Τα «σωστά φάρμακα» για τον Έλληνα… ασθενή

Η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει κρίση χρέους, αλλά κρίση διαχείρισης και εξυπηρέτησης του χρέους - Μακριά από τρομολαγνίες και χρεοκοπολαγνίες, μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα σε λιγότερο από τρία χρόνια!

Δημοσιεύθηκε: 6 Ιουνίου 2011 - 07:55

του Αριστείδη Μπιτζένη*

Τα «σωστά φάρμακα» για τον Έλληνα… ασθενή

Με το παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να αποσαφηνίσουμε για μια ακόμη φορά κάποιες έννοιες οι οποίες για το ευρύ κοινό, αλλά ακόμη και για τους ειδικούς, ίσως να μην είναι ξεκάθαρες.

Χωρίς να θέλουμε να ευλογήσουμε τα γένια μας, έχοντας δημοσιεύσει άρθρα στο euro2day όπως το "Φτάνει πια η τρομολαγνία και η χρεοκοπολαγνία" (12 Μαρτίου του 2011), προσπαθήσαμε να αποσαφηνίσουμε όρους και έννοιες για την κρίση εξυπηρέτησης χρέους της Ελλάδας δίνοντας μια νότα αισιοδοξίας, ότι δεν οδεύουμε στη χρεοκοπία, υπό την έννοια της παύσης πληρωμών.

Επίσης, προσπαθήσαμε να δώσουμε τη συνταγή για το ποιες οδηγίες και μέτρα πρέπει να εφαρμόσουμε, οδηγίες για το μοντέλο της θεραπείας-σοκ, προτείναμε επιμήκυνση του δανείου των 110 δισ. ευρώ, μείωση του επιτοκίου, μέτρα ενίσχυσης της ανάπτυξης και της απασχόλησης.

Προτείναμε επίσης αγορές ελληνικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά είτε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, είτε από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό, είτε, τέλος, από οποιονδήποτε άλλον μηχανισμό που θα αγοράζει ομόλογα στις τρέχουσες τιμές, που έχουν σημαντικότατο discount, και αυτά κάποια στιγμή θα μας δοθούν σε αυτές τις σημαντικά μειωμένες τιμές ως δώρο των επιτυχημένων μεταρρυθμίσεων.

Με αυτόν τον τρόπο το αποτέλεσμα θα ήταν να πετύχουμε την "αποσυμφόρηση", τη σημαντική μείωση του συνολικού κρατικού μας χρέους. Προτείναμε ότι πρέπει να εφαρμοστούν μέτρα κατά της κερδοσκοπίας και κατά των οίκων αξιολόγησης, προτείναμε το ευρωομόλογο και ένα πανευρωπαϊκό όργανο διαχείρισης χρέους.

Ήδη σε ένα άλλο άρθρο μας ("Μύθοι και αλήθειες για τα δημοσιονομικά"), από τις 18 Ιουνίου του 2010, αναφέραμε ότι το πρόβλημα της δημοσιονομικής απειθαρχίας δεν είναι μόνο ελληνικό και μιλήσαμε για το σενάριο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, όπου αν όλοι μιλάνε για τη χρεοκοπία της Ελλάδας και όλοι μας γίνουμε απαισιόδοξοι, τότε θα εκπληρώσουμε την προφητεία.

Επίσης, προτείναμε το ευρωομόλογο ως λύση, προτείναμε την επιμήκυνση και τη μείωση του επιτοκίου, προτείναμε μέτρα ανάπτυξης και απορρόφησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Αναφέραμε πιθανή ανάμιξη της Γερμανίας στην κρίση χρέους στη νότια Ευρώπη, επειδή ίσως ευνοεί τη χώρα αυτή η συγκεκριμένη κατάσταση, και επιχειρηματολογήσαμε υπέρ του ότι η κρίση χρέους και δημοσιονομικής απειθαρχίας στην ευρωζώνη είναι ευνοϊκή συνθήκη για τη μη κατάρρευση της αμερικανικής οικονομίας και του αμερικανικού δολαρίου.

Μπορούμε να ελπίζουμε

Την 1η Απριλίου του 2011 αναφέραμε σε άρθρο μας στο euro2day ότι η Ελλάδα μπορεί να ελπίζει, άποψη στην οποία εμμένουμε αμετάκλητα και επαναλαμβάνουμε το ίδιο, ότι δηλαδή το πρόβλημα της χώρας μας δεν είναι η αποπληρωμή του χρέους, δεν είναι το ύψος του χρέους, εννοώντας το κρατικό χρέος, γιατί έτσι κι αλλιώς έχουμε πολύ μικρό ιδιωτικό χρέος σε σχέση με τα παγκόσμια δεδομένα (όπως και ότι έχουμε πολύ μικρό συνολικό χρέος, ιδιωτικό και κρατικό).

