Το «κουτσό» οικονομικό όραμα του ΣΥΡΙΖΑ

Πρόγραμμα εξουσίας με αοριστολογία από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μεγάλος απών η ενίσχυση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Σωστές κατευθύνσεις σε φοροδιαφυγή και κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά με κρατισμό... από το παρελθόν!

Δημοσιεύθηκε: 1 Ιουνίου 2012 - 19:25

Γιώργος Παπανικολάου [email protected]

Θα ξεκινήσω την κριτική μου στο οικονομικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ με μία διαπίστωση: ο ιδιωτικός τομέας, το διεθνώς δυναμικότερο κομμάτι της οικονομίας, είναι σχεδόν… ωσάν να μην υπάρχει!

Δεν ξέρω αν αυτό έγινε για να μη δυσαρεστηθούν οι πιο… σκληροπυρηνικές συνιστώσες, ή διότι έτσι αντιμετωπίζει συνολικά ο ΣΥΡΙΖΑ την ιδιωτική πρωτοβουλία

Το γεγονός όμως είναι ότι το πρόγραμμα έχει αμέτρητες αναφορές στο κράτος και στη δημόσια διοίκηση (ορισμένες εκ των οποίων μυρίζουν πολύ… ναφθαλίνη), αλλά καμία συγκεκριμένη αναφορά στην ανάγκη μεταρρυθμίσεων ή στην ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων.

Κι αυτό δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο, ειδικά όταν η χώρα βρέθηκε σε κρίση εξαιτίας (μεταξύ και άλλων) της κρατικοδίαιτης καταναλωτικής οικονομίας της. Από αυτήν την άποψη, το «όραμα» είναι… κουτσό, αφού πατάει μονόμπαντα σε μια νοοτροπία «κρατισμού» και «κοινωνικοποίησης».

Θετικό, κατά την άποψή μου, είναι το γεγονός ότι οι οικονομολόγοι του ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν να αντιλαμβάνονται το στοιχειώδες που άλλοι δεν φαίνεται να είχαν αντιληφθεί:

Ότι τα χαμηλότερα οικονομικά εισοδήματα έχουν μεγαλύτερη «ροπή» προς την κατανάλωση και άρα η ενίσχυσή τους (αντί της συστηματικής φτωχοποίησής τους) θα έχει πολλαπλασιαστική επίδραση στην ενεργή ζήτηση εντός της χώρας.

Παντελώς αρνητική, όμως, η εμμονή του ΣΥΡΙΖΑ στην κρατικοποίηση κι εν συνεχεία στην κοινωνικοποίηση (αποφεύγει να διευκρινίσει τι εννοεί με τον συγκεκριμένο όρο) του συνόλου του τραπεζικού συστήματος, αλλά και η σταδιακή κρατικοποίηση των «στρατηγικών» ΔΕΚΟ.

Τέτοιου είδους «ολοκληρωτικό» μοντέλο δεν υπάρχει πουθενά στη Δύση σήμερα, πολύ περισσότερο στην Ευρώπη, μέρος της οποίας θέλουμε να είμαστε (συμπεριλαμβανομένου και του ΣΥΡΙΖΑ).

Στα θετικά, κατά την άποψή μου, περιλαμβάνονται οι προτάσεις για καθιέρωση γενικευμένου περιουσιολογίου και ελέγχου των πάσης φύσεων εισοδημάτων (μέσω καθολικού «πόθεν έσχες» ίσως;), όπως και η μερική «δήμευση» περιουσίας προκειμένου να παταχθεί η φοροδιαφυγή, αλλά και οι προτάσεις για αλλαγή των φορολογικών συντελεστών, με αύξηση στα πολύ υψηλά εισοδήματα.

Γενικότερα, όμως, οι προτάσεις για την αναδιοργάνωση του φορολογικού συστήματος παραμένουν στο -γνωστό και από άλλα κόμματα- πλαίσιο της ασάφειας και της αοριστίας. Θα περίμενα πολύ περισσότερα από ένα κόμμα που διακηρύσσει θέσεις υπέρ της ανακατανομής του πλούτου και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Όπως θα περίμενα από ένα κόμμα που δίνει τόσο μεγάλο βάρος στην εύρυθμη λειτουργία του δημόσιου τομέα (τον οποίο επιδιώκει να αναγάγει όχι μόνο σε ρυθμιστή της αγοράς αλλά και σε «επιχειρηματία») να δώσει πολύ μεγαλύτερο προγραμματικό βάρος σε συγκεκριμένα μέτρα βελτίωσης της αποτελεσματικότητας και της διοικητικής οργάνωσης.

Όμως, και σε αυτήν την περίπτωση, οι αναφορές είναι εντελώς γενικόλογες.

Πουθενά δεν αναφέρεται κάτι για την απολύτως αναγκαία αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, ενώ αντίθετα γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στην κατάργηση των «συμβούλων» που φέρουν οι εκάστοτε υπουργοί.

Καμία αντίρρηση ως προς αυτό, με βάση την προηγούμενη εμπειρία, αλλά είναι μάταιο να χαϊδεύουμε αφτιά λέγοντας έτσι απλά ότι «θα αξιοποιήσουμε τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης στον σχεδιασμό και στην εκτέλεση των αποφάσεων, ανεξάρτητα από την κομματική τους ταυτότητα».

