Η Ευρώπη κυνηγάει την ουρά της

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Στην άτυπη πρωτεύουσα της Ε.Ε., το Βερολίνο, διεξάγεται αυτές τις ημέρες η «Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης». Ένας άτυπος διάλογος μεταξύ πολιτών, ευρωβουλευτών, μελών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εθνικών εκπροσώπων, που ελπίζεται να οδηγήσει σε προτάσεις ως προς το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αναμφίβολα, είναι μία πρωτοβουλία που όφειλε να υπάρξει, υπό το φως των ελλειμμάτων με τα οποία εξακολουθεί να στέκεται αντιμέτωπη η ΕΕ αλλά και του διάχυτου ευρωσκεπτικισμού που έχει εκδηλωθεί και που οδήγησε ήδη στην έξοδο ενός κράτους, του Ηνωμένου Βασιλείου, από την ομήγυρη των μελών της ΕΕ.

Περισσότερες πληροφορίες ως προς το είδος του διαλόγου που αναπτύσσεται και τις δυνατότητες συμμετοχής σε αυτόν μπορείτε να βρείτε εδώ και του τρόπου με τον οποίο θα αξιοποιηθούν τα όποια συμπεράσματα, εδώ. 

Όπως κι αν έχει αυτή η υπόθεση, στο περιθώριο των χθεσινών εργασιών της Διάσκεψης, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Διάσκεψης Μάνφρεντ Βέμπερ, απευθυνόμενος προς εκπροσώπους του Τύπου, υποστήριξε, μεταξύ άλλων, αφενός ότι «η Ευρώπη χρειάζεται ένα νέο αφήγημα», αφετέρου, ότι ναι μεν νομοθετεί  -«η Ευρώπη είναι μία νομοθετική μηχανή», είπε χαρακτηριστικά- αλλά ότι δεν έχει την απαραίτητη εκτελεστική εξουσία να αντιμετωπίσει τα διάφορα ζητήματα στην πράξη.

Ως προς την ανάγκη ενός νέου αφηγήματος, η οποία είναι ιδιαίτερα εμφανής κυρίως στις νεότερες ηλικίες, ο Γερμανός Χριστιανοδημοκράτης πολιτικός υποστήριξε ότι τούτο θα έπρεπε να είναι «ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής» και η υπεράσπισή του. Ως προς το έτερο σκέλος, δε, αυτό της δράσης έναντι των διαφόρων ζητημάτων που αναφύονται, υποστήριξε ότι απαιτείται ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της.

Συμπαθή, ενδεχομένως, όλα αυτά, πλην όμως αφορούν μόνο τη μισή αλήθεια.

Το κύριο αφήγημα επί του οποίου οικοδομήθηκε, σε διάφορα στάδια, η ΕΕ μετά τον πόλεμο, αφορούσε πρώτον την επικράτηση της ειρήνης στη Γηραιά Ηπειρο, κατά τρόπο βιώσιμο, μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους, στους οποίους πρωτοστάτησε η Γερμανία και τους ποταμούς αίματος που τους συνόδευσαν, και δεύτερον, την προάσπιση αρχών και αξιών, οι οποίες βρίσκονται στα θεμέλια αυτής της ενώσεως. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ελευθερία, η δημοκρατία, η ισότητα, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οδός, δε, για την επίτευξη αυτού του σκοπού επιλέχθηκε το εμπόριο και η σύσφιγξη των οικονομικών δεσμών.

Εάν η «προάσπιση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής» συνιστά ένα ελκυστικότερο αφήγημα, όπως υποστηρίζει ο κ. Βέμπερ, είναι κάτι ανοικτό σε διάλογο βεβαίως. Οι πιθανότητες, όμως, είναι μάλλον εναντίον του, εάν εκτιμήσει κανείς την αξία της -απουσίας πολέμου- τα τελευταία 80 χρόνια στην Ευρώπη ή, τουλάχιστον, στα εδάφη της ΕΕ. Όπως επίσης, εάν συνυπολογίσει το ανυπολόγιστο κόστος της απουσίας αυτών των αρχών και αξιών, σε άλλα τμήματα του πλανήτη.

Εκεί, ωστόσο, που σαφώς υπολείπεται του ζητούμενου η ΕΕ είναι η βούληση για «κάτι παραπάνω». Στο πέρασμα, δηλαδή, από τις «αρχές και αξίες» στην έμπρακτη προάσπισή τους, τόσο έναντι εξωτερικών εχθρών όσο και εσωτερικών.

Από την προφανή, υπό τις παρούσες περιστάσεις, αντιπαράθεση αρχών έναντι κρατών όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία (ή ακόμη και η Γερμανία) που επιδιώκουν ή τουλάχιστον υπεραμύνονται της υπερίσχυσης του εθνικού έναντι του κοινοτικού δικαίου, έως τη μνημειώδη καθυστέρηση στην αντιμετώπιση -κατά τρόπο ενιαίο- της μεταναστευτικής κρίσης, της ασφάλειας των ευρωπαϊκών συνόρων, της πανδημίας ή ακόμη και της πιστωτικής και οικονομικής κρίσης νωρίτερα, η ΕΕ έχει φανεί όχι μόνον κατώτερη των περιστάσεων αλλά αδύναμη να χαράξει ενιαία στάση και πολιτική.

Ακόμη και σήμερα, ποια είναι η ενιαία πολιτική που τηρεί η ΕΕ έναντι του μεταναστευτικού ζητήματος; Αντίστοιχα, στο θέμα της πανδημίας, το κάθε κράτος-μέλος εμφανίζεται να τηρεί τους δικούς του κανόνες και να προωθεί τις δικές του προτεραιότητες ενώ στο ένα πράγμα που υπήρξε ομοφωνία (ομολογουμένως με αξιοθαύμαστη ταχύτητα) στο Ταμείο Ανασυγκρότησης, ακόμη να υπάρξει ροή χρήματος…

Ας μη γελιόμαστε, φίλτατοι. Ο φίλτατος Βέμπερ ορθά εντοπίζει ορισμένα ζητήματα αλλά η αντιμετώπισή τους απαιτεί να λέμε όλη την αλήθεια και όχι κάποια τμήματά της. Αυτή δε είναι ότι η Ευρώπη ακόμη δεν έχει τη βούληση να αντιμετωπίσει κατά τρόπο υπερεθνικό, ζητήματα που διαχειρίζονται σήμερα τα κράτη-μέλη της, βάσει εθνικών σκοπιμοτήτων.

Εάν δεν βρει, δε, αυτή τη βούληση, τα λοιπά είναι απλά φληναφήματα.