Οι παρακαταθήκες του απερχόμενου προέδρου στο Μεξικό και η αλλαγή σκυτάλης

Όλα τα πράγματα στην Λατινική Αμερική παίρνουν εξωπραγματικές διαστάσεις. Ιδιαίτερα οι πολιτικοί ηγέτες των οποίων ο ρόλος και η βαρύτητα στην διαμόρφωση της κοινωνικής πραγματικότητας είναι πολύ πιο σημαντικός από τους αντίστοιχους Ευρωπαίους.

Ενας τέτοιος ηγέτης είναι αναμφίβολα ο απερχόμενος πρόεδρος του Μεξικού Αντρέ Μανουέλ Λοπεζ Ομπραντόρ (γνωστός ως ΑΜΛΟ) που δεν έβαλε υποψηφιότητα και στήριξε τη νέα πρόεδρο. Μετά από εξαετή θητεία (2018-2024) και με ποσοστά δημοτικότητας σταθερά γύρω στο 60% παραδίδει τώρα την εξουσία στη νεοεκλεγείσα διάδοχό του, πρώην δήμαρχο της πόλης του Μεξικού και διακεκριμένη επιστήμονα Κλόντια Σεινμπάουμ.

Αν υπήρχε ένα στοιχείο που χαρακτήριζε τη συμπεριφορά του ΑΜΛΟ ήταν η ικανότητα του να διασχίζει ιδεολογικές γραμμές και να παραβιάζει ιδεολογικά ταμπού προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του. Η ρητορική του ήταν πάντοτε αριστερή με συνεχείς επιθέσεις εναντίον των «φίφις» (όρος που στα μεξικανικά καλύπτει την Δεξιά και τους προνομιούχους). Ομως από την άλλη πλευρά, διατηρούσε καλές σχέσεις με τους μεγιστάνες του πλούτου και αναγνώριζε τον καθοριστικό που παίζει ο ιδιωτικός τομέας στην οικονομική ανάπτυξη.

Σε γενικές γραμμές ακολουθούσε μια σοσιαλδημοκρατική πολιτική με στοχευμένες παροχές στους μη-προνομιούχους όμως από την άλλη πλευρά το πρόγραμμα του περιείχε πολλά στοιχεία με τα οποία θα μπορούσε να ταυτισθεί ένας νεοφιλελεύθερος: Τη μείωση του κράτους, τη δημοσιονομική υπευθυνότητα, την αποφυγή δανεισμού, την απέχθεια για αύξηση των φόρων. Μάλιστα η αντίθεση του στον δανεισμό έπαιρνε και προσωπική διάσταση, καθώς πάντοτε αρνείτο να έχει πιστωτική κάρτα.

Ο ένας και μοναδικός στόχος της πολιτικής του ήταν η μείωση της φτώχειας μεταξύ των συμπολιτών του. Οπως συνήθιζε να λέει «Πρώτα οι φτωχοί και μετά εμείς οι υπόλοιποι». Η έμπνευση του δεν ήταν ο μαρξισμός αλλά ο φραγκισκανικός ασκητισμός και το φιλόπτωχο πνεύμα που τον διακρίνει. Η απλότητα διέκρινε την συμπεριφορά του καθώς και η απέχθεια του για τον καταναλωτισμό.

Αυτό φάνηκε ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πανδημίας. Ενω οι «εκσυγχρονιστές» τού ζητούσαν να κλείσει την οικονομία και να δανεισθεί, αυτός αντιστάθηκε σε αυτά τα καταστροφικά αιτήματα επιτρέποντας στα μαγαζιά να συνεχίσουν να λειτουργούν. Οπως έλεγε: «Το πρόβλημα για τον φτωχό δεν είναι η Covid αλλά η πείνα. Αν δεν δουλέψει δεν θα φάει». Τελικά μετά από 6 έτη στην εξουσία το επίπεδο της φτώχειας μειώθηκε από 40% σε 30%.

Παρότι «αριστερός» δεν δίστασε να φέρει τον στρατό στους δρόμους στρατιωτικοποιώντας τη σύγκρουση με τα καρτέλ των ναρκωτικών -αν και σε αυτό τον τομέα δεν είναι καθόλου σαφές ότι η πολιτική του στέφθηκε από επιτυχία. Οσο συνεχίζεται αυτή η τεράστια ζήτηση για ναρκωτικά από τις ΗΠΑ είναι αδύνατο για οποιαδήποτε κυβέρνηση του Μεξικού να κερδίσει τον πόλεμο εναντίον των καρτέλ.