Χτίζοντας το τείχος… ανοησίας

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Εάν η ανθρωπότητα έχει όντως κάποια ελπίδα να εξέλθει από την πανδημία που την πλήττει, αυτή, δίχως άλλο, εντοπίζεται στους εμβολιασμούς και στο τείχος ανοσίας που ελπίζεται ότι θα ορθώσουν.

Τα διαγνωστικά τεστ και η απομόνωση, όπως έχει καταδειχθεί, μπορούν να μας οδηγήσουν μόνον έως ένα τμήμα του δρόμου που πρέπει να διανύσουμε, αλλά στο τέλος αυτής της περιπέτειας μπορούμε να φθάσουμε μόνον μέσω των εμβολίων, ελλείψει αποτελεσματικής θεραπείας για τη νόσο Covid-19.

Αυτήν την οδό, ωστόσο, αρνείται να ακολουθήσει σήμερα περίπου ο ένας στους 4 Ευρωπαίους πολίτες (ή ποσοστό 27%), όπως κατέδειξε έρευνα του Eurofound -οργανισμού της Ε.Ε. για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας.

Όπως επισημαίνεται, λοιπόν, και σε πρόσφατο δημοσίευμα του Euro2day.gr, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, μόνο το 64% των Ευρωπαίων πολιτών δηλώνουν πως είναι «πολύ πιθανό» ή «μάλλον πιθανό» να κάνουν το εμβόλιο για την Covid-19. Στον αντίποδα, πάνω από ένας στους τέσσερις ερωτηθέντες (27%) δηλώνει πως είναι «απίθανο» ή «μάλλον απίθανο» να εμβολιαστεί.

Η ίδια έρευνα παραθέτει και ορισμένους εκ των λόγων που επικαλούνται «αρνητές» του εμβολίου, όπως και κοινωνικές και ηλικιακές διαφοροποιήσεις μεταξύ αυτών και όσων είναι πρόθυμοι να εμβολιαστούν. Ένα, όμως, από τα πλέον ενδιαφέροντα ευρήματα αυτής της έρευνας αφορά τις πηγές άντλησης πληροφόρησης που χρησιμοποιεί η κάθε ομάδα, ώστε να μορφώσει γνώμη περί τα πράγματα. Ποιον εμπιστεύεται, με άλλα λόγια, για την ενημέρωσή της και κατά προέκταση για τη λήψη αποφάσεων επί διαφόρων θεμάτων.

Σύμφωνα με τα ευρήματα αυτής της έρευνας, λοιπόν, το ποσοστό άρνησης ανεβαίνει στο 40% για όσους δηλώνουν πως έχουν τα κοινωνικά δίκτυα ως κύρια πηγή ενημέρωσής τους. Αντίθετα, όσοι παίρνουν τις πληροφορίες από παραδοσιακές, επαγγελματικές πηγές ενημέρωσης είναι σκεπτικιστές απέναντι στο εμβόλιο σε ποσοστό μόλις 18%.

Με απλά λόγια, η παραπληροφόρηση σκοτώνει. Η ανεξέλεγκτη και ανεπιβεβαίωτη διάχυση πληροφοριών που κυριαρχεί στα κοινωνικά δίκτυα «αξιοποιείται» από ένα σοβαρό ποσοστό των συμπολιτών μας (στην Ελλάδα, το ποσοστό αρνητών διαμορφώνεται σύμφωνα με την ίδια έρευνα στο 26%) και οδηγεί σε αποφάσεις που -όπως η συγκεκριμένη- κονταροχτυπιούνται με όσα υποστηρίζει η επιστήμη. Το κόστος αυτών των αποφάσεων προφανώς δεν επωμίζονται μόνον οι αρνητές των εμβολιασμών αλλά το κοινωνικό σύνολο, καθώς δυσχεραίνεται η ανέγερση αυτού του περίφημου τείχους ανοσίας.

Εάν όμως είναι αυτό το απότοκο της χρήσης των κοινωνικών δικτύων στη διαδικασία διαμόρφωσης γνώμης ακόμη και επί ζητημάτων ζωής και θανάτου, όπως είναι αυτά που αφορούν στον εμβολιασμό, τότε ας μην απορούμε ως προς την επίδραση που έχουν αυτά τα δίκτυα σε ευρύτερα ζητήματα, όπως η επικράτηση ακραίων και δη λαϊκιστικών πολιτικών.

Θα είχε επικρατήσει ο «τραμπισμός» ή άλλες λαϊκιστικές ή εθνολαϊκιστικές δυνάμεις, τόσο ευχερώς, εάν δεν υπήρχαν τα κοινωνικά δίκτυα; Αντίστοιχα, εάν στα κοινωνικά δίκτυα δεν ίσχυαν κανόνες ημι-ανωνυμίας αλλά ο καθείς ήταν υπεύθυνος και υπόλογος για όσα υποστήριζε, θα ήταν τόσο ευχερής η διάδοση παραπληροφόρησης και κατά προέκταση η λήψη αποφάσεων επ’ αυτής;

Υπό τις παρούσες περιστάσεις, πρόκειται, προφανώς, για ρητορικά ερωτήματα, η απάντηση των οποίων δεν βρίσκεται μόνο στην επίκληση του «αντεπιχειρήματος» της ελεύθερης έκφρασης των πολιτών ή της «δημοσιογραφίας του κινητού».

Τα πράγματα έχουν αρχίσει να γίνονται κάπως πιο σοβαρά…