Εμπόριο όπλων: Σημερινή εικόνα και μελλοντική δυναμική

Η παγκόσμια αγορά όπλων αποτελεί έναν κρίσιμο τομέα της διεθνούς οικονομίας, με σημαντικές επιπτώσεις στις γεωπολιτικές ισορροπίες και τις στρατηγικές στρατιωτικές σχέσεις. Από την ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών μέχρι τις στρατηγικές συνεργασίες μεταξύ χωρών, η αγορά όπλων επηρεάζει βαθιά τις διεθνείς σχέσεις και τις στρατιωτικές δαπάνες.

Σε αυτή την έκθεση, αναλύουμε τους κορυφαίους εξαγωγείς όπλων, τις τάσεις της αγοράς και τις γεωπολιτικές συνέπειες που συνδέονται με τις διεθνείς πωλήσεις αμυντικού εξοπλισμού.

Σύνοψη κορυφαίων παραγωγών και εξαγωγέων όπλων

Ο παρακάτω πίνακας αναδεικνύει τις κορυφαίες χώρες εξαγωγής όπλων, το μερίδιο τους στην παγκόσμια αγορά, τους κύριους προορισμούς εξαγωγών και τις σημαντικές αμυντικές εταιρείες:

Ανάπτυξη εξαγωγών ενδεικτικών χωρών (2018-2022)

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει την ανάπτυξη εξαγωγών όπλων για ορισμένες χώρες, καταγράφοντας τις μεταβολές σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο (2013-2017):

Οι χώρες που «στοχεύουν» στην παραγωγή οπλών

Η ανάλυση των στοιχείων ανάπτυξης δείχνει ότι χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Ιταλία και η Γαλλία έχουν καταγράψει τη μεγαλύτερη αύξηση στις εξαγωγές όπλων, κατατάσσοντας τις πρώτες σε ρυθμούς ανάπτυξης στην αγορά.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η ανάπτυξη της Νότιας Κορέας με αύξηση 74%, γεγονός που υποδεικνύει την επιτυχημένη στρατηγική της χώρας για εξαγωγές στρατιωτικού εξοπλισμού και τις ενισχυμένες θέσεις της στις διεθνείς αγορές. Αντίθετα, χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα έχουν καταγράψει μείωση στις εξαγωγές τους, επηρεασμένες από γεωπολιτικές πιέσεις και διεθνείς κυρώσεις, οι οποίες αναμορφώνουν τη δυναμική της αγοράς.

Η οικονομική διάσταση του παγκόσμιου εμπορίου όπλων

Τα παραπάνω στοιχεία αποκτούν πρακτική εφαρμογή εάν αναφέρουμε ότι η αξία των παγκόσμιων εξαγωγών όπλων αγγίζει τα 130 δισεκατομμύρια δολάρια για την τετραετία 2019-2023. Το νούμερο αυτό αποτελεί το 0,5% περίπου των διεθνών εξαγωγών.

Από την άλλη πλευρά, η συνολική στρατιωτική δαπάνη εκτιμάται ότι είναι 2,2 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Το νούμερο αυτό είναι 42 φορές μεγαλύτερο από την ανθρωπιστική δαπάνη των Ηνωμένων Εθνών και υποδεικνύει την έκρηξη των συγκρούσεων, εμπλοκών και εμφυλίων πολέμων διεθνώς.

Για επενδυτές που παρακολουθούν τον χώρο

Ένα επενδυτικό εργαλείο που δίνει μια συνολική επενδυτική διάσταση είναι το VanEck Defense UCITS ETF A. Πρόκειται για ένα fund με 920 εκατομμύρια δολάρια επένδυσης σε 28 εταιρίες σχετικές με τον χώρο παγκοσμίως του οποίου τα ετήσια έξοδα αγγίζουν το 0,55%.

Η απόδοση του στο 2024 μέχρι τώρα είναι 32,75%, ενώ τους τελευταίους 12 μήνες, ξεπέρασε οριακά το 44%. Το 40% των κεφαλαίων του fund (περίπου) είναι επενδεδυμένα σε Palantir, Booz Allen, Lelos, Thales και Leonardo SpA.

Πηγές και αναφορές

• Βάση Δεδομένων SIPRI Arms Transfers: Περιεκτικά δεδομένα για τις παγκόσμιες εξαγωγές και εισαγωγές όπλων, μερίδια αγοράς και τάσεις.
• Defense News & Jane's Defence: Ενημερώσεις του κλάδου για τις δραστηριότητες και τις δυνατότητες κορυφαίων αμυντικών εταιρειών.
• Εθνικές Αμυντικές Εκθέσεις: Αναλυτικά δεδομένα για την απόδοση της αμυντικής βιομηχανίας και τις εξαγωγικές δραστηριότητες από χώρες που εξάγουν όπλα (π.χ., εκθέσεις του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ, εκδόσεις του Γαλλικού Υπουργείου Ένοπλων Δυνάμεων).
• Βάση Δεδομένων UN Comtrade: Παγκόσμια στατιστικά εμπορίου στρατιωτικών αγαθών και εξαγωγών όπλων ανά χώρα.

Τάσεις και σκέψεις

• Γεωπολιτικός αντίκτυπος: Το εμπόριο όπλων επηρεάζεται σημαντικά από τη γεωπολιτική, με χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα να χρησιμοποιούν τις εξαγωγές όπλων ως εργαλείο επιρροής, κυρίως σε περιοχές όπως η Αφρική και η Νοτιοανατολική Ασία.
• Αναδυόμενοι εξαγωγείς: Χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Τουρκία και το Ισραήλ αυξάνουν ραγδαία το μερίδιο τους στην παγκόσμια αγορά όπλων, προκαλώντας ανταγωνισμό με τις παραδοσιακές χώρες εξαγωγείς μέσω ανταγωνιστικών τιμών και προηγμένης τεχνολογίας.
• Κυρώσεις και συγκρούσεις: Οι διεθνείς κυρώσεις, ιδιαίτερα κατά της Ρωσίας, και οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις (π.χ. Ουκρανία) αναμορφώνουν την παγκόσμια αγορά όπλων, αναγκάζοντας ορισμένες χώρες να αναζητήσουν νέες αγορές ή εταίρους για τον στρατιωτικό τους εξοπλισμό.

* Ο Νικόλαος Χαβούτης είναι διευθυντής της συμβουλευτικής εταιρείας SoZone Limited ([email protected]).