Οι κληρονομιές κρυφή πληγή για τον... καπιταλισμό

Ποσοστό που πλησιάζει πλέον το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ, υπολογίζεται ότι προέρχεται από μη παραγωγικές δραστηριότητες. Και το ερώτημα που τίθεται είναι αυτό του μέλλοντος της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία έχει ήδη μπει και σε φάση δημογραφικής κάμψης.

Οι άνθρωποι στις προηγμένες οικονομίες αναμένεται να κληρονομήσουν περίπου 6 τρισ. δολάρια φέτος, ή περίπου το 10% του ΑΕΠ ενός δείγματος πλούσιων χωρών, σε σύγκριση με περίπου 5% κατά μέσο όρο στα μέσα του 20ου αιώνα.

Σε σχέση με την παραγωγή, οι ετήσιες ροές κληρονομιάς έχουν διπλασιαστεί στη Γαλλία από τη δεκαετία του 1960 και σχεδόν τριπλασιάστηκαν στη Γερμανία από τη δεκαετία του 1970. Η ικανότητα ενός νέου ατόμου να αγοράσει ένα σπίτι και να ζει με σχετική άνεση καθορίζεται από τον πλούτο που έχει κληρονομήσει σχεδόν όσο και από τη δική του επαγγελματική επιτυχία. Αυτή η αλλαγή έχει ανησυχητικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες, καθώς θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο το αξιοκρατικό ιδεώδες, αλλά και τον ίδιο τον καπιταλισμό.

Οι κληρονομιές και η προσοδοθηρία στρέφονται κατά της αξιοκρατίας και της καινοτομίας, υπονομεύουν την κατά Γιόζεφ Σούμπέτερ «δημιουργική καταστροφή» και άρα οδηγούν στην παραγωγική ακινησία. Αντί λοιπόν ο αποκαλούμενος μεικτός καπιταλισμός να κινδυνεύει από την κατά Κάρολο Μαρξ φθίνουσα πορεία των κερδών, αντίθετα υπονομεύεται από τις «οικονομίες των προσόδων και των κληρονομιών».

Και από την άποψη αυτή εντυπωσιακά αποκαλυπτική ήταν μια τελευταία έρευνα του περιοδικού «The Economist». Κατά το βρετανικό περιοδικό που επικαλείται στοιχεία της ελβετικής τράπεζας UBS, το 2025 κάπου 60 άνθρωποι στον κόσμο θα γίνουν δισεκατομμυριούχοι κληρονομώντας χρήματα όχι πολύ λιγότερα από τους 80 που θα πλουτίσουν με δισεκατομμύρια δουλεύοντας.

Επισημαίνεται επίσης από το περιοδικό ότι στη σημερινή Αμερική, για κάθε 100 δολάρια που πληρώνουν οι εργοδότες σε μισθούς, οι νεκροί αφήνουν πίσω τους 20 δολάρια. Έχει προκύψει έτσι μια «οικονομία κληρονομιών» η οποία επηρεάζει την πορεία των τιμών ακινήτων, καλλιεργεί κερδοσκοπικά φαινόμενα με άυλες αξίες και τελικά είναι αντιαναπτυξιακή πηγή.

To 2014 ο Thomas Piketty της Σχολής Οικονομικών Επιστημών του Παρισιού και ο Gabriel Zucman, τότε της Σχολής Οικονομικών Επιστημών του Λονδίνου, παρουσίασαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι χώρες με αργή ανάπτυξη συσσωρεύουν περισσότερο πλούτο, μετρούμενο σε σχέση με το εθνικό εισόδημα. Οι άνθρωποι αποταμιεύουν με αρκετά σταθερό ρυθμό, αλλά το ΑΕΠ αυξάνεται λιγότερο γρήγορα.

