Μία σοβαρή «μπίζνα»

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, είτε στο πλαίσιο της λεγόμενης «οικονομίας διαμοιρασμού», είτε πέραν των ορίων της, αφορούν μία σχετικά νέα, πλην ιδιαίτερα σοβαρή επιχειρηματική δραστηριότητα και ως τέτοια οφείλει να αντιμετωπιστεί και δη εγκαίρως.

Στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας, η Θεσσαλονίκη ήταν ουσιαστικά εκτός του ευρωπαϊκού τουριστικού χάρτη, όπως μαρτυρούν οι τοπικοί άρχοντές της, ενώ πλέον μετρά 3,5 εκατ. διανυκτερεύσεις ετησίως, από τις οποίες το 1 εκατ. αφορά καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, που την αιμοδοτούν με 1,34 εκατ. ευρώ μηνιαία.

Στον αντίποδα, στη «ναυαρχίδα» του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, τη Σαντορίνη, αναζητούνται τρόποι να μπει φρένο σε αυτή τη δραστηριότητα, καθώς ήδη διαπιστώνεται κορεσμός από πλευράς υποδομών, εξαιτίας της αύξησης των επισκεπτών και συνάμα έντονα προβλήματα εξεύρεσης στέγης για την κάλυψη των αναγκών όσων απασχολούνται στο νησί σε εποχική βάση αλλά και στους τομείς της παιδείας, της υγείας κ.λπ.

Στην Αθήνα, η ένταση με την οποία εισήλθε η συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα αποτυπώνεται στο γεγονός ότι ήδη η κυριότερη ηλεκτρονική πλατφόρμα βραχυχρόνιων μισθώσεων, η Airbnb, μετρά περισσότερα από 7.000 ακίνητα ενώ παρατηρείται θεαματική αύξηση του επιπέδου των μισθωμάτων, κυρίως στο κέντρο της πόλης, αλλά και τόνωσης οικονομικών δραστηριοτήτων που αφορούν στην ανακαίνιση ακινήτων, στο λιανεμπόριο κ.α.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της εταιρείας REMAX, στα Εξάρχεια και στο Κουκάκι παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση, 34% και 35% αντίστοιχα, στο Κολωνάκι 23%, στον Νέο Κόσμο 19% και στη Νεάπολη 20%.

Συνολικά, η αύξηση που παρατηρήθηκε στα ενοίκια του κέντρου της Αθήνας ήταν 20% σε σχέση με πέρυσι και σε μεγάλο βαθμό αποδίδεται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, οι οποίες τείνουν να «εξαφανίσουν» ακίνητα τα οποία παραδοσιακά μισθώνονταν από φοιτητές και χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.

Όπως υποστήριξε εκπρόσωπος της Airbnb, στο πλαίσιο ημερίδας υπό τον τίτλο «Διαμοιράζοντας την τουριστική ανάπτυξη» που διοργάνωσε πρόσφατα ο Δήμος Αθηναίων, μόνον από τη συγκεκριμένη ηλεκτρονική πλατφόρμα, η επίδραση στην ελληνική οικονομία κατά το 2017 ήταν της τάξης των 750 εκατ. ευρώ ενώ εφέτος το επίπεδο αυτό εκτιμάται ότι έχει ήδη καταρριφθεί.

Υπό το πρίσμα όλων αυτών, τα οποία αφορούν μόνον ένα τμήμα της ευρύτερης επίδρασης που έχει η συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα συνολικά στην ελληνική οικονομία και ειδικότερα στο τουριστικό της σκέλος καθώς και στη ζωή όσων διαβιούν σε τουριστικές περιοχές, είναι σαφές ότι το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία της οφείλει να συμπληρωθεί περαιτέρω.

Μολονότι η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας, μόλις τον Αύγουστο εφέτος, εκ μέρους της ΑΑΔΕ, κάλυψε το κενό που υπήρχε στην καταγραφή των εμπλεκόμενων ακινήτων και στη δημιουργία σχετικού μητρώου, σειρά άλλων ζητημάτων -πέραν εκείνου που αφορά σε ενδεχόμενη φοροδιαφυγή- προκύπτουν από τις καταλυτικές επιπτώσεις που έχει αυτή η οικονομική δραστηριότητα, γεγονός το οποίο επισημάνθηκε επανειλημμένως στο πλαίσιο της παραπάνω ημερίδας ακόμη και από τον επικεφαλής της ΑΑΔΕ, Γ. Πιτσιλή, ο οποίος έκανε λόγο για «γκρίζες ζώνες».

Οι κανόνες ανταγωνισμού με τον παραδοσιακό ξενοδοχειακό κλάδο, οι επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες όπου παρατηρείται ένταση αυτής της οικονομικής δραστηριότητας -κατά κανόνα στο αστικό κέντρο-, η εκτόξευση του κόστους στέγασης για φοιτητές και άλλες πληθυσμιακές ομάδες, αποτελούν κρίσιμα ζητήματα, επί των οποίων απουσιάζει διαβούλευση και νομοθετική μέριμνα.

Στο εξωτερικό, δε, τα ίδια ζητήματα οδήγησαν σε εντελώς διαφορετικές οδούς αντιμετώπισης.

Μολονότι στην Ελλάδα η υποχρέωση ανακοίνωσης μισθωμάτων προς τις αρμόδιες φορολογικές αρχές είναι ευθύνη των ιδιοκτητών ακινήτων, στη Δανία, τα σχετικά στοιχεία παρέχονται στις αρχές από την ίδια την Airbnb, στην Ελβετία η ίδια η εταιρεία συλλέγει και αποδίδει τον αναλογούντα φόρο και στην Ισπανία (Βαρκελώνη) έχει τεθεί «πλαφόν» μισθώσεων, με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις να περιορίζονται μόνο στα ήδη αδειοδοτημένα ακίνητα.

Στην Ελλάδα, όπου η συμβολή του τουριστικού κλάδου στη διαμόρφωση του ΑΕΠ καταγράφεται με διψήφια ποσοστά, δεν είναι καιρός να «ανοίξει η κουβέντα» για αυτή την τόσο προσοδοφόρο αλλά και συνάμα «βαριά» οικονομική δραστηριότητα, ώστε να διαμορφωθεί εγκαίρως το προσήκον πλαίσιο λειτουργίας και ανάπτυξής της;