Το τέλος του… κοτζάμπαση

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Τις πλέον θεμελιώδεις αξίες του δημοκρατικού πολιτεύματος αγγίζει η χθεσινή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, βάσει της οποίας κρίνονται ως αντισυνταγματικές οι παρατάσεις φορολογικών αξιώσεων του δημοσίου -μέσω αναδρομικών ελέγχων που υπερβαίνουν την πενταετία- επί πολιτών και επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με την ομόφωνη απόφαση της Ολομέλειας του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου της χώρας, οι φορολογικές αρχές δεν μπορούν να παρατείνουν όποτε αυτές κρίνουν σκόπιμο τις προθεσμίες παραγραφής φορολογικών αξιώσεων επί πολιτών και επιχειρήσεων, αλλά οφείλουν να τηρούν την πενταετή περίοδο που ορίζει ο νόμος.

Πέραν αυτής δύνανται να παρατείνουν την όποια απαίτησή τους μόνον «με διάταξη θεσπιζόμενη το αργότερο το επόμενο της γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως έτος».

Πρόκειται, επί της ουσίας, για τον τερματισμό μιας πολύχρονης πρακτικής των φορολογικών αρχών να παρατείνουν όπως οι ίδιες έκριναν σκόπιμο τις προθεσμίες παραγραφής των φορολογικών τους αξιώσεων επί των πάσης φύσεως υπόχρεων, ως αποτέλεσμα της αδυναμίας τους να διενεργήσουν τους σχετικούς ελέγχους εντός του προβλεπόμενου πενταετούς διαστήματος.

Ως αποτέλεσμα αυτής της κρατικής ανικανότητας, οι φορολογούμενοι όχι μόνον ήσαν υποχρεωμένοι να διατηρούν επί μακρόν τα πάσης φύσεως φορολογικά στοιχεία τους επί χρήσεων που δεν είχαν «κλείσει» οριστικά, αλλά ζούσαν και με την αβεβαιότητα που συνοδεύει το ενδεχόμενο ενός πιθανού φορολογικού ελέγχου για συναλλαγές που έκαναν προ πολλών ετών.

Ευλόγως, η απόφαση αυτή του ΣτΕ καθιστά όχι μόνο φιλολογικού χαρακτήρα την όλη συζήτηση για τις διάφορες λίστες μεγαλοκαταθετών (Λαγκάρντ, Μπόργιανς κ.λπ.), δεδομένου του χρονικού ορίζοντα που έχουν τα τυχόν φορολογικά αδικήματα τα οποία τις συνοδεύουν, αλλά καταδεικνύουν και δύο θεμελιώδη ζητήματα που εξακολουθούν να κατατρέχουν τη φορολογική πραγματικότητα πολιτών και επιχειρήσεων στη χώρα μας.

Πρώτον, την αδυναμία του κράτους να κάνει εντός των προβλεπόμενων -νομίμων και συνταγματικών- ορίων τη «δουλειά» του και δεύτερον, την προθυμία του να αυθαιρετήσει, επιβάλλοντας παρατάσεις παραγραφής όποτε αυτό κρίνει σκόπιμο και για όσο διάστημα επιθυμεί.

Μια εικόνα, δηλαδή, η οποία δεν διαφέρει σημαντικά από την αντίστοιχη αυθαιρεσία που συνόδευε το έργο του φοροεισπράκτορα ή κοτζάμπαση, επί τουρκοκρατίας.

Υπό το πρίσμα αυτό, συμμόρφωση των ελληνικών αρχών προς την παραπάνω απόφαση του ΣτΕ θα μπορούσε να υποτεθεί ότι ισοδυναμεί με  «άλμα» τους προς τις αρχές του… Διαφωτισμού, επί των οποίων οικοδομήθηκε ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός.

Είναι ιδιαίτερα γλαφυρή, δε, η επισήμανση των ιδίων των Συμβούλων της Επικρατείας στο σχετικό κείμενο της απόφασής τους, ότι σε μια εποχή που τα πάσης φύσεως στοιχεία των φορολογουμένων (εισοδήματα, τόκοι καταθέσεων κ.λπ.)  εισάγονται αυτόματα σε σύγχρονα «εργαλεία» όπως το Taxisnet, «…δεν δικαιολογείται ο καθορισμός μακρού χρόνου παραγραφής, πέραν των χρονικών ορίων που όριζαν οι προϊσχύουσες διατάξεις, σε χρόνο κατά τον οποίο η φορολογική διοίκηση δεν διέθετε τα εργαλεία αυτά»!!

Με άλλα λόγια, η απόφαση αυτή του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου της χώρας άπτεται όχι μόνον της προθυμίας της -φορολογικής, εν προκειμένω- διοίκησης να υπερβεί τα κείμενα συνταγματικά όρια για την άσκηση του έργου της αλλά και την αναποτελεσματικότητα με την οποία το διεκπεραιώνει.

Ανοίγει, έτσι, για ακόμη μια φορά το μείζον ζήτημα που αφορά στον σεβασμό που οφείλει να έχει η εκτελεστική εξουσία αυτής της χώρας και η εκάστοτε κυβέρνηση έναντι των χρημάτων που ο κάθε φορολογούμενος πολίτης της καταβάλλει, επιδεικνύοντας την προσήκουσα αποτελεσματικότητα στην άσκηση των καθηκόντων της.

Υπό τις παρούσες συνθήκες, όπως μας είπε το ΣτΕ, όχι μόνον η αποτελεσματικότητα εκλείπει αλλά για την κάλυψη αυτού του ελλείμματος επικρατεί η αυθαιρεσία. 

Αρκούν όλα αυτά;