Το ποτήρι… μέχρι το τέλος

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Στην -κατά τα φαινόμενα- αέναη συζήτηση περί «καθαρής ή μη εξόδου» και συνεπακόλουθα υιοθέτησης προληπτικής πιστωτικής γραμμής ή «μαξιλαριού ασφαλείας», ίσως παραβλέπουμε -σκοπίμως ή μη, δεν έχει σημασία- την κυριότερη και πλέον σημαντική παράμετρο: αυτήν της εμπιστοσύνης.

Εάν όλη αυτή η συζήτηση γίνεται σε συνδυασμό με εκείνην περί μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, τούτο συμβαίνει, πολύ απλά, εξαιτίας του σαφούς ελλείμματος εμπιστοσύνης το οποίο εξακολουθούν να τρέφουν έναντι της χώρας μας οι διεθνείς επενδυτές.

Τόσο εκείνοι του «επίσημου» τομέα, δηλαδή οι εταίροι μας, όσο και εκείνοι του ιδιωτικού τομέα, οι  διεθνείς αγορές.

Πρόκειται για ένα έλλειμμα εμπιστοσύνης το οποίο αποτυπώνεται, πρώτον, στην ψαλίδα των αποδόσεων μεταξύ του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου και του αντιστοίχου της Γερμανίας,  που σήμερα στέκει περί το μάλλον απογοητευτικό 4,0-3,75% και δεύτερον, στη συζήτηση που έχει ήδη αρχίσει σχετικά με το είδος της μεταμνημονιακής εποπτείας που θα έχει η χώρα μας και την αιρεσιμότητα (conditionality) η οποία θα διέπει τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.

Οι λόγοι ύπαρξης αυτού του ελλείμματος εμπιστοσύνης, μετά από οκτώ χρόνια πλημμελούς εφαρμογής του μνημονίου και καθυστερήσεων στην υλοποίησή του αλλά και σε σωρεία αξιολογήσεων, όφειλαν να είναι σαφείς.

Εάν, ακόμη, δεν είναι σαφείς, ίσως θα πρέπει -επιπροσθέτως- να αναζητηθούν στη ρητορική που αναπτύσσει η παρούσα κυβέρνηση περί αντιστροφής ορισμένων εκ των μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη συντελεστεί, με αιχμή κυρίως τα εργασιακά, αλλά βεβαίως και στην ανάλογη ρητορική που αναπτύσσει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σχετικά με την ανάγκη αναπροσαρμογής του στόχου περί πρωτογενούς ελλείμματος 3,5% του ΑΕΠ, για την περίοδο έως το 2022. 

Εάν, τώρα, σε αυτή τη συζήτηση προσθέσουμε την τρέχουσα πολιτική ένταση με αφορμή την υπόθεση Novartis και το ενδεχόμενο ο τόπος να οδηγηθεί σε επαναληπτικές εκλογές με εκλογικό σύστημα απλής αναλογικής, είτε επ’ αφορμή της εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας το 2020, είτε νωρίτερα, η παράμετρος της «εμπιστοσύνης» μάλλον φεύγει από το… παράθυρο και τη θέση της παίρνουν οι ανησυχίες περί πολιτικής αστάθειας και άρα «περιπλοκών» στην εφαρμογή των συμπεφωνημένων… 

Η χώρα μας, δε, σαφώς δεν είναι Γερμανία και ακόμη ακόμη, δεν είναι καν… Ιταλία, οι θεσμοί των οποίων λειτουργούν περίπου «αυτοδικαίως» και με σαφώς μεγαλύτερη αυτονομία έναντι των δικών μας, έχοντας την ισχύ να διατηρήσουν την κρατική μηχανή «όρθια» παρά τις όποιες καθυστερήσεις στον σχηματισμό κυβέρνησης.

Υπό το πρίσμα αυτό, η «καθαρότερη» δυνατή έξοδος από το μνημόνιο θα όφειλε να εδράζεται σε μία συμφωνία διακομματικού χαρακτήρα ή τουλάχιστον μεταξύ των κυριοτέρων πολιτικών δυνάμεων του τόπου, βάσει της οποίας η χώρα μας θα δεσμευόταν να υλοποιήσει όσα θα συμφωνήσει με τους εταίρους της για την μετα-μνημόνιο εποχή.

Με κύρια παράμετρο την ενδυνάμωση της ανεξαρτησίας των ελληνικών θεσμών, όπως π.χ. η ΑΑΔΕ, ώστε να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις στον φοροεισπρακτικό μηχανισμό, οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου και δη οι πρωταγωνίστριες οφείλουν να εμπεδώσουν αίσθημα εμπιστοσύνης προς τους εταίρους και δανειστές σχετικά με τη συνέχιση του «ενάρετου δρόμου» στον οποίο βαδίζει η χώρα μας κατά το τελευταίο 1,5 έτος και μετά τη λήξη του μνημονίου.

Συμπαθής όλη αυτή η ιστορία περί «ανάκτησης της δημοσιονομικής κυριαρχίας» μετά το μνημόνιο, αλλά -μεταξύ μας- υπό το φως των στόχων περί πρωτογενών πλεονασμάτων έως το 2022 είναι στην καλύτερη περίπτωση μάλλον θεωρητικού χαρακτήρα και στη χειρότερη υποδαυλίζει τις ανησυχίες περί ενδεχόμενης δημοσιονομικής εκτροπής, μειώνοντας έτσι -κατά τρόπο όλως παράδοξο- την «καθαρότητα» της όποιας εξόδου από το μνημόνιο…