Το πρόβλημα με τις «προοδευτικές» επενδύσεις

Η αναπτυξιακή πολιτική της κυβέρνησης στοχεύει να ευνοήσει τις λεγόμενες «πράσινες» επιχειρήσεις κάτι το οποίο θεωρεί περίπου αυτονόητο. Ομως η εμπειρία από τις ΗΠΑ δείχνει ότι πρόκειται για μια ιδεολογική επιλογή με ενδεχομένως διχαστικές συνέπειες.

Σε πρόσφατη εκδήλωση στην οποία παρέστησαν ο πρόεδρος του ΣΕΒ Δ. Παπαλεξόπουλος, ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Θ. Σκυλακάκης και ο υπουργός Ανάπτυξης Κ. Σκρέκας και τρείς ομιλητές έκαναν αναφορά στην ανάγκη να ενισχυθούν οι επιχειρήσεις πού πληρούν «πράσινα» κριτήρια. Ομως αυτό εγκυμονεί κινδύνους.

Κατ' αρχάς μπορεί να είναι κανείς βέβαιος ότι η διάθεση δωρεάν κρατικού χρήματος αμέσως θα προσελκύσει ομάδες «προσοδοθήρων» πού θα επιδίδονται σε «greenwashing» (πράσινο ξέπλυμα), δηλαδή την προσπάθεια να φανεί ότι η επιχείρηση πληροί «πράσινα» κριτήρια προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση σε κρατικά κονδύλια. Αυτός ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα έντονος όσο πιο ασαφή είναι τα κριτήρια όπως συμβαίνει συχνά με τις λεγόμενες «πράσινες» επιχειρήσεις.

Να δώσω ένα παράδειγμα. Μια επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της εξόρυξης, στα ορυχεία, είναι «πράσινη» ή όχι; Oχι θα απαντήσουν ασφαλώς οι περισσότεροι. Τότε, όμως, πως θα αποκτήσουμε το λίθιο πού είναι απαραίτητο για την μετάβαση;

Ενας άλλος σοβαρός κίνδυνος πού ελλοχεύει με την προσπάθεια αποπροσανατολισμού των επιχειρήσεων από τον βασικό τους στόχο, που είναι η κερδοφορία, είναι ότι τα πρόσθετα κριτήρια δεν θα περιορίζονται μόνο στα «πράσινα», αλλά θα αρχίσουν σταδιακά να περιλαμβάνουν και κριτήρια κοινωνικής δικαιοσύνης, ισότητας, διακυβέρνησης της επιχείρησης κ.λπ. Ετσι θα ζητάμε από μία επιχείρηση πέραν από το να είναι κερδοφόρα να δραστηριοποιείται στον αγώνα εναντίον του ρατσισμού, στην καταπολέμηση της φτώχειας, στην εξαφάνιση της διαφθοράς κ.λπ. κ.λπ.

Ολοι αυτοί οι στόχοι είναι εξαιρετικοί αλλά για μία ΜΚΟ ή ένα πολιτικό κόμμα, όχι για μία επιχείρηση. Διότι όσους περισσότερους στόχους έχει μία επιχείρηση τόσο περισσότερο αποπροσανατολίζεται από τον βασικό της στόχο πού είναι η οικονομική της βιωσιμότητα,

Να δώσω ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι μία ορχήστρα χρειάζεται ένα βιολιστή. Αν επιπλέον στην αναζήτηση της η ορχήστρα προσθέσει πχ ότι πρέπει να είναι αριστεροχέρης και Πορτογάλος τότε ίσως στο τέλος να βρει μεν ένα βιολιστή, αλλά σίγουρα δεν θα είναι ο καλύτερος που υπάρχει στην πιάτσα.

Η διαμάχη στις ΗΠΑ

Όλα αυτά δεν ανήκουν μόνο στον χώρο των υποθέσεων αλλά ήδη προκαλούν σοβαρές πολιτικές αντιπαραθέσεις σε χώρες όπως οι ΗΠΑ. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ της μόδας κάτω από την πίεση των «προοδευτικών» ελίτ να ζητάται από τις επιχειρήσεις να πληρούν τα περίφημα κριτήρια ESG (περιβαλλοντικά, κοινωνικά, διακυβέρνησης των επιχειρήσεων). Σε αυτό αντιδρά έντονα η πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων βουλευτών πού θεωρεί ότι αυτές οι προσπάθειες στοχεύουν να επιβάλλουν μια «προοδευτική» ατζέντα και ότι κατά συνέπεια θα πρέπει να απαγορεύεται ρητά στο κράτος να επενδύει χρήματα σε αυτές τις επιχειρήσεις..

Πάρτε π.χ. το θέμα των συντάξεων. Στις ΗΠΑ η νομοθεσία πού αφορά την διαχείριση των συνταξιοδοτικών ταμείων επιβάλλει στους διαχειριστές να έχουν ως πρωταρχικό τους στόχο την οικονομική αποδοτικότητα των επιχειρήσεων στις οποίες επενδύουν τα χρήματα του κοσμάκη. Στην εποχή του Ντόναλντ Τράμπ απαγορεύθηκε ρητά στους διαχειριστές να λαμβάνουν υπόψη τους στις επενδυτικές τους αποφάσεις κριτήρια όπως κλιματικής αλλαγής η διακυβέρνησης των επιχειρήσεων. Ομως με την έλευση του Μπάιντεν στη εξουσία ήρθη αυτή η απαγόρευση επιτρέποντας στους διαχειριστές να χρησιμοποιούν κριτήρια ESG στις επενδυτικές τους αποφάσεις.

Αυτή την κατάσταση προσπαθούν να ανατρέψουν με κάθε τρόπο σήμερα οι Ρεπουμπλικάνοι. Ετσι πρόσφατα κατάφεραν να ανατρέψουν στο Κογκρέσο την  άρση της απαγόρευσης -όμως η απόφαση είναι κυρίως κοσμητική όσο υπάρχει το βέτο του Προέδρου. Παράλληλα πάνω από μια ντουζίνα πολιτείες-συμπεριλαμβανομένου του Τέξας και της Φλόριντα -προωθούν νόμους αντιESG που απαγορεύουν την χρήση αυτών των κριτηρίων σε κρατικές επενδύσεις ή την ευνοϊκή μεταχείριση επιχειρήσεων που πληρούν αυτά τα κριτήρια.

Μάλιστα μία πρόσφατη πρόταση νόμου πού βρίσκεται υπό ψήφιση στην τοπική βουλή του Νιου Χάμσαϊρ προβλέπει ποινή φυλάκισης έως 20 ετών σε όποιον διαχειριστή δημόσιου χρήματος χρησιμοποιήσει κριτήρια ΕSG στις επενδυτικές του αποφάσεις!

Φυσικά η Ελλάδα δεν είναι ΗΠΑ και η ΝΔ δεν είναι Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Στην Ελλάδα μετά την ένταξη στην ΕΕ η πολιτικοποίηση και η αντιπαράθεση αξιών που βλέπουμε σήμερα στις ΗΠΑ  σταδιακά έδωσαν την θέση τους σε μία κούρσα αφαίμαξης κοινοτικών κονδυλίων στην οποία συμμετέχουν όλοι. Με αποτέλεσμα ότι στην Ελλάδα σήμερα η ιδεολογική αντιπαράθεση τελειώνει εκεί που ανοίγει η στρόφιγγα των κονδυλίων της Κομισιόν.

Η οποία ως γνωστόν είναι «προοδευτική».