Ο ρόλος της Τουρκίας στη Συρία και το παράδειγμα του Αφγανιστάν

Μετά από 54 χρόνια βίαιης δικτατορίας, ο συριακός λαός ή μάλλον ότι απομένει από αυτόν, πανηγυρίζει ένα γεγονός πίσω από το οποίο είναι πιθανόν να επίκειται η έλευση και εγκατάσταση στην πολύπαθη χώρα νέων δικτατόρων, ίσως χειρότερων από τους προηγούμενους.

Με άλλα λόγια, στην περίπτωση της Συρίας θα μπορούσε να επαναληφθεί μια παρεμφερής ιστορία με αυτήν που βιώνουν σήμερα, το Ιράν, το Αφγανιστάν, το Ιράκ και σε κάποιο βαθμό η Αλγερία, η Λιβύη και η Τυνησία. Η θλιβερή κατάληξη της περίφημης «Αραβικής Άνοιξης» πριν μία δεκαετία μόνο σκεπτικισμό υπαγορεύει.

Για την Ελλάδα, όμως, η περίπτωση της Συρίας είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί η ανατροπή του καθεστώτος Μπάαθ και της δυναστείας Ασάντ, σε μεγάλο βαθμό, στην τελική φάση της όλης επιχείρησης, οφείλεται στο ρόλο και στη δυναμική τουρκική παρέμβαση.

Στήριξη από τον Ερντογάν

Πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν για τον ρόλο της χώρας του στα τεκταινόμενα στη Συρία, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας για τον ρόλο που θέλει να έχει η Άγκυρα στις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν.

Είναι σαφές ότι η τουρκική πλευρά επιθυμεί ένα ελεγχόμενο από την ίδια καθεστώς στη Δαμασκό και θα κάνει ότι μπορεί για να πετύχει αυτόν το στόχο. Τις τελευταίες ημέρες εξάλλου επένδυσε προς την κατεύθυνση αυτή με σκοπό την επίτευξη τριών στόχων.

• Πρώτον την εξασφάλιση και τη διατήρηση της ζώνης ασφαλείας που η Τουρκία έχει καταλάβει με δυο στρατιωτικές επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία.
• Δεύτερον μέσω των σουνιτών τζιχαντιστών που στηρίζει, η Άγκυρα θέλει να αποκτήσει πρόσθετο μοχλό πίεσης προς το Ισραήλ τις ΗΠΑ και την ΕΕ και το ρόλο τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Ας μη μας διαφεύγει ότι η Τουρκία έχει φιλόδοξα σχέδια να υλοποιήσει στην Αφρική, στην οποίαν συνεχώς επεκτείνεται, με συμμάχους το Κατάρ και την ισλαμοκρατούμενη Αλγερία.
• Τρίτον, μέσω του ρυθμιστικού της ρόλου, η Τουρκία θα επιχειρήσει να ενισχύσει τη σχέση της με τις ΗΠΑ, οι οποίες δεν είναι ξεκάθαρα ποια τακτική θα ακολούθησαν στις σχέσεις τους με τους Κούρδους.

Όπως είπαμε, στο πλαίσιο αυτό, η πτώση των Ασάντ και το τέλος του μπααθικού καθεστώτος στη Συρία, σε γενικές γραμμές είναι μια θετική εξέλιξη για την Τουρκία. Την ίδια στιγμή όμως υπάρχουν και προκλήσεις για τον Τούρκο πρόεδρο Τ. Ερντογάν, ο οποίος μπορεί να στήριξε τους σουνίτες τζιχαντιστές του Αμπού Μποχαμέντ Αλ-Τζουλάνι, πλην όμως κανείς δεν γνωρίζει με ποιο τρόπο αυτοί οι τελευταίοι θα «αναγνωρίσουν» την τουρκική βοήθεια.

Κάποιες ομοιότητες μεταξύ της ισλαμικής ομάδας Χαγιατ Ταχρίρ αλ-Σάμ (HTS) και των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, μάλλον θα πρέπει να προκαλούν αϋπνίες στον Τούρκο πρόεδρο και όχι μόνον σε αυτόν.

Το «φάντασμα» του Μασούντ

Για παράδειγμα, η θρασύδειλη δολοφονία το 2001 του στρατηγού Μασούντ στο Αφγανιστάν που ως ηγέτης των Μουτζαχεντίν απελευθέρωσε τη χώρα του από τη σοβιετική κατοχή και ήθελε να την εκδημοκρατίσει, λέει πολλά για το πώς σκέπτονται και ενεργούν οι ισλαμιστές «απελευθερωτές».

Τον Αχμούντ Μασούντ δολοφόνησε με βομβιστική επίθεση η Αλ Κάϊντα, δυο ημέρες πριν την επίθεση των μαστουρωμένων τρομοκρατών της στους Δίδυμους Πύργους στη Ν. Υόρκη την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Από τη δολοφονία αυτή και μετά, το Αφγανιστάν μπήκε σε μεγάλες περιπέτειες και μάλιστα τον Αύγουστο 2021 έπεσε στα χέρια της πιο σκοταδιστικής ισλαμικής οργάνωσης δολοφόνων και μαφιόζων στον κόσμο.

Κάτι παρόμοιο μπορεί να συμβεί και στη Συρία, παρά τις όποιες περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του σημερινού αρχηγού των τζιχαντιστών και παλαιού ενεργού μέλους της Αλ Κάιντα.

Από την άποψη αυτή, μια προσπάθεια εγκατάστασης στη Συρία αμιγώς ισλαμικού τύπου καθεστώτος, θα έχει σίγουρα αρνητικές επιπτώσεις, γιατί η χώρα κατοικείται από διαφορετικούς πληθυσμούς και θρησκευτικές κοινότητες, που σίγουρα θα αντιδράσουν.

Κατά συνέπεια, η κατάσταση της μετά - Ασάντ Συρίας, απέχει αισθητά από την ηρεμία και την κανονικότητα.

Και αυτό ας μη το ξεχνάμε στην Ελλάδα.