Το θλιβερό πρόσωπο της Ευρώπης

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Τα ευχαριστήρια που απηύθυνε χθες, μέσω Twitter, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ προς τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων για το… κλείσιμο των συνόρων τους αντικατοπτρίζουν μια από τις μελανότερες σελίδες της πρόσφατης ευρωπαϊκής ιστορίας και ως τέτοια οφείλει να καταγραφεί.

Με την πράξη αυτή, η οποία, όπως υποστηρίζει ο Τουσκ, «δεν είναι θέμα μονομερών ενεργειών αλλά κοινής απόφασης της ΕΕ των 28», όχι μόνο συνθλίβονται οι αρχές της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού, που βρίσκονται στα θεμέλια της ΕΕ, αλλά επιβραβεύεται -και μάλιστα σε ανώτατο επίπεδο- η παραβίαση ακόμη και των πλέον πρόσφατων συλλογικών αποφάσεων της ΕΕ, από επιμέρους κράτη-μέλη της.

Για τον κ. Τουσκ προφανώς ουδεμία σημασία έχει η θυελλώδης μάχη που έδωσαν από κοινού Γερμανία και Ελλάδα, ώστε να αφαιρεθεί ειδική πρόβλεψη του προσχεδίου του ανακοινωθέντος των 28, σύμφωνα με την οποία «οι παράνομες ροές μεταναστών κατά μήκος του διαδρόμου των δυτικών Βαλκανίων τελειώνουν. Αυτός ο δρόμος είναι τώρα κλειστός» και να αντικατασταθεί με τη σαφώς ηπιότερη διατύπωση του τελικού ανακοινωθέντος ότι «οι υπερβολικές ροές μεταναστών από τον διάδρομο των δυτικών Βαλκανίων έχουν πλέον τερματιστεί».

Κυριότερα, όμως, ουδεμία σημασία εμφανίζεται να έχει είτε για τον ίδιο, είτε για όσους κρατούν τα ηνία της ΕΕ σήμερα, το γεγονός ότι κατά μήκος αυτής της διαδρομής και ειδικά στη συνοριακή διάβαση της Ειδομένης, χιλιάδες άνθρωποι βιώνουν συνθήκες εξαθλίωσης, για τις οποίες όφειλε να αισχύνεται η ΕΕ.

Η Ευρώπη σήμερα εμφανίζει μια θλιβερή εικόνα.

Μια εικόνα στην οποία κυριαρχεί ο φόβος του πολιτικού κόστους που πηγάζει από την ξενοφοβία και τον ρατσισμό και δεν επιτρέπει την εκδήλωση των στοιχειωδέστερων πράξεων ανθρώπινης αλληλεγγύης προς όσους έχουν ακόμη την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να αναζητήσουν ασφάλεια και προστασία στους κόλπους της.

Δεν πρόκειται μόνο για μια απομάκρυνση από τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της ΕΕ, αλλά και για μια σαφή υπέρβαση του νομικού πλαισίου το οποίο τη διέπει, καθώς η συμφωνία περί «ανταλλαγής» Σύρων προσφύγων και οικονομικών μεταναστών στη βάση «ένας προς έναν» από και προς την Τουρκία δύσκολα θα σταθεί ενώπιον οποιουδήποτε ευρωπαϊκού δικαστηρίου που θα κληθεί να την κρίνει.

Ακόμη σημαντικότερα, οι ίδιες ανησυχίες περί πολιτικού κόστους οδηγούν την ΕΕ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, η οποία ζητά άνοιγμα σειράς κεφαλαίων στο πλαίσιο της ενταξιακής της πορείας, που παραμένουν ερμητικά κλειστά έως τώρα εξαιτίας της απροθυμίας της να αναγνωρίσει ένα εκ των κρατών-μελών της ΕΕ, την Κύπρο, αλλά και των συνεχών παραβιάσεων που εμφανίζει σε ζητήματα σεβασμού των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων ή της ελευθερίας του Τύπου.

Όσο επικρατεί η λογική του «τα καλά και συμφέροντα» ως κριτηρίου για τη χάραξη πολιτικής στην ΕΕ, τόσο θα ανοίγει -ακόμη περισσότερο- ο δρόμος για τον τελικό μαρασμό του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Στον διάδρομο των δυτικών Βαλκανίων σήμερα δεν διακυβεύονται μόνον οι αρχές και οι αξίες της ΕΕ, αλλά το ίδιο της το μέλλον.

Τα μηνύματα που στέλνει στη διεθνή κοινότητα είναι σαφή και δεν επιδέχονται αμφισβήτησης: «Είμαστε ένα σαθρό σύνολο, αποτελούμενο από τα επιμέρους κράτη-μέλη μας και κύριος γνώμονας της πολιτικής μας είναι το πολιτικό κόστος, στον βωμό του οποίου είμαστε πρόθυμοι να ποδοπατήσουμε νόμους αλλά και αρχές και αξίες».

Έτσι, όμως, αυτό το «σύνολο» δεν μπορεί να πάει μακριά…