίνει “εξ ιδίων τα αλλότρια” ο πρόεδρος της Κροατίας, ενός κράτους πλήρους μέλους της ΕΕ;

Αντίστοιχα, πόσο προσχηματική μπορεί να θεωρηθεί η “διάρρηξη των ιματίων”, στην οποία προχώρησε ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Ε. Ράμα ως προς τους λόγους για τους οποίους πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στη Χειμάρρα, με τη συμμετοχή και των δημάρχων Αθήνας και Θεσσαλονίκης, Κώστα Μπακογιάννη και Κωνσταντίνου Ζέρβα, υπό το φως της συνεχιζόμενης κράτησης του εκλεγέντος μειονοτικού δημάρχου Χειμάρρας Φρ. Μπελέρη και της συνεπακόλουθης αδυναμίας του να αναλάβει τα καθήκοντά του;

Συνάδει με την ύπαρξη κράτους δικαίου στην βόρειο γείτονά μας ότι τρεις μήνες μετά τη σύλληψη του Φ. Μπελέρη για απόπειρα εξαγοράς ψήφων, οι αλβανικές δικαστικές αρχές εξακολουθούν να τον κρατούν προφυλακισμένο χωρίς να έχουν ορίσει δικάσιμο, ούτε καν να του έχουν απαγγείλει επισήμως κατηγορίες;

Όταν όλα αυτά, δε, σημειώνονται είτε σε πλήρη κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Ελλάδα και η Κροατία, είτε σε υπό ένταξη, όπως η Αλβανία, σε τι συμπέρασμα πρέπει να οδηγηθούν οι πολίτες της ΕΕ ή ακόμη και οποιασδήποτε τρίτης χώρας, ως προς την ύπαρξη κράτους δικαίου στην ΕΕ;

Κοντολογίς, πέραν της καταφυγής στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) ή στο συχνά αυστηρότερο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, (ΕΔΔΑ), στο πλαίσιο κατά κανόνα πολύχρονων διαδικασιών, ποια είναι τα θεσμικά εχέγγυα που προσφέρει η ΕΕ για την διασφάλιση της ύπαρξης κράτους δικαίου στην επικράτειά της;

Όταν όμως παρέχεται έδαφος αμφισβήτησης των πλέον θεμελιωδών κανόνων επί των οποίων εδράζεται η ύπαρξη της ΕΕ, όπως το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη ή της ύπαρξης ισονομίας, ποιο μπορεί να είναι το μέλλον της;

Τίποτε εξ όλων αυτών, όμως, δεν εμφανίστηκε εν κενώ.

Η ιδιαίτερα ανεκτική στάση που έχει τηρήσει έως τώρα η ΕΕ, κυρίως έναντι της Ουγγαρίας αλλά και της Πολωνίας, αμφότερες των οποίων κατηγορούνται για προβλήματα “σε σχέση με το κράτος δικαίου και τις ευρωπαϊκές αξίες”, μπορεί να χαρακτηριστεί και ως προάγγελος ύπαρξης αντίστοιχων προβλημάτων και σε άλλα κράτη μέλη.

Για την ακρίβεια, αυτή η ανεκτικότητα συνιστά το χειρότερο δυνατό μήνυμα που θα ήταν σε θέση να εκπέμψει η ΕΕ ως προς την αποφασιστικότητά της να επιβάλλει συνθήκες ισονομίας και διαφύλαξης των θεμελιωδών αξιών της, τόσο προς τα μέλη της όσο και προς οποιονδήποτε τρίτο.

Χαιρετισμός στη συγκέντρωση της Χειμάρρας για την απελευθέρωση και την ανάληψη καθηκόντων του Φρέντι Μπελέρη.

Ευρώπη σημαίνει δημοκρατία, κράτος δικαίου, ελευθερία του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι.

Κανόνες βάσης για όλους όσοι θέλουν να γίνουν μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας. pic.twitter.com/P41s1IMB6o

— Margaritis Schinas (@MargSchinas) August 14, 2023

Όσο συμπαθή, ενδεχομένως και “θεάρεστα” κι αν είναι, δε, τα μηνύματα που απευθύνει μέσω κοινωνικών δικτύων ο κοινοτικός Επίτροπος Μαργαρίτης Σχοινάς περί της ανάγκης συμμόρφωσης της Αλβανίας με το κοινοτικό κεκτημένο και τις αξίες της ΕΕ, δεν αρκούν υπό το φως της συνολικής εικόνας που παρουσιάζει το κράτος δικαίου σε σειρά κρατών μελών της ΕΕ.

Απαιτούνται πρωτοβουλίες με στόχευση και όραμα. Ποιος θα τις αναλάβει;