Τα παιχνίδια Τραμπ με το δολάριο και η ευκαιρία του ευρώ

Επιστήμη, οικονομία, γεωπολιτική, κλίμα...

Δεν υπάρχει σχεδόν κανένας τομέας στον οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ να μην έχει αποφασίσει να παρέμβει, ανατρέποντας, στην πορεία, μερικές φορές μακροχρόνιες ισορροπίες. Για να επιτύχει τους σκοπούς του, η μέθοδος είναι συχνά βάναυση, μερικές φορές ανορθόδοξη, πάντα ανησυχητική. Ακόμη κι αν οι ανακοινωθείσες αποφάσεις έρχονται σε αντίθεση με τον επιδιωκόμενο στόχο.

Αυτό ισχύει για το δολάριο. Το πράσινο νόμισμα σύμβολο της αμερικανικής κυριαρχίας, από την πρώτη θητεία του Τραμπ στο προεδρικό αξίωμα, του ασκούσε γοητεία, αλλά και προβληματισμό. Μπορεί να υπάρξει «μεγάλη Αμερική» με ανίσχυρο δολάριο για λόγους εμπορικής ανταγωνιστικότητας; 

Σήμερα ο προβληματισμός του Ντόναλντ Τραμπ είναι ακόμα πιο έντονος. Θέλει ένα ισχυρό και κατακτητικό δολάριο, ενώ επιδιώκει να το κάνει πιο ανταγωνιστικό. Ωστόσο, δεν αμφισβητεί το προνόμιο του ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος. «Θέλει να το έχει με δύο τρόπους», λέει ο Christian de Boissieu, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Paris 1 και συγγραφέας του The New Currency War (Odile Jacob). 

Στο παρασκήνιο αυτών των σκέψεων, βρίσκεται ο Stephan Miran, ο μυστικοσύμβουλος του Ντόναλντ Τράμπ, που είναι ο επικεφαλής της επιτροπής οικονομικών συμβούλων του Λευκού Οίκου και ψιθυρίζει τις ιδέες του στο αυτί του προέδρου.

Τον Νοέμβριο του 2024, ο οικονομολόγος δημοσίευσε ένα αξιοσημείωτο δοκίμιο με τίτλο «Οδηγός χρήστη για την αναδιάρθρωση του παγκόσμιου συστήματος συναλλαγών». Σε αυτό το έγγραφο περίπου σαράντα σελίδων, ανέφερε συγκεκριμένα ότι το δολάριο είχε την τάση να υπερτιμάται.

Μια παραπλανητική δήλωση, σύμφωνα με τον Olivier Gamier, επικεφαλής οικονομολόγο της Τράπεζας της Γαλλίας και η οποία έρχεται σε αντίθεση με ό,τι προηγουμένως υπερασπιζόταν από την πλευρά της η Ουάσιγκτον. «Παραδοσιακά, η αμερικανική κυβέρνηση -όπως έχουν επαναλάβει συχνά οι υπουργοί Οικονομικών- υπερασπίζεται την ιδέα ότι ένα ισχυρό δολάριο είναι προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών», θυμάται. 

Αυτό το δόγμα πώς θα μπορούσε να επηρεάσει το ευρώ; Μήπως το κάνει πιο ευτυχισμένο; «Εάν η αμερικανική πολιτική γίνει ακόμη πιο απρόβλεπτη και άτακτη, η ηγεμονία του δολαρίου θα μπορούσε να κλονιστεί και σοβαρά μάλιστα», προβλέπει ο Raghuram Rajan, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο ΔΝΤ και τέως διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ινδίας. «Το ευρώ θα μπορούσε να αποκτήσει κύρος, αλλά και γεωπολιτική σημασία», τονίζει. 

Για έναν σημαντικό Ιταλό τραπεζίτη που δεν θέλει να γίνει γνωστό το όνομά του, η σκέψη Ραγιάν είναι σωστή. «... Δεν είναι πλέον καν φανταστικό να πιστεύει κανείς ότι το ευρώ θα μπορούσε να καταλήξει να υποκαταστήσει το δολάριο ως το κύριο διεθνές αποθεματικό νόμισμα.

Το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα λειτουργεί επί του παρόντος ως δίπολο. Το δολάριο παραμένει κυρίαρχο και αντιπροσωπεύει το 59% των συναλλαγματικών αποθεμάτων που διατηρούν οι κεντρικές τράπεζες, έναντι 20% για το ευρώ. Πολύ πίσω είναι το γιεν, η λίρα στερλίνα και το γιουάν.

Το δολάριο διατηρεί ένα σημαντικό προβάδισμα, παρόλο που έχει χάσει έδαφος. Το 2000, αποτελούσε το 70% των παγκόσμιων νομισματικών αποθεμάτων. Σήμερα όμως πάμε προς μια νέα διεθνή νομισματική τάξη που φαίνεται αναπόφευκτη τα επόμενα δέκα χρόνια», τονίζει ο Ιταλός συνομιλητής μας και δεν είναι ο μόνος. 

