Κούρεμα καταθέσεων: Νέα φάση στην κρίση

Νέα δεδομένα δημιουργούνται μετά τις αποφάσεις του Eurogroup για την Κύπρο. Πώς έγινε το... πρωτοφανές. Η παραβίαση του "ασύλου" και οι ευρύτερες επιπτώσεις. Οι πολιτικές συνέπειες και τι πρέπει να γίνει τώρα.

Δημοσιεύθηκε: 16 Μαρτίου 2013 - 19:20

Γιώργος Παπανικολάου [email protected]

Όχι, η Κύπρος δεν είναι συνηθισμένη περίπτωση.

Το τεράστιο μέγεθος του τραπεζικού τομέα της σε σχέση με την οικονομία της, αλλά και οι πολλαπλάσιες σε ποσό καταθέσεις, σε σχέση με το μέγεθος του ΑΕΠ της (εν συγκρίσει είτε με την Ελλάδα είτε με άλλες ευρωπαϊκές χώρες) ήταν τα στοιχεία που έδωσαν το έναυσμα για να γίνει το... πρωτοφανές.

"Κούρεμα" σε τραπεζικούς καταθέτες της Ευρώπης, με παρούσα την κρατική εγγύηση των 100.000 ευρώ. Διότι, για να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη, αυτή η δήθεν "έκτακτη εισφορά" δεν είναι παρά ένα κούρεμα έως 10% σε κάθε καταθέτη της Κύπρου.

Αναμφίβολα, πολύ μεγάλο ρόλο σε αυτήν την απόφαση έπαιξε η Γερμανία, που οδεύει σε εκλογές. Η αντίληψη πως "Γερμανοί φορολογούμενοι δεν μπορεί να πληρώσουν για να διασώσουν χρήματα Ρώσοι ολιγάρχες" κυριάρχησε στο παρασκήνιο και μπλόκαρε από νωρίς την πιθανότητα επίλυσης του προβλήματος μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού ESM.

Οι Κύπριοι καταθέτες αποτελούν λοιπόν, κατά μία έννοια, παράπλευρη απώλεια.

Οι επιπτώσεις όμως είναι πολύ ευρύτερες.

To έμμεσο μήνυμα που περνάει στη διεθνή κοινή γνώμη δεν έχει να κάνει μόνο με την αναμφίβολη "τιμωρία" της Κύπρου, επειδή είχε χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές κι επειδή πέτυχε να γίνει διεθνές κέντρο διακίνησης ρωσικού χρήματος.

Το "άσυλο" της τραπεζικής κατάθεσης παραβιάστηκε για όλους. Κι αυτό το μήνυμα είναι ίσως πολύ πιο ηχηρό, διότι:

-Αφήνει πλέον ανοικτό το ενδεχόμενο επανάληψης του φαινομένου όταν και αν το απαιτήσουν οι περιστάσεις, ενδεχομένως με τελείως διαφορετικές συνθήκες από αυτές της Κύπρου. Αυτό το διάστημα δεν υπάρχει κανένας απολύτως φόβος για τους καταθέτες των ελληνικών τραπεζών. Ποιος όμως μπορεί πλέον να εγγυηθεί απόλυτα το μέλλον εάν η κατάσταση χειροτερεύσει;

Έτσι ακριβώς επανέρχονται στο προσκήνιο τα τραπεζικά "θέλγητρα" των ισχυρών χωρών της βόρειας Ευρώπης, ή και της Ελβετίας, έναντι των εύπορων καταθετών της νότιας Ευρώπης.

Ιδίως όταν στο πλαίσιο αυτής της απόφασης μπλοκαρίστηκαν "δι' ολίγον" οι ηλεκτρονικές συναλλαγές στην Κύπρο, κι έκλεισαν οι πόρτες των Συνεργατικών Τραπεζών που λειτουργούν και τα Σάββατα.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την πιθανότητα υποβολής περιορισμών στην έξοδο κεφαλαίων από την Κύπρο (μένει να δούμε τι θα γίνει από Τρίτη), ανοίγει τον ασκό του Αιόλου.

