Ο δύσκολος δρόμος της απαγόρευσης κομμάτων

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Το λεπτό και μάλλον ολισθηρό έδαφος επί του οποίου εδράζεται η ρύθμιση με την οποία δρομολογείται ο αποκλεισμός νεοναζιστικών μορφωμάτων που σχετίζονται με καταδίκους όπως ο Ηλίας Κασιδιάρης, βρίσκεται από χθες σε κοινή θέα.

"Στο εξής δεν θα μπορούν να συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία σχήματα που έχουν ως ουσιαστικό αρχηγό κάποιον που έχει καταδικαστεί ως εγκληματίας", ανέφερε σε ανάρτηση του στο Τwitter ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στην τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή και εμποδίζει τους καταδικασμένους ως εγκληματίες να διεκδικούν την ψήφο των πολιτών ως τυπικοί ή άτυποι επικεφαλής πολιτικών σχημάτων.  "Αυτό προφανώς θα κρίνεται από τον Άρειο Πάγο, ο οποίος είναι και ο αρμόδιος κατά το Σύνταγμα να ανακηρύσσει τα υποψήφια κόμματα", πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης.

Τα πράγματα, όμως, μάλλον δεν είναι τόσο απλά.

Στο κείμενο της τροπολογίας που αναμένεται να συζητηθεί την προσεχή Τρίτη στην Βουλή, ευλόγως, δεν υπάρχει ευθεία αναφορά σε “ναζιστικά” ή μη μορφώματα, όπως διακαώς επιθυμούσε τμήμα της αντιπολίτευσης εκφράζοντας τις ανησυχίες του για το ενδεχόμενο “γενίκευσης” της ρύθμισης και στο άλλο άκρο του πολιτικού φάσματος. Τυχόν αναφορά σε πολιτικούς χαρακτηρισμούς θα ισοδυναμούσε με δίωξη ιδεολογικού χαρακτήρα, γεγονός, προφανώς, “αδιανόητο” για μία δημοκρατία δυτικού τύπου.

Αντίθετα, η ρύθμιση “κλειδί” της τροπολογίας άπτεται της έννοιας της “πραγματικής ηγεσίας” του εν λόγω “κόμματος”. Της περίπτωσης δηλαδή, που η ηγεσία ενός κόμματος ασκείται από πρόσωπο άλλο εκείνου που κατέχει τυπικά την θέση του προέδρου του κόμματος. Του πραγματικού ηγέτη έναντι του “αχυρανθρώπου”, ο οποίος ασκεί μόνον εικονική ηγεσία.

Εναπόκειται, δε, βάσει της προτεινόμενης ρύθμισης ο προσδιορισμός αυτής της “πραγματικής ηγεσίας” στον Άρειο Πάγο, όπως δήλωσε και ο φίλτατος κ. Μητσοτάκης.

Έτσι, λοιπόν, αν και το όλο σχέδιο εδράζεται επί ήδη υφιστάμενης διάταξης (άρθρο 92 του ν.4804/2021) η οποία έτυχε ευρείας πλειοψηφίας στην Βουλή, καθώς προέβλεπε ότι δικαίωμα κατάρτισης συνδυασμών δεν έχουν τα πολιτικά κόμματα των οποίων ο πρόεδρος, ο γενικός γραμματέας, τα μέλη της διοικούσας επιτροπής και ο νόμιμος εκπρόσωπος έχουν καταδικασθεί σε κάθειρξη για ορισμένα αδικήματα σε βάρος της πολιτείας, -κάτι που αποδεικνυόταν ευχερώς - τούτο επεκτείνεται ώστε να συμπεριλάβει και την πρόβλεψη περί πραγματικής ηγεσίας, η οποία προφανώς περιπλέκει τα πράγματα.

Τα περιπλέκει, δε, ως προς δύο τινά. Πρώτον, στο να καταδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι όντως ασκείται η πραγματική ηγεσία του εν λόγω κόμματος από κάποιον ο οποίος έχει καταδικαστεί όπως περιγράφεται στο νομοθέτημα και δεύτερον, τούτο να γίνει κατά τρόπο συντεταγμένο, ο οποίος να συνάδει με τον ισχύοντα νομικό πολιτισμό μας.

Με άλλα λόγια να μην γίνει με συνοπτικές διαδικασίες, αλλά και τον προσήκοντα τρόπο. Πώς ακριβώς εξασφαλίζεται τούτο, στην περίπτωση κατά την οποία ένα κόμμα θα προστρέξει την “ύστατη ώρα” ενώπιον του Αρείου Πάγου, ώστε να συμμετάσχει στις εκλογές, δεν είναι σαφές.

Δημιουργείται, δηλαδή, ένα ενδεχομένως σαθρό νομικό υπόβαθρο, επί του οποίου -δυνητικά- θα είναι πιθανή η αμφισβήτηση έως και της νομιμότητας αποκλεισμού ενός κομματικού σχηματισμού από τις εκλογές και άρα  -ενδεχομένως- και η τελική έκβασή τους.

Όλα αυτά, δε, όταν στόχος του εγχειρήματος είναι “περισσότερη δημοκρατία” και πάντως “αποκλεισμός των εγκληματιών” (διάβαζε ναζιστών)…