Η Ευρώπη, η ενέργεια και το σκοτσέζικο ντους

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Στον απόηχο της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, η Ε.Ε. βρίσκεται αντιμέτωπη με αυξανόμενο πληθωρισμό (σύμφωνα με την Κομισιόν, ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί το 2022 σε 6,1% στην Ευρωζώνη και σε 6,8% στην ΕΕ), διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, καθώς και αυξανόμενες ενεργειακές τιμές, που ήδη επιδρούν αρνητικά στον ρυθμό ανάπτυξής της.

Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της Κομισιόν, η ανάπτυξη θα διαμορφωθεί εφέτος στην Ευρωζώνη στο 2,7% έναντι αρχικής πρόβλεψης 4%.

Παράλληλα, σαφείς είναι οι δημοσιονομικές πιέσεις που ήδη ασκούνται στα κράτη-μέλη, ως αποτέλεσμα της επεκτατικής (διάβαζε επιδοματικής) πολιτικής που ακολούθησαν στη διάρκεια της πανδημίας και εξακολουθούν να τηρούν για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, γεγονός που οδήγησε πρόσφατα τον αρμόδιο κοινοτικό επίτροπο Πάολο Τζεντιλόνι να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, ιδίως προς τα υπερχρεωμένα κράτη-μέλη της ευρωζώνης όπως η Ελλάδα.

Υπό το φως όλων αυτών αλλά και με δεδομένη την επικείμενη αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ ως απόρροια του καλπάζοντος πληθωρισμού, η ΕΕ «απάντησε» χθες στην κρίση «επανεφευρίσκοντας» το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) ως τη βασική πηγή των πόρων που θα αξιοποιηθούν για τη χρηματοδότηση του REPowerEU, δηλαδή, του σχεδίου ενεργειακής ασφάλειας που προτείνει η Κομισιόν για την ταχύτερη απεξάρτηση της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.

Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η φιλτάτη πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναφορικά με την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, τα κράτη-μέλη της ΕΕ μπορούν να αξιοποιήσουν κονδύλι της τάξης των 225 δισ. ευρώ από τα αδιάθετα των δανείων του RRF καθώς και πόρους ύψους περίπου 20 δισ. ευρώ από το σύστημα δημοπρασιών ρύπων, καθώς και ποσά από άλλους κοινοτικούς πόρους, ώστε να προωθήσουν μια σειρά από δράσεις προς αυτό τον σκοπό. «Κινητοποιούμε κοντά στα 300 δισ. ευρώ. Περίπου 72 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 225 δισ. ευρώ σε δάνεια», είπε χαρακτηριστικά.

Βεβαίως, μέσω αυτών των δράσεων, οι οποίες επί της ουσίας λαμβάνουν και τη μορφή δημοσιονομικών παρεμβάσεων στην οικονομία, καθώς αφορούν σε έργα που θα τροφοδοτήσουν την ανάπτυξη, ελπίζεται ότι θα επιταχυνθεί και ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της ΕΕ.

Στην ουσία, όμως, όλη αυτή η υπόθεση συνιστά ένα ημίμετρο. Πρώτον, διότι αυτοί οι πόροι ήδη προβλέπονταν και δεν αφορούν σε «φρέσκο χρήμα» που θα εισρεύσει στην ευρωπαϊκή οικονομία και δεύτερον, διότι θεωρείται αμφίβολο ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή εξάρτηση που έχει σήμερα η ΕΕ στη Ρωσία.

Πρόσφατα, από την ίδια στήλη είχαμε αναφερθεί στη διπλή εξάρτηση που έχει η Ευρώπη, κατά τρόπο απολύτως οξύμωρο,  έναντι των ΗΠΑ αλλά και της Ρωσίας. Για την ασφάλειά της και την ενεργειακή της επάρκεια, αντιστοίχως.

Το νέο πακέτο προτάσεων που παρουσίασε χθες η πρόεδρος της Κομισιόν όχι μόνο δεν αντιμετωπίζει αυτό το διττό έλλειμμα της ΕΕ, καθώς ακόμη και για τον τομέα της ενέργειας αξιοποιεί υφιστάμενους πόρους, αλλά συνιστά επί της ουσίας εμπαιγμό, καθώς σε ό,τι αφορά στην ασφάλεια παραπέμπει σε δαπάνες που τα ίδια τα κράτη-μέλη θα κάνουν για την ενίσχυση της άμυνάς τους. «Τα κράτη-μέλη ανακοίνωσαν επιπλέον 200 δισεκατομμύρια ευρώ για αμυντικές δαπάνες τα επόμενα χρόνια», σημείωσε χαρακτηριστικά η φιλτάτη Ούρσουλα!

Τι καταφέρνει, όμως έτσι η ΕΕ, εκτός από το να επιβεβαιώνει το αδιέξοδο στο οποίο έχει προσκρούσει αναφορικά με την περαιτέρω, πολιτική και λοιπή ενοποίησή της; Κάτι το οποίο εξάλλου επιβεβαίωσε πρόσφατα και ο άτυπος ηγήτωρ της ΕΕ, η Γερμανία, δια στόματος του υπουργού Οικονομικών της, Κρίστιαν Λίντνερ,  ο οποίος απέκλεισε για πολλοστή φορά το ενδεχόμενο περαιτέρω αμοιβαιοποίησης χρέους…

Πόσο μακριά μπορεί να πάει έτσι η ΕΕ, αντιμέτωπη με την «τέλεια καταιγίδα»;