Πώς ο «κινεζικός δράκος» εξαγοράζει τη... ρωσική αρκούδα

Για την δισέγγονη του Νικήτα Χρουστσώφ του Σοβιετικού ηγέτη που γκρέμισε το είδωλο του Στάλιν και αποκάλυψε τις θηριωδίες του σταλινισμού, τον Φεβρουάριο του 1956, οι τελευταίοι ασπασμοί των προέδρων της Ρωσίας και της Κίνας στο Πεκίνο, συσκοτίζουν πραγματικότητες, που κάποια στιγμή θα παρουσιαστούν ως «έκπληξη».

«...Και τούτο διότι...», τονίζει η Νίνα Χρουστσόβα, καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων στη Νέα Υόρκη, «...δεν είναι λίγοι αυτοί που ξεχνούν σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Ένα από αυτά, είναι ο μάλλον προσβλητικός τρόπος που ο Στάλιν είχε υποδεχθεί στη Μόσχα το 1949 τον Μάο Τσε Τούνγκ, ηγέτη της τότε νεοσύστατης Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας...».

Εκείνη την περίοδο, ο ηγέτης της Λ. Δ. Κίνας, η οποία είχε δημιουργηθεί λίγους μήνες πριν την επίσκεψη, ήταν πρόθυμος να ενωθεί με τον συνάδελφό του, Σοβιετικό ηγέτη του παγκόσμιου προλεταριάτου, για να γιορτάσουν μια μεγάλη νίκη του κομμουνισμού στην Ασία. Όμως, για τον Στάλιν, ο Μάο δεν ήταν ίσος. Δεν ζύγιζε πολύ. Κατά την άποψή του, ο Κινέζος ήταν κάτω από αυτόν. Ήταν ένας άπορος γείτονας με αυταπάτες μεγαλοπρέπειας, που θα δημιούργησαν προβλήματα στην Ασία. Προβλήματα που ο Στάλιν φοβόταν ότι θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αμερικανική επέμβαση στην περιοχή, κάτι που εκείνα τα χρόνια δεν το ήθελε. Επέλεξε έτσι να υποτιμήσει τον Μάο και αυτό οι Κινέζοι δεν το έχουν ξεχάσει.

Σήμερα, ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ είναι αυτός που κοιτάζει υποτιμητικά τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν. Στην πραγματικότητα, η κρατική επίσκεψη του Πούτιν στο Πεκίνο νωρίτερα αυτό το μήνα – το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό από τότε που εγκαινιάστηκε η πέμπτη θητεία του – ήταν ουσιαστικά μια εικόνα καθρέπτης της συνάντησης Στάλιν – Μάο πριν από 75 χρόνια, αλλά από την ανάποδη.

Από τον άπορο γείτονα στον πλούσιο φίλο

Ο Σι υποδέχθηκε τον Πούτιν στην πλατεία Τιενανμέν με μια τελετή με όλη την μεγαλοπρέπεια που θα περίμενε κανείς. Καθώς η αυτοκινητοπομπή του Πούτιν ανέβηκε μπροστά από τη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού, ένας βροντερός χαιρετισμός πυροβολικού αντήχησε.

Η ορχήστρα του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού ερμήνευσε όχι μόνο τον ρωσικό ύμνο, αλλά και τη μελωδία «Νύχτες της Μόσχας», αγαπημένη από καιρό στους ηλικιωμένους Κινέζους. Το πλήθος επευφημούσε.Το σκηνικό δεν είχε καμιά σχέση με την ταπεινή υποδοχή του Μάο σε ένα κακόγουστο γραφείο του Κρεμλίνου πριν 75 χρόνια.

Σήμερα, όμως, πίσω από τις παράτες και τις επευφημίες υπάρχει και η πραγματικότητα. Η σημερινή Κίνα, παρά το σοβαρό δημογραφικό της πρόβλημα, αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς, μετασχηματίζεται και κυρίως αποκτά ερείσματα σε ζωτικές περιοχές όπως η Αφρική, η Ευρασία και η Ρωσία.