Το πρόβλημα είναι η εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους σε ετήσια βάση και όχι η αποπληρωμή του χρέους. Δεν υπάρχει κράτος στον κόσμο που δεν έχει σημαντικό κρατικό χρέος. Το θέμα που τίθεται είναι η πιστοληπτική του ικανότητα για την εξυπηρέτησή του, αλλά και το μέγεθος της σκιώδους οικονομίας στη χώρα αυτή.

Στα άρθρα μας στο euro2day έχουμε αναφερθεί στα λάθη των πολιτικών από το 1980 και μετά, στην κακοδιαχείριση των κρατικών μηχανισμών, στην ελληνική νοοτροπία, στο υψηλό βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων που έζησαν δεκαετίες με δανεικά, φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή, μιλήσαμε για τα greek statistics, για τη λάθος χρονική στιγμή να φανούμε ειλικρινείς, για τα προβλήματα της γραφειοκρατίας, της διαφθοράς, της παραοικονομίας, της χαμηλής παραγωγικότητας, της χαμηλής ανταγωνιστικότητας και της έλλειψης παραγωγικού πλεονάσματος που οδηγούν εν τέλει, την εποχή της παγκόσμιας οικονομικής αλλά και πιστωτικής κρίσης και των αδυναμιών του ελληνικού κράτους, στη χαμηλή πιστοληπτική ικανότητας της Ελλάδας.

Αποτέλεσμα είναι να μην μπορεί η χώρα να εξυπηρετήσει το χρέος της. Και επαναλαμβάνουμε, να το εξυπηρετήσει και όχι να το εξοφλήσει.

Λύσεις υπάρχουν και είναι πολλές

Λύσεις υπάρχουν πάρα πολλές. Πάντοτε ήταν στο τραπέζι και πάντοτε θα είναι στο τραπέζι. Δεν πραγματοποιούνται, παρόλο που αναφερόμαστε σε αυτές από τις αρχές του 2010, δηλαδή ενάμιση χρόνο πριν, και γινόμαστε… γραφικοί.

Όμως, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αυτές οι λύσεις δεν θα μας δοθούν και δεν θα πραγματοποιηθούν αν η Ελλάδα δεν κάνει βήματα προς τα εμπρός, ώστε να διορθώσουμε τα λάθη του παρελθόντος, ώστε να έρθουν να μας επιβραβεύσουν για την προσπάθειά μας βάζοντας στο τραπέζι τις λύσεις και τα μακροοικονομικά εργαλεία που πάντοτε υπήρχαν ως εργαλεία τακτοποίησης και λύσης του ελληνικού προβλήματος. Επαναλαμβάνουμε για μία φορά ακόμη, λύσεις είναι οι ακόλουθες:

1. Επιμηκύνσεις δανείου (εννοώντας και για το πρώτο πακέτο των 110 δισ. και, αν δοθεί, και για το δεύτερο πακέτο των 65 δισ. ευρώ).

2. Περαιτέρω μειώσεις επιτοκίου των δανείων μας.

3. Έκδοση ευρωομολόγου.

4. Αγορά ελληνικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά μέσω μηχανισμών ή νέων δανείων έτσι ώστε να μειωθεί ο συνολικός δανεισμός μας.

5. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να μας "δωρίσει" κάποια στιγμή τα ομόλογα που έχει αγοράσει στην τρέχουσα αξία στην οποία τα αγόρασε και όχι στην ονομαστική τους αξία (έτσι, 30 - 35 δισ. θα αφαιρεθούν από το συνολικό μας χρέος).

6. Θα μπορούσαν οι ελληνικές τράπεζες, τα ελληνικά κρατικά ταμεία εθελούσια να ανανεώσουν τα ομόλογα που διακατέχουν (άρα επιμήκυνση, όπως ζητήσαμε και για τα 110 δισ.) για μια μακρά περίοδο με ευνοϊκά για την Ελλάδα επιτόκια.