Ωραία ηχεί, αλλά ποια δημόσια διοίκηση; Αυτή που βρίσκεται εδώ και χρόνια υπό διάλυση;

Πώς ακριβώς θα κόψει ο κ. Τσίπρας τον ομφάλιο λώρο του κομματικού συμφέροντος που εδώ και δεκαετίες συνδέει τις διοικήσεις δημοσίων οργανισμών, ταμείων, τραπεζών και επιχειρήσεων, με το εκάστοτε κυβερνητικό κατεστημένο; Φαντάζομαι ως διά μαγείας, γιατί κατά τα λοιπά τίποτε δεν αναφέρεται στο πρόγραμμα.

Όπως ίσως θα έπρεπε να αναμένεται, το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ «πλειοδοτεί» έναντι της Νέας Δημοκρατίας σε ό,τι αφορά δύο σημεία, τα οποία όπως παρουσίασα και στην κριτική μου για το πρόγραμμα της ΝΔ σηκώνουν… πολλή κουβέντα!

Το πρώτο αφορά την κατά ΣΥΡΙΖΑ «ολική ή μερική διαγραφή των δανειακών υποχρεώσεων υπερχρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων». Κατά τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτό θα συμβεί «ανάλογα με τη μείωση του εισοδήματος ή του τζίρου, που έχουν υποστεί από τη σύναψη του δανείου και μετά». Κατανοώ την προσπάθεια προσδιορισμού μιας «σεισάχθειας» προς όφελος των αδυνάμων, αλλά στην περίπτωσηή μας λείπουν τα… εργαλεία.

Διότι, πρώτον, υπάρχει το τεράστιο -και άλυτο ως σήμερα- ζήτημα της φοροδιαφυγής, δεύτερον, υπάρχει το θέμα της περιουσίας, που δεν είναι κατ' ανάγκην αντίστοιχη του τρέχοντος εισοδήματος. Και, τρίτον, υπάρχει το τεράστιο θέμα «ποιος θα βάλει τα λεφτά» (στις τράπεζες που θα χάσουν από τη ρύθμιση) στον βαθμό που η χώρα δεν διαθέτει δική της «πρέσα» για να τυπώνει χρήμα.

Με τις ρυθμίσεις που ευαγγελίζονται τόσο ο κ. Τσίπρας όσο και ο κ. Σαμαράς θα χρειαστούν δεκάδες δισεκατομμύρια, που δεν υπάρχουν!

Εξαιρετικά εύηχα σε πολλά αφτιά ηχεί, φαντάζομαι, και η άλλη κοινή εξαγγελία του κ. Τσίπρα με τον κ. Σαμαρά. Η παροχή επιδόματος στους αυτοαπασχολούμενους. Απορώ για το πώς θα διασφαλιστεί η δίκαιη εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου, σε μια χώρα στην οποία η φοροδιαφυγή οργιάζει, ειδικά σε αυτές τις κατηγορίες φορολογουμένων.

Εκτός πλέον αν μιλάμε για έναρξη εφαρμογής μετά από κάμποσα… χρόνια κι έχει ως τότε «μεταμορφωθεί» το καθεστώς.

Για να επιστρέψουμε όμως εκεί από όπου ξεκινήσαμε, κατανοώ την «αγωνία» του ΣΥΡΙΖΑ να υποσχεθεί κατάργηση των απολύσεων στο Δημόσιο και επαναφορά των εργατικών συμβάσεων στη μορφή που είχαν προ κρίσης, δεν κατανοώ όμως πώς θα γίνουν όλα αυτά μεσούσης της κρίσης.

Όπως δεν κατανοώ την έλλειψη προτάσεων εκ μέρους του για εκσυγχρονισμό του ασφαλιστικού ιδίως στο θέμα του ύψους των υπέρογκων πλέον εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη, όταν είναι πασιφανές ότι το σύστημα έχει χρεοκοπήσει.

Η αναφορά σε σύσταση Ταμείου Εθνικού Πλούτου και Κοινωνικής Ασφάλισης θα μπορούσε να καλύψει ένα μέρος του θέματος. Δεν αλλάζει όμως τη θεμελιώδη αρχή: όταν ένα σύστημα είναι θεμελιωδώς ελλειμματικό, αποτελεί βαρέλι δίχως πάτο.

Εν κατακλείδι, πέραν των σημείων που ήδη επισημάνθηκαν, το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, παρότι είναι για πρώτη φορά «πρόγραμμα εξουσίας», κινείται στη γνωστή… πεπατημένη των άλλων δύο «μεγάλων» κομμάτων.

Βρίθει υποσχέσεων και αοριστολογίας και πάσχει από έλλειψη ποσοτικοποίησης συγκεκριμένων μέτρων. Κι αυτό σε μια περίοδο κατά την οποία κυριαρχούν οι… δυσάρεστοι αριθμοί!

Παρότι δε ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται να επιθυμεί τη μακροχρόνια παγίωση της πολυσυλλεκτικότητας που τον απογείωσε, αυτό το πρόγραμμα δεν περιλαμβάνει τα στοιχεία μιας ριζοσπαστικής σοσιαλδημοκρατίας, που θα μπορούσαν να του το επιτρέψουν.

ΥΓ.: Άφησα για το τέλος το θέμα των εφοπλιστών και του «φόρου» στην έξοδο κεφαλαίων. Ως προς το πρώτο, γνωρίζω τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για την αντιμετώπιση των εφοπλιστών από σκανδιναβικές χώρες, αλλά δεν γνωρίζω πόσο…Σκανδιναβοί είναι οι Έλληνες εφοπλιστές. Ως προς το δεύτερο, διερωτώμαι με ποιον ακριβώς τρόπο θα μπορούσαν να υπερκεραστούν οι διατάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων.

* Διευθυντής του Euro2day.gr - οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές.

**Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.