Και υπενθυμίζει τις πληροφορίες ότι το άλλοτε άτεγκτο σε τέτοια θέματα Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ήδη από τον Δεκέμβριο έχει αφήσει να εννοηθεί, μέσω μιας "μελέτης", ότι θεωρεί θεμιτή την επιβολή έκτακτων περιορισμών στην ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, εφόσον το δικαιολογούν οι περιστάσεις, αρκεί να πρόκειται για προσωρινό μέτρο.

Προφανώς, η υπόθεση αυτή έχει και μεγάλες πολιτικές συνέπειες. Κι όχι μόνον στην Κύπρο, όπου φαίνεται ήδη να αποκτούν υπόσταση ιδέες περί εξόδου από το ευρώ.

Η αίσθηση ότι ένα μικρό και μάλλον εύπορο κράτος τσαλακώνεται παντοιοτρόπως από τους ισχυρούς Ευρωπαίους... εταίρους του αποπνέεται δυστυχώς πολύ έντονα από την τροπή που έλαβε το σχέδιο "διάσωσης" της Κύπρου.

Οι δικαιολογίες που έχουν προβληθεί στον διεθνή Τύπο περί ξεπλύματος χρήματος και συνθηκών φορολογικού παραδείσου βρίσκουν πολύ εύκολα αντίλογο σε περιπτώσεις όπως αυτή της Ελβετίας ή του Λουξεμβούργου.

Γι' αυτό και δεν γίνονται πιστευτές, τουλάχιστον από εκείνο το τμήμα της κοινής γνώμης, που γνωρίζει πώς λειτουργεί το σύστημα.

Το χειρότερο όμως είναι ότι εμπεδώνεται στην κοινή γνώμη του νότου η άποψη ότι ο σκληρός πυρήνας του βορρά προστατεύει τα συμφέροντά του με τρόπο άτεγκτο, λησμονώντας τώρα όλα τα οφέλη που αποκόμισε τα προηγούμενα χρόνια από το ενιαίο νόμισμα και την ενιαία αγορά.

Στον βαθμό που υπάρχουν Δημοκρατίες στην Ευρώπη, αυτή η αίσθηση υποταγής και καθορισμού της μοίρας ολόκληρων Εθνών με διαδικασίες που εμφανίζονται να είναι συλλογικές, στην πράξη όμως έχουν κυριαρχηθεί από συγκεκριμένα συμφέροντα, δεν μπορεί να έχει μεγάλη διάρκεια.

Παρά το γεγονός ότι από οικονομική άποψη το πρόγραμμα διάσωσης της Κύπρου έχει μια λογική (καθώς με το κούρεμα των καταθετών "βγαίνουν τα νούμερα" του προγράμματος), στην ουσία κλιμακώνει την κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην ευρωζώνη.

Κι αν την προσεχή Τρίτη υπάρξει απόπειρα μαζικής εξόδου κεφαλαίων από την Κύπρο, η κλιμάκωση απλώς θα έχει επιταχυνθεί.

Προσωπικά αναμένω ότι η Ευρώπη θα περάσει με κατεπείγουσες διαδικασίες νομοθεσία που θα προστατεύει αποτελεσματικά τους καταθέτες, σε συνολικό επίπεδο, ανεξαρτήτως χώρας, προκειμένου να περιορίσει τους φόβους που δημιούργησε το κούρεμα στην Κύπρο.

Διότι οι απλές διαβεβαιώσεις ότι η Κύπρος είναι ειδική περίπτωση (στο κούρεμα των καταθετών) όπως η Ελλάδα ήταν ειδική περίπτωση (στο κούρεμα του χρέους) μάλλον δεν θα αποδειχτούν επαρκείς αν χειροτερέψουν οι συνθήκες και χρειαστούν σημαντικά περαιτέρω κεφάλαια σε κάποια χώρα του νότου.

*Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.