Τα αμερικανικά αρχεία για επέκταση του ΝΑΤΟ και η Ρωσία

Σε πρόσφατες δηλώσεις της η τ.υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη αφού αναγνώρισε ότι η ιστορία τής ρήξης Ρωσίας - Ουκρανίας δεν είναι μαύρο-άσπρο όπως θέλει το επίσημο αφήγημα  έσπευσε να προσθέσει ότι «όλα αυτά σήμερα αποτελούν ιστορία».

Όμως η ιστορία δεν κοιμάται αλλά συνεχώς παράγει «ενοχλητικά» νέα στοιχεία και δεδομένα. Ετσι ενώ οι ηγέτες του ΝΑΤΟ έδιναν στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής την υποστήριξή τους στη μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, νέα απόρρητα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα του υπουργείου εξωτερικών των ΗΠΑ τεκμηριώνουν ότι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ ερχόταν σε αντίθεση με τους πάγιους πυλώνες της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας και συνεπώς δεν αποτελεί ένα πρόσφατο εύρημα του Πούτιν όπως θέλει το επίσημο αφήγημα.

Eτσι το 1995 ο σύμβουλος για θέματα εθνικής ασφαλείας Αντονι Μπλέικ σε αποχαρακτηρισμένο υπόμνημά του προειδοποιούσε τον πρόεδρο Μπίλ Κλίντον ότι η ρωσική ηγεσία δεν επρόκειτο να αποδεχθεί την επέκταση του ΝΑΤΟ στα ανατολικά:

«Η ρωσική αντίθεση στην διεύρυνση του ΝΑΤΟ δεν πρόκειται βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα να μεταβληθεί σε μια έστω και διστακτική αποδοχή. Η ρωσική αντίθεση είναι βαθειά και θεμελιώδης» έγραφε ο Λέικ. «Για την περίοδο πού έρχεται η Ρωσία θα κάνει ότι μπορεί να εκτροχιάσει την πολιτική μας με δεδομένη την πίστη τους ότι οποιαδήποτε επέκταση του ΝΑΤΟ προς την Ανατολή έρχεται σε ριζική αντίθεση με τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της Ρωσίας».

Δύο έτη αργότερα καθώς η Ουάσιγκτον και η Μόσχα άρχιζαν τις διαπραγματεύσεις για την μελλοντική συνεργασία ΝΑΤΟ-Ρωσίας, ο αξιωματούχος του υπουργείου εξωτερικών των ΗΠΑ Ντένις Ρος σε αποχαρακτηρισμένο σήμερα υπόμνημα του τόνιζε:

«Από τη σκοπιά τους η επέκταση του ΝΑΤΟ επιβεβαιώνει την εικόνα ότι έχασαν τον Ψυχρό Πόλεμο, ότι η θέση τους ως παγκόσμια δύναμη καταρρέει, ότι συνεχίζουν να είναι το αντικείμενο εξευτελισμού και ότι θα αντιμετωπίσουν απειλές πλησιέστερα στα σύνορα τους».Και συνέχιζε:

«Οι Ρώσοι βλέπουν την επέκταση του ΝΑΤΟ μέσα από ένα πολιτικό, ψυχολογικό και ιστορικό πρίσμα. Πρώτον θεωρούν ότι τους την έφεραν (οι Δυτικοί) την περίοδο της ενοποίησης της Γερμανίας. Οι υποσχέσεις του (πρώην υπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ) Τζειμς Μπέικερ να μην επεκτείνει την παρουσία του ΝΑΤΟ σε αυτό που τότε ονομαζόταν Ανατολική Γερμανία ήταν μέρος μιας θεωρούμενης (εκ μέρους των Ρώσων) απόφασης να μην επεκταθεί η Συμμαχία ανατολικά. Επιπλέον οι Ρώσοι δικαιολογούν την αποδοχή εκ μέρους τους μιας ενοποιημένης Γερμανίας στο ΝΑΤΟ ως συνέπεια της υπόσχεσης των Δυτικών το 1991 να αρχίσουν τον μετασχηματισμό του ΝΑΤΟ από μία στρατιωτική σε μια πολιτική συμμαχία»

Στο μεταξύ ο Γιέλτσιν ( ο θεωρούμενος σήμερα στην Ρωσία ο πιο ενδοτικός πρόεδρος) συνέχιζε τις προσπάθειες του να συνεχισθεί η συνεργασία με τις ΗΠΑ παρά την απόφαση της επέκτασης του ΝΑΤΟ. Ετσι τον Μάρτιο 1997 σε προσωπική του συνάντηση με τον Κλίντον στο Ελσίνκι όπως αναφέρει το σχετικό υπόμνημα τού είπε:

«Η θέση μας δεν έχει αλλάξει. Παραμένει λάθος η απόφαση του ΝΑΤΟ να μετακινηθεί ανατολικά. Ομως πρέπει να πάρω μέτρα να απαλύνω τις αρνητικές επιπτώσεις για τη Ρωσία. Είμαι έτοιμος να κάνω συμφωνία με το ΝΑΤΟ όχι γιατί το επιθυμώ αλλά επειδή είναι ένα βήμα με το ζόρι. Δεν υπάρχει άλλη λύση σήμερα».

Τα απόρρητα πρόσφατα αποχαρακτηρισμένα υπομνήματα βεβαιώνουν για πολλοστή φορά ότι η σθεναρή αντίθεση της Ρωσίας στην επέκταση του ΝΑΤΟ ήταν πάγια πολιτική της που περιλάμβανε και τις κυβερνήσεις Γκορμπατσόφ και Γιέλτσιν και όχι μία εφεύρεση του σημερινού ηγέτης της Πούτιν .