7. Και φυσικά δεν είναι λύση η χρεοκοπία, δηλαδή η παύση πληρωμών, γιατί έτσι δεν θα χτυπηθεί η πλουτοκρατία, όπως πολλοί πιστεύουν. Δεν θα χάσουν μόνο οι τράπεζες και οι μεγαλοεπιχειρηματίες, όπως πάλι πολλοί πιστεύουν, αλλά θα χάσει όλος ο ελληνικός λαός, θα συρρικνωθεί ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας, θα χαθεί η αξιοπιστία της Ελλάδας, δεν θα γίνουν επενδύσεις, δεν θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, δεν θα μας δανείζουν πλέον από το εξωτερικό, η υποτίμηση θα είναι σημαντικότατη (της τάξεως του 50% - 70%), η επιστροφή στη δραχμή αναπόφευκτη, επισημαίνοντας ότι δεν είμαστε αυτάρκης χώρα, και θα χρειαστούν πάνω από 10 χρόνια για να ορθοποδήσουμε.

Ενώ με τις παραπάνω λύσεις που προτείνουμε δεν χρειάζονται ούτε τρία χρόνια για να ορθοποδήσει η Ελλάδα και να επανέλθει η αισιοδοξία σε όλους τους Έλληνες πολίτες (δεν διστάζουμε να γράψουμε κάτι τέτοιο).

8. Δεν αποτελεί λύση η αναδιάρθρωση του χρέους. Από τις αρχές του 2010 επιμένουμε ότι δεν δεχόμαστε τον όρο αναδιάρθρωση του χρέους, αλλά δεχόμαστε μόνο τον όρο αναδιάταξη του χρέους, δηλαδή επιμηκύνσεις, μείωση επιτοκίου, και διακράτηση χρέους με ευνοϊκούς όρους για την Ελλάδα.

9. Δεν είναι λύση η στάση πληρωμών με haircut (κούρεμα ομολόγων) στο 30%, στο 40% ή στο 50% που αναφέρουν πολλοί αναλυτές, γιατί αυτό θα καταστρέψει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, τα ελληνικά ταμεία, το ελληνικό χρηματιστήριο, άρα τον ιδιωτικό τομέα και την όποια πιθανότητα για ανάπτυξη, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και λύση του προβλήματος εντός της τριετίας.

10. Δεν είναι λύση, ούτε οι λύσεις τις οποίες προτείνουν ντοκιμαντέρ που κυκλοφορούν και τα οποία προτείνουν να χαρακτηριστεί το ελληνικό χρέος ως απεχθές.

11. Λύση είναι να χτυπηθούν οι κερδοσκόποι, να τιμωρηθούν, σε εισαγωγικά ή και χωρίς εισαγωγικά, όσοι έχουν ποντάρει στη χρεοκοπία της Ελλάδας αγοράζοντας γυμνά ασφαλιστήρια κινδύνου (CDSs), εκμεταλλευόμενοι με αυτόν τον τρόπο ένα χρηματιστηριακό εργαλείο που, ενώ βγήκε για να χρησιμοποιηθεί ως αντιστάθμισμα κινδύνου, τώρα εμφανίζεται ως εργαλείο κερδοσκοπικό, ως εργαλείο τζόγου που κάποιος ποντάρει στη χρεοκοπία μιας χώρας για να κερδίσει, ποντάροντας μικρά ή μεγάλα ποσά και αναμένοντας να κερδίσει με μόχλευση τρομερά μεγάλα ποσά.

12. Λύση είναι να χτυπηθούν όσοι αρθρογραφούν εναντίον της Ελλάδας όχι γιατί λένε την αλήθεια, αλλά γιατί ενδεχομένως υπερασπίζονται συμφέροντα κερδοσκοπίας.

13. Λύση είναι να χτυπηθούν οι οίκοι αξιολόγησης αν αποδειχθεί ότι και αυτοί υπερασπίζονται τέτοια κερδοσκοπικά συμφέροντα.

14. Λύση είναι να μας δίνονται δάνεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ με σκοπό να εξυπηρετούμε τα παλιά μας χρέη και μάλιστα με ευνοϊκότερα επιτόκια από ό,τι ήδη έχουμε, επειδή είμαστε μέλος της Ε.Ε και της ΟΝΕ και εφαρμόζουμε ένα μοντέλο της θεραπείας-σοκ, το οποίο από πλευράς θεωρίας αναφέρει ότι πρέπει να δίνεται οικονομική βοήθεια καθ' όλη τη διάρκεια της εφαρμογής του μοντέλου της θεραπείας-σοκ, και μάλιστα θα έπρεπε να εφαρμόζεται υπό δύο όρους: σημαντική υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της χώρας και ύπαρξη μεγάλων δημοσιονομικών ελλειμμάτων ώστε να ενισχύονται η ανταγωνιστικότητα της χώρας και η ανάπτυξή της.