Τους τελευταίους μήνες, η κινεζική διείσδυση στη ρωσική οικονομία είναι θεαματική, αλλά και γεωστρατηγικά ζωτική για την Κίνα και τις φιλοδοξίες της.

Ως εμπορικός εταίρος, η Κίνα, μέσα σε δυο χρόνια, με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, ξεπέρασε την Ευρώπη σε συμμετοχή στο ρωσικό εξωτερικό εμπόριο και για το 2024 οι εμπορικές σχέσεις Πεκίνου – Μόσχας θα πλησιάσουν τα 260 δισ. δολάρια. Επίσης, κινέζικες κρατικές εταιρίες έχουν επενδύσει σε ρωσικές ενεργειακές πηγές, τις οποίες έως το 2030 θα ελέγχουν πλήρως σε ποσοστό όχι μακρυά από το 99%.

Την ίδια στιγμή, η Κίνα προσφέροντας υψηλή τεχνολογία και τεχνητή νοημοσύνη στη Ρωσία, είναι όλο και περισσότερο παρούσα στη στρατιωτική της μηχανή, γεγονός που προκαλεί σοβαρές δυσαρέσκειες και καχυποψίες μεταξύ Ρώσων στρατηγών. Υπό αυτές τις συνθήκες, δυτικοί παρατηρητές εικάζουν ότι οι τελευταίες αλλαγές του Πούτιν στη ρωσική στρατιωτική ηγεσία δεν είναι διόλου άμοιρες με την κινέζικη διείσδυση και παρουσία στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις.

Στόχος η στρατιωτική και ενεργειακή μηχανή

Είναι κατάδηλο ότι το Πεκίνο επενδύει στη ρωσική στρατιωτική και ενεργειακή μηχανή, την οποίαν εν καιρώ θα χρησιμοποιήσει και κατά της Δύσης, ιδιαίτερα, όμως, κατά της Ευρώπης. Το πρόβλημα στην περίπτωση αυτή είναι ότι οι Κινέζοι δεν είναι καθόλου συμπαθείς στους μουσουλμάνους της Ευρασίας και στους δυτικόφιλους Ρώσους, που δυσανασχετούν με τα πουτινικά ανοίγματα στο Πεκίνο.

Κατά τον Ρώσο πολιτικό φιλόσοφο Γκρεγκ Γιουντίν, η Κίνα χαϊδεύει τον Πούτιν γιατί γνωρίζει τη μεγαλομανία του και θέλει να τον χρησιμοποιήσει ως πολιτική μηχανή. Αυτός είναι ο λόγος που έως ένα βαθμό ενθάρρυνε και την εισβολή του στην Ουκρανία.

«....Το πρόβλημα σήμερα είναι εάν το Πεκίνο συμμερίζεται το πυρηνικό δόγμα του Πούτιν. Στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα, την κινέζικη πλευρά δεν την συμφέρει μια σοβαρή κρίση στις σχέσεις με τη Δύση. Οι Κινέζοι προτιμούν τον πόλεμο φθοράς, τόσο σε οικονομικό, όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Ο Πούτιν όμως δεν αντέχει κάτι τέτοιο. Η εξουσία του εξαρτάται από κρίσεις που ο ίδιος δημιουργεί. Γι’ αυτό στο Πεκίνο πήγε με απλωμένο χέρι. Αν μπουκάρει στη Μολδαβία για παράδειγμα, κάποιος θα πρέπει να πληρώσει...».

«...Το θέμα λοιπόν έγκειται στο πόση Ρωσία μπορούν να αγοράσουν οι Κινέζοι πριν η όλη «αδελφοποίησή» τους με τη Ρωσία πάρει άλλη τροπή...», επισημαίνει η δισεγγονή του Νικήτα Χρουστσώφ. Και ίσως βλέπει πιο μακρυά από τις παράτες και τους εναγκαλισμούς.