Τα τελευταία χρόνια, λόγω της αδύναμης αύξησης τόσο του πληθυσμού, όσο και της παραγωγικότητας, η αύξηση του ΑΕΠ του πλούσιου κόσμου έχει επιβραδυνθεί αισθητά. Σύμφωνα με τα στοιχεία μας, οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Αμερική και η Ιρλανδία, φαίνεται να πλήττονται λιγότερο από την κληρονομοκρατία σε σύγκριση με τις πιο αργές, όπως η Γερμανία και η Ιταλία.

Η έκρηξη των κληρονομιών μπορεί, με τη σειρά της, να ενισχύσει την τάση για βραδύτερη οικονομική ανάπτυξη. Όπως και στην εποχή του Honoré de Balzac, ο καλύτερος τρόπος για να πλουτίσεις είναι όλο και περισσότερο να μη δουλεύεις σκληρά, αλλά να κάνεις ένα καλό γάμο. «....Θα χρειαστεί να υποφέρεις δέκα χρόνια μιζέριας... και να γλείψεις το πάτωμα του δικαστηρίου με τη γλώσσα σου.....», λέει ένας χαρακτήρας στο «Père Goriot», καθώς κάνει διάλεξη σε έναν άλλον για το πώς μόνο ένας ηλίθιος θα επέλεγε τον μισθό αντί κληρονομιάς.

«...Αυτές οι τάσεις», τονίζει ο Αμερικανός οικονομολόγος Γκάϊ Σταντινγκ, «...είναι ότι χειρότερο μπορεί να συμβεί στην επιχειρηματικότητα. Με την τελευταία να γνωρίσει στη Δύση ιδιαίτερα μακροχρόνια πτώση. Σίγουρα δε η αύξηση των κληρονομιών, είναι πολύ πιθανό να έχει και μεγαλύτερες κοινωνικές επιπτώσεις. Το ήδη διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ των ανθρώπων στη βάση και στην κορυφή θα μεγαλώνει. Είναι δε σαφές ότι οι σχετικές εξελίξεις θα επηρεάσουν μια χώρα όπως η Ελλάδα στην οποία τα εκ προσοδοθηρίας έσοδα είναι εντυπωσιακά μεγάλα.

Εκτιμάται επίσης ότι στη χώρα υπάρχει ένας "κληρονομικός πλούτος", που δεν παράγει απολύτως τίποτε, στην ώρα που η χώρα πάσχει από δραματικό έλλειμμα παραγωγικότητας...».

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Με βάση λοιπόν τις εξελίξεις αλλά και τα εύκολα προσοδοθηρικά κέρδη που προσφέρει η Χρηματοοικονομία, το “The Economist” γράφει:

«...Η έκρηξη των κληρονομιών θα συνεχιστεί για αρκετό καιρό ακόμη. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας, μέχρι το 2036 οι θάνατοι των baby-boomers θα αυξηθούν, όταν στην Αμερική 1,5 εκατομμύριο από αυτούς θα αποβιώσουν.

Η αξία των κατοικιών και των μετοχών θα αυξηθεί επίσης, αυξάνοντας το μέγεθος των στοιχείων που θα κληρονομηθούν. Σε έναν κόσμο υψηλότερων επιτοκίων, κάποιος που κληρονομεί και βάζει τα χρήματα στην τράπεζα ή αγοράζει κρατικά ομόλογα μπορεί να τα καταφέρει αρκετά καλά ως καθαρός εισοδηματίας.

Εν τω μεταξύ, οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να μειώνουν, αντί να αυξάνουν, τους φόρους κληρονομιάς. Τα επόμενα χρόνια ο κόσμος θα μπορούσε να δει την ανάδυση μιας τάξης κληρονόμων που θα είναι ακόμα πιο ανθεκτική από την αριστοκρατία της εποχής της Austen Ευλογία Κυρίου, για κάποιους....».

Όσο για την παραγωγή και τις ανισότητες, αυτές ως φαίνεται, είναι «άλλου παπά Ευαγγέλιο».