Η χαμένη γοητεία της Τουρκίας

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Μήνυμα δίχως δυνατότητα παρερμηνείας απέστειλαν οι ΗΠΑ στην Άγκυρα την προηγουμένη εβδομάδα, πραγματοποιώντας κοινή αεροπορική άσκηση με την Κυπριακή Δημοκρατία στους ουρανούς των κατεχομένων.

Πρόκειται για πρωτοφανή κίνηση εκ μέρους της Ουάσινγκτον -μετά το 1974- και σαφή ένδειξη της τροπής που μπορεί να λάβει η στάση των ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας, σε περίπτωση που συνεχιστεί η απομάκρυνση της τελευταίας από τη Δύση.

Σημειώνεται δε στον απόηχο της πρόσφατης άρσης του αμερικανικού εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο, που τόσο θορύβησε την Άγκυρα, αλλά και της αναβάθμισης της παρουσίας των αμερικανικών δυνάμεων στην Ελλάδα, από τη Σούδα έως την Αλεξανδρούπολη, η οποία επίσης προκαλεί εκνευρισμό στη γείτονα.

Η κοινή άσκηση Κύπρου-ΗΠΑ, η οποία αφορούσε τα προηγμένης τεχνολογίας αμερικανικά μαχητικά F-22, πάνω από τα κατεχόμενα, διεξήχθη, σύμφωνα με την Καθημερινή της Κύπρου, με άδειες που εξασφάλισε η αμερικανική πλευρά από τα αρμόδια όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον ζήτησε και έλαβε τις σχετικές άδειες υπερπτήσεων και διεξαγωγής της άσκησης σε συνεννόηση και κατ’ αποκλειστικότητα από τη Δημοκρατία της Κύπρου, προκειμένου να χρησιμοποιήσει εναέριο χώρο που είναι στη δικαιοδοσία της, ασχέτως εάν αυτός αφορούσε τα κατεχόμενα από την Τουρκία εδάφη, συνιστά μήνυμα που δεν μπορεί να αγνοηθεί από την Άγκυρα.

Η σημειολογία του μάλιστα καθίσταται εντονότερη, εάν προσμετρηθεί ότι τα συγκεκριμένα μαχητικά αεροσκάφη όχι μόνο προσέγγισαν την περιοχή άσκησης βάσει ΝΟΤΑΜ που εξέδωσε το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης της Κύπρου, αλλά και ότι απογειώθηκαν από την αεροπορική βάση της Σούδας στην Κρήτη, αναβιώνοντας έτσι, υπό μία έννοια και σε μία μάλλον ιδιόρρυθμη τροπή της ιστορίας, τον ενιαίο αμυντικό χώρο Ελλάδας-Κύπρου.

Με άλλα λόγια, οι ΗΠΑ εμφανίζονται να αγνόησαν εντελώς μια χώρα σύμμαχό τους στο ΝΑΤΟ και οικοδεσπότη πυρηνικών τους εγκαταστάσεων, χάριν μιας χώρας η οποία τελεί κατά ένα μέρος υπό κατοχή από την Τουρκία και δεν είναι καν μέλος του ΝΑΤΟ.

Δίχως αμφιβολία, η εξέλιξη συνδέεται άμεσα με την κόπωση που έχει αρχίσει να εμφανίζει η Δύση έναντι της Τουρκίας και των ασκήσεων ισορροπίας της μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Μολονότι η Τουρκία διατηρεί την ελκυστικότητά της ως συμμάχου χώρας, χάρη στη γεωπολιτική της θέση, στον όγκο των δυνάμεών της και στο ειδικό της βάρος στην περιοχή, δεν ανταποκρίνεται πλήρως στον ρόλο της ως συμμάχου, εκτιμούν δυτικοί αναλυτές, απαριθμώντας σειρά λόγων ως προς αυτό. Από την άρνησή της να συνταχθεί με τις δυτικές κυρώσεις έναντι της Ρωσίας έως τις προκλήσεις στις οποίες προχωρά έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά βεβαίως και τις κινήσεις της με το Ιράν καθώς και τη στρατιωτική παρουσία της σε σειρά μετώπων, η Τουρκία εμφανίζεται σταθερά απομακρυνόμενη από το δυτικό στρατόπεδο.

Μολονότι και κατά το παρελθόν έχει επιδείξει αντίστοιχες πρακτικές, όπως για παράδειγμα οι επανειλημμένες απειλές της για τον τερματισμό χρήσης της βάσης του Ιντσιρλίκ από τις αμερικανικές δυνάμεις και η απαγόρευση χρησιμοποίησής της ως ενδιάμεσου σταθμού κατά τον πόλεμο στο Ιράκ, η σημερινή της στάση έναντι της Δύσης δεν έχει προηγούμενο.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, η ανάπτυξη «εναλλακτικών λύσεων» για τη βορειοατλαντική συμμαχία αλλά και η έμπρακτη αποστολή μηνυμάτων ως προς αυτό στην Τουρκία εμφανίζεται να κρίθηκε σκόπιμη.