Το ευρώ έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο του το 2010, στο 28%, προτού η κρίση δημόσιου χρέους -στην οποία εμπλέκονται ιδίως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Ισπανία- το ταρακούνησε. «Η ιστορία δείχνει ότι αυτή η δυναμική ακολουθεί πολύ μεγάλους κύκλους. Υπήρξαν πολύ λίγα πραγματικά διεθνή νομίσματα στην ιστορία, και θα ήταν πρόωρο να πούμε ότι η κυρίαρχη θέση του δολαρίου καταρρέει», προειδοποιεί ο Γάλλος τραπεζίτης Olivier Gamier χωρίς να αποκλείει όμως καλές ημέρες για το ευρώ..

Όμως με την έλευση του Ντόναλντ Τραμπ, τα χαρτιά ανακατεύονται. Διότι  τα μέτρα που ανακοινώθηκαν είναι πιθανό να παράγουν αποτελέσματα αντίθετα με αυτά που λέει ο Τραμπ ότι θέλει να υπερασπιστεί. «Οι δασμοί, που μειώνουν το εμπόριο των ΗΠΑ με τον υπόλοιπο κόσμο, θα περιορίσουν τελικά τη χρήση του δολαρίου στις διεθνείς συναλλαγές και όχι μόνο στο εμπόριο που αφορά άμεσα τη χώρα. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες γίνουν αναξιόπιστος οικονομικός, χρηματοπιστωτικός και πολιτικός εταίρος, άλλα κράτη θα επιδιώξουν να μειώσουν την εξάρτησή τους από το αμερικανικό νόμισμα», προβλέπει ο πρώην τραπεζίτης και καθηγητής κ. Γ. Καλαμωτουσάκης. 

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Όμως, στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι παρά τα δασμολογικά μέτρα του Ντόναλντ Τραμπ, το ευρώ θα πρέπει να ξεπεράσει πολλά εμπόδια για να προχωρήσει.

«Εάν η Ευρώπη θέλει πραγματικά να εδραιώσει τον διεθνή ρόλο του νομίσματος της, είναι επιτακτική ανάγκη να σημειώσει πρόοδο στην πολιτική και οικονομική διακυβέρνηση της ευρωζώνης. Η ελληνική κρίση έθεσε ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα του ενιαίου νομίσματος, αλλά αυτή η συζήτηση έχει πλέον τελειώσει. 

Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που εκδίδουν ομόλογα του Δημοσίου, υπάρχουν τόσες αγορές κρατικού χρέους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσα και μέλη. Όσον αφορά τους επενδυτές και τις κεντρικές τράπεζες, είναι πολύ ευαίσθητες στη βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών χρεών. Εστιάζουν κυρίως σε υψηλής ποιότητας κρατικά ομόλογα (βαθμολόγησης AAA). Ωστόσο, στην ευρωζώνη, μόνο πέντε οικονομίες έχουν αυτήν την αξιολόγηση, σύμφωνα με τους οίκους αξιολόγησης», σημειώνει ο Barry Eichengreen.

«Υπάρχει επίσης το ζήτημα των επιπτώσεων της μετάδοσης», προσθέτει ο Raghuram Rajan. «Μπορεί ορισμένες υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ιταλία και η Γαλλία, να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στο χρέος της Ολλανδίας ή της Γερμανίας; Αυτό το είδος προβλήματος δεν υπάρχει στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το χρέος είναι εγγυημένο από μια ενιαία κυρίαρχη οντότητα που υποστηρίζεται από μια διαφοροποιημένη οικονομία». 

Η ευρωπαϊκή καμπή στην άμυνα θα μπορούσε, ωστόσο, να παίξει υπέρ του ευρώ. «Ένα πρώτο βήμα προς τη μεγαλύτερη αμοιβαιοποίηση έγινε κατά τη διάρκεια της κρίσης του Covid με την πρωτοβουλία Next Generation EU, η οποία επέτρεψε στην Ευρωπαϊκή Ένωση να δανειστεί συλλογικά 750 δισ. ευρώ. Σήμερα, η ιδέα ενός δεύτερου δανείου είναι στο τραπέζι, σηματοδοτώντας μια τάση για μεγαλύτερο κοινοτικό χρέος», σημειώνει ο Christian de Boissieu. Και περισσότερο χρέος που εκδίδει η Ευρώπη σημαίνει περισσότερα ευρώ στα παγκόσμια αποθέματα των επενδυτών.

Άλλο ένα κίνητρο για να ξεκινήσει ένα νέο μεγάλο δάνειο; Είναι αυτή μια φερέγγυα λύση;