Τα δύο τελευταία, όμως, δεν μπορεί η Ελλάδα να τα εφαρμόσει ως μέλος της ΟΝΕ. Άρα, πρέπει όλοι μας να καταλάβουμε, ειδικοί και μη, ότι δεν είναι επαιτεία η ανάγκη συνεχούς τροφοδότησης οικονομικής βοήθειας προς τη χώρα μας, αλλά είναι υποχρέωση των μελών της Ε.Ε., της ΟΝΕ και του ΔΝΤ, ώστε η πιστή εφαρμογή μιας θεραπείας-σοκ να συνοδεύεται από σημαντική οικονομική βοήθεια σε όλα τα στάδια της οικονομικής μεταρρύθμισης που πραγματοποιείται στην Ελλάδα.

Όχι στην αναδιάρθρωση

Κλείνοντας, θα πρέπει να πούμε ότι είμαστε ενάντια στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Η Ελλάδα θα ανακάμψει επειδή θα μεταρρυθμίσει την οικονομία της. Θα πρέπει να μειώσει τη σκιώδη οικονομία και την παραοικονομία έτσι ώστε να αυξηθεί το πραγματικό ΑΕΠ και να βελτιωθούν αμέσως οι δείκτες χρέους προς ΑΕΠ και ελλείμματος προς ΑΕΠ, θα πρέπει να επιταχυνθούν οι ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων και να αξιοποιηθεί η κρατική περιουσία.

Πρέπει να βελτιωθεί το επιχειρηματικό περιβάλλον έτσι ώστε να γίνουν μεγάλες και σημαντικές επενδύσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό, να έρθουν ξένοι επενδυτές στη χώρα, αλλά και τα 200 δισ. ευρώ που "κάθονται" σε μετρητά στις ελληνικές τράπεζες, κυρίως από Έλληνες ιδιώτες αλλά και από Έλληνες επιχειρηματίες, να επενδυθούν στην ελληνική αγορά, αφού δοθούν κίνητρα, όπως κίνητρα πρέπει να δοθούν για να επιστρέψουν πίσω τα 50 δισ. που φύγανε από την Ελλάδα την τελευταία διετία, όπως και για να επαναπατριστούν πολλαπλάσια αυτών που βρίσκονται στο εξωτερικό και ανήκουν σε ελληνικά χέρια.

Με τις παραπάνω λύσεις θα έρθουν αναπτυξιακοί ρυθμοί με σημαντική μείωση των φορολογικών συντελεστών και των συντελεστών ασφαλιστικών εισφορών (όταν οι γείτονές μας έχουν σταθερό φορολογικό συντελεστή 10% και εμείς υπερδιπλάσιο), θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας (οι ρυθμοί ανάπτυξης ως ποσοστό θα πρέπει να είναι μεγαλύτεροι από το ποσοστό ελλείμματος/ΑΕΠ της χώρας), θα μπορούμε να εξυπηρετούμε το χρέος μας με την επιμήκυνση και τα χαμηλά επιτόκια, θα ανακτήσουμε την πιστοληπτική μας ικανότητα με αποτέλεσμα να μπορούμε να βγούμε στις αγορές μέσα στο 2012.

Έτσι, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορέσουν να ανακτήσουν πίσω τα περίπου 30 - 35 δισ. ρευστότητας που έχουν διακρατηθεί από την ΕΚΤ και αυτά να "πέσουν" στην ελληνική αγορά, ώστε οι Έλληνες επιχειρηματίες να βρούνε φθηνό χρήμα για να διώξουν τη θηλιά που τους πνίγει.

Τελικά, η συνολικά επιτυχημένη μεταρρύθμιση της ελληνικής οικονομίας (σημαντική μείωση της σπατάλης στον δημόσιο τομέα και αύξησης του ιδιωτικού τομέα) που μπορεί να επιτευχθεί, μαζί με ένα καλοκαίρι που θα φέρει τουριστικά πάρα πολύ σημαντικά αποτελέσματα, ίσως τα καλύτερα θετικά αποτελέσματα στην τουριστική βιομηχανία των τελευταίων χρόνων, όλα μαζί θα φέρουν την επιστροφή της αισιοδοξίας στους Έλληνες πολίτες και στις διεθνείς αγορές όσον αφορά στη δυνατότητα εξυπηρέτησης χρέους της Ελλάδας. Κλείνοντας, καταλήγουμε ότι το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι το ύψος του χρέους, αλλά η δυνατότητα εξυπηρέτησής του, και αν το κομμάτι της σκιώδους οικονομίας - παραοικονομίας ενσωματωνόταν αμέσως στην πραγματική οικονομία, τότε αμέσως θα αυξανόταν η πιστοληπτική μας ικανότητα και το χρέος της Ελλάδας θα γινόταν βιώσιμο.

* Ο κ. Αριστείδης Μπιτζένης είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